علم اطلاعات و اقتصاد مقاومتی/ ما درگیر دو جنگ اقتصادی هستیم که دارای دو بُعد داخلی و خارجی است که راه حل آن، اقتصاد مقاومتی است

به گزارش سرویس فرهنگی پایگاه 598، ششمین نشست از سری سوم سلسله نشست های تخصصی علم اطلاعات و دانش شناسی با عنوان "علم اطلاعات و اقتصاد مقاومتی" پس از پخش قرآن و سرود ملی جمهوری اسلامی با خوش آمدگویی مصطفی امینی در کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد آغاز شد.

اولین سخنران جناب آقای دکتر حجت اله عبدالملکی عضو هیأت علمی دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد و مدیر کانون تربیت و اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) ؛ سخنان خود را اینچنین آغاز کردند: ما درگیر دو جنگ اقتصادی هستیم که دارای دو بُعد داخلی و خارجی است که راه حل آن، اقتصاد مقاومتی است. در این باره دو دیدگاه مطرح است: اقتصاد مذاکراتی در مقابل اقتصاد مقاومتی یعنی اینکه مشکلات ما صرفاً ناشی از تحریم هاست و با انجام مذاکرات، تحریم ها برداشته می شود. دو دیدگاه در این استنباط وجود دارد: 1. همه مشکلات اقتصادی کشور ناشی از تحریم هاست (در حالی که اینطور نیست و شاید 20% اثر دارد) 2. با مذاکرات همان 20% هم حل خواهد شد که البته اشتباه است. مذاکره راه حل مناسبی برای اقتصاد ما نیست. اما به این معنی نیست که نباید مذاکره کنیم. در چارچوب مکتب سیاسی اسلام، گفتگو امری پسندیده است. که البته دارای استثنائاتی است. راه حل مشکلات اقتصادی در درون کشور است که همان اقتصاد مقاومتی است. اقتصاد مقاومتی؛ آحاد جامعه را درگیر می­کند و اگر همه درگیر نشوند؛ بی فایده است. عده ای تصور می­کنند که اقتصاد مقاومتی مختص شرایط تحریم­هاست و تحریم ها هم با مذاکره قابل برطرف شدن است پس اقتصاد مقاومتی در دوران پسا تحریم معنی ندارد که البته اشتباه است. قرار است اقتصاد مقاومتی ایران به راه قله های اقتصادی جهان برساند. خاستگاه اقتصاد مقاومتی را به صورت هرمی: اقتصاد جمهوری اسلامی، اقتصاد انقلاب اسلامی و اقتصاد اسلام را شرح دادند. اهداف اقتصاد مقاومتی را به دو دسته اهداف مبنایی: (اهداف مکتب اقتصادی اسلام ) و اهداف تفصیلی: (اهداف انقلاب اسلامی که شامل استقلال اقتصادی، رفاه عمومی و پیشرفت) تقسیم نموده و در هر باره شرح دادند. ایشان درباره انواع عملیات در طراحی نظام اقتصاد مقاومتی نیز دو نوع برنامه ریزی را معرفی کردند: برنامه ریزی اقتصادی و برنامه ریزی فرهنگی . اقتصاد مقاومتی نیز دو رکن اساسی دارد: تقویت تولید ملی و تقویت فرهنگ جهادی. تقویت تولید ملی دارای اثراتی است که شامل: افزایش موجودی کالا در اقتصاد؛ کاهش تورم؛ کاهش وابستگی به کالای خارجی؛ کاهش نیاز به ارز؛ افزایش اشتغال، درآمد و رفاه و افزایش درآمدهای دولت (مالیات) است. ظرفیت های تولیدی کشور نیز شامل: منابع طبیعی و منابع انسانی؛ علم و فناوری، زیرساخت ها و موقعیت جغرافیایی ایران. برای تقویت تولید ملی نیاز به این موارد است: 1. بازار (تقاضا) ؛ 2. نیروی کار ؛ 3. ایده و ابتکار؛ 4. سرمایه ؛ مواد اولیه و فرهنگ تولید. جناب آقای دکتر حجت اله عبدالملکی درباره هر موضوع توضیحات مفصلی ارائه دادند.

در ادامه جناب آقاي عباس رجبي کارشناس علم اطلاعات و دانش شناسي از دانشگاه امام صادق(ع) به ارائه نقطه نظرهاي خود در خصوص تاثيرگذاري متقايل علم اطلاعات و اقتصاد مقاومتي پرداخت. ايشان در ابتدا عوامل تاثير گذار بر وضعيت اقتصادي و سياسي ايران را: تشديد تحريم ها به دليل مسئله هسته اي، فقدان سرمايه گذاري خارجي مناسب، قيمت پايين فروش نفت، نرخ بيکاري جوانان، تورم، تراز پرداخت پايين و کسري بودجه، و رشد ناخالص پايين ايران دانست. رجبي با ارائه آمارهاي متنوع و مستند مشکلاتي که در فراروي ايران قرار دارد را برشمرد و يکي از راهکارهاي اساسي براي خروج از اين مشکلات را همان گونه که رهبر معظم انقلاب برشمردند بهره گيري از اقتصاد مقاومتي دانست. رجبي در بخش ديگر نشست به رويکرد متقايل علم اطلاعات و اقتصاد مقاومتي بريکديگر پرداخت و گفت: اين رويکرد دو گونه مي تواند باشد:

1. اثرگذاري علم اطلاعات و بسترهاي اطلاعاتي بر اقتصاد مقاومتي

2. اثرگذاري اقتصاد مقاومتي بر جريان اطلاعات( کتابخانه ها و کتابداران و منابع اطلاعاتي)

در رويکرد اول مواردي همانند مردمي کردن، صنايع دانش بنياد، توليد ملي، ارتباط صنعت و دانشگاه، اصلاح الگوي مصرف و مديريت آن، و حمايت از توليدات داخلي، بنيان هاي اقتصاد مقاومتي را تشکيل مي دهد. بر اين اساس: براي مشارکت مردمي در خلق و توليد اطلاعات مي توان از فوکسونومي، پايگاه اشتراک دانش، پايگاه خرد جمعي همانند ويکي ها، وبلاگ ها، پادکست ها و... بهره مند شد. اقتصاد دانش بنياد يکي از مهمترين شاخصه هاي اقتصاد مقاومتي است اقتصادي که به طور مستقيم بر توليد، توزيع، و استفاده از دانش و اطلاعات مبتني است. ماهيت علم اطلاعات هم بر اساس، ارزيابي وگردآوري، سازماندهي، و اشاعه اطلاعات است. علمي که مي تواند در اقتصاد انش بنياد و صنايع وابسته به آن نقش اساسي ايفا نمايد چرا که بر چرخه اطلاعات شناخت و تبحر دارد. بنابراين با ارزيابي،تهيه و گردآوري، سازماندهي،‌و اشاعه اطلاعات در صنايع، بنگاه هاي اقتصادي و خدماتي، علم اطلاعات( کتابخانه ها، کتابداران) با استفاده از‌ فن آوري هاي ارتباطي اطلاعاتي، مي توانند در اقصاد دانش بنياد نقش عمده اي را ايفا نمايند. کتابخانه ها و کتابداران با ارائه بيشتر منابع الکترونيکي و ديجيتالي به کاربران، نمايه سازي و سازماندهي منابع، ترويج فرهنگ مطالعه، گسترش کتابخانه ها و نيز ترويج جنبش آزاد دسترسي آزاد و رايگان به منابع و آموزش سواد اطلاعاتي، باعث افزايش ارزش افزوده دانش در جامعه مي شوند.

در رويکرد دوم تحريم ها و مشکلات اقتصادي، بهره گيري از اقتصاد مقاومتي را بر چرخه اطلاعات و کتابخانه ها ناگريز کرد. مشکلات ارزي باعث شد بسياري از کتابخانه ها براي خريد مواردي همانند کتابهاي خارحي و اشتراک پايگاه هاي اطلاعاتي با مشکل مواجه شوند. براي رفع اين مشکل مي توان با تشکيل کنسرسيوم هاي خريد، امانت بين کتابخانه اي، دسترسي به پايگاه هاي اطلاعاتي يکديگر، از فشار حاصله کاست. هم چنين با تغيير نگرش تملک با دسترسي،‌پرداخت استفاده موردي بجاي خريد کلي، تهيه بانک اطلاعاتي از منابع سفارش و دريافت شده و غيره مي توان موجب کاهش هزينه و صرفه جويي ريالي و ارزي شد. استفاده از کارشناسان متبحر و با تجربه، برون سازي اطلاعات بومي توليد شده براي کسب درآمد، ارتباط با صنايع براي مشاوره هاي اطلاعاتي و ... مي تواند از مصاديق درآمد سازي براي کتابخانه ها باشد.