سلاح‌ جدید کابوهای کنگره‌نشین علیه برجام چیست؟

 

هم‌اکنون توافق هسته‌ای میان ایران و مجموعه کشورهای 1+5 با توجه به آغاز اجرای برجام، دوره‌ای را از سر می‌گذراند که با عنوان "پسابرجام" شناخته می‌شود. دوره‌ای که در آن دو طرف توافق، با صدور بیانیه‌های مشترکی متعهد شدند برنامه جامع اقدام مشترک را که تا پیش از این تنها برروی کاغذ خودنمایی می‌کرد؛ به مرحله عملیاتی درآورند.
 
گفتنی‌است سندبرجام در جمهوری‌اسلامی‌ایران از گذرگاه‌های مجلس‌شورای‌اسلامی‌ و شورای‌عالی ‌امنیت‌ملی عبور کرد.
 

سازوکار بررسی برجام در مجلس با تشکیل کمیسیون ویژه برجام توسط نمایندگان آغاز شد و با شکل‌گیری جلسات متعدد در این کمیسیون، سند توافق ایران و مجموعه1+5 به‌صحن آمده و با اظهارات موافقان و مخالفان درنهایت، کلیات و جزئیات طرح اقدام‌متقابل دولت‌ایران دراجرای برجام به‌تصویب رسید. پس از آن نیز با تایید شورای نگهبان مبنی بر موافقت با طرح مذکور، شورای‌عالی امنیت‌ملی نیز موافقت خود با اجرای برجام را اعلام کرد.

 
*برجام در مسیر پُرکش‌و‌قوس کنگره‌امریکا
 

اما در آمریکا وضع به‌گونه‌ای دیگر بود.در این کشور با توجه به شکاف عمیق میان دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات، خبرها حکایت از تلاش این دو تشکل غالب سیاسی جامعه آمریکا، برای شکل‌دهی یک دوئل‌سیاسی پیرامون مقابله با ایران و سند برجام بود. برجامی که برای اوباما به‌عنوان پرچم‌دار دموکرات‌ها در کاخ‌سفید، به‌عنوان بزرگترین دست‌آورد در عرصه دیپلماتیک و سیاست‌خارجی در دوره‌های اخیر به‌شمار می‌آمد.


*جمهوری‌خواهان بار صهیونیست‌ها را در برجام به دوش کشیدند
 

در مجلس‌نمایندگان‌آمریکا، جمهوری‌خواهان بر مرکب اکثریت‌کنگره سوار بودند و با توجه به این‌که حزب جمهوری‌خواه درواقع شعبه اصلی لابی‌صهیونیسم در هرم حاکمیت ایالات متحده محسوب می‌شود؛ بنابراین به‌دلیل مخالفت عمیق و شدید رژیم اشغالگر قدس با موضوع توافق‌هسته‌ای ایران، جمهوری‌خواهان نیز با اقتدا به نتانیاهو در بوق مخالفت همه‌جانبه با موضوع برجام دمیدند. اما با توجه به این‌که رای مخالفان برجام در کنگره به حدنصاب لازم نرسید، تیر مخالفت جمهوری‌خواهان که از کمان صهیونیست‌ها رها شده بود نیز به خطا رفت و درنهایت کار برجام به استفاده اوباما از حق وتو هم نیازی پیدا نکرد.


*سنگ‌اندازی‌های جدید کنگره علیه برجام 

البته لازم به‌ذکر است که مخالفت جمهوری‌خواهان در به‌ثمر نشستن برجام پس از شکست در کنگره نیز متوقف نشد.

در ادامه این حزب که اهداف‌خاص صهیونیست‌ها را در تصمیم‌گیری‌های سیاسی کاخ‌سفید به‌پیش می‌برد، با طراحی یک سناریوی‌جدید در راستای مقابله با برجام و صدالبته ایران‌هراسانه، لغو تحریم‌ها را به دریافت غرامت از ایران مشروط کرد. باید توجه داشت که موارد متعددی از این قبیل اقدامات از سوی سناتورهای جمهوری‌خواه کنگره مطرح شده و می‌شود که البته راه به جایی نخواهد برد.
 
پس از صدور بیانیه‌ای مشترک ازسوی وزیر امورخارجه کشورمان و مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه اروپا، برجام از سوی دو طرف توافق برروی ریل اجرا افتاد.

 
*خیز جدید کنگره علیه برجام
 

اما در روزهای اخیر سناتورهای جمهوری‌خواه کنگره در دوره پسابرجام هم امیدصهیونیست‌ها را ناامید نکرده و خیز جدیدی را برای مقابله با جمهوری‌اسلامی‌ایران و موضوع برجام برداشتند.
در این پروژه ضدایرانی جدید، سناتورهای مجلس نمایندگان آمریکا؛ پیشنهاد تشکیل کمیته‌نظارت بر اجرای‌برجام در کنگره ایالات‌متحده را مطرح کردند.
طرحی که با توجه به ضدایرانی بودن کنگره‌آمریکا و تلاش این نهاد برای ایجاد مشکل در فضای پسابرجام، به‌طور کامل سیاست‌های ضدایرانی رژیم‌صهیونیستی و شخص نتانیاهو را دنبال می‌کند تا بلکه بتواند از درجه عصبانیت لابی‌های صهیونیسم پس از شکل‌گیری توافق هسته‌ای بکاهد. 

   
* آژانس‌ انرژی‌ اتمی‌ تنها نهاد قانونی ناظربراجرای برجام 

 

"وحید احمدی" عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، با اشاره به تصمیم کنگره‌آمریکا برای تشکیل کمیته‌نظارت بر اجرای‌برجام اظهار داشت: تنها نهاد قانونی ناظر بر اجرای برجام آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی است و کمیته نظارت بر اجرای برجامی که در کنگره آمریکا تشکیل می‌شود نمی‌تواند اقدامی را در داخل کشور ما انجام دهد.

نماینده مردم، کنگاور، صحنه و هرسین در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: با توجه به ضدایرانی بودن کنگره آمریکا، افرادی در این نهاد به‌دنبال ایجاد مشکل در فضای پسابرجام هستند و معتقدند که برجام توفیقی برای جمهوری‌اسلامی‌ایران است و در عین‌حال دست‌یابی به این توافق را تحقیر‌آمریکا می‌دانند چون آن‌ها به دنبال این بودند که کوچکترین فرصتی را به ایران ندهند.

وی با بیان این‌که  طیف دیگری نیز در آمریکا وجود دارند که به دنبال مشکل‌تراشی برای دولت فعلی آمریکا هستند، ادامه داد: در واقع این طیف اهداف تبلیغاتی را دنبال می‌کنند و عده‌ای دیگر از طرف صهیونیست‌ها مامور هستند که اقداماتی را علیه ایران به صورت مرتب استمرار دهند ولی باید توجه داشت که جمهوری اسلامی ایران هیچ الزامی خارج از توافق هسته‌ای را نمی‌پذیرد.

 
*محدوده‌فعالیت کمیته نظارت بر اجرای برجام هرکشوری فقط در داخل آن کشور می‌باشد
 

  
"منصورحقیقت‌پور" نایب رئیس دوم کمیسیون امنیت ملی و سیاست‌خارجی مجلس‌شورای‌اسلامی با اشاره به تشکیل کمیسیون نظارت بر اجرای‌برجام در کنگره‌آمریکا گفت: کمیته نظارت بر اجرای برجام هر کشوری فقط در کشور خودش می‌تواند فعالیت داشته باشد و ما نیز روند انجام تعهدات طرف‌مقابل را رصد می‌کنیم.

وی با اشاره به تشکیل کمیسیون نظارت بر اجرای برجام در مجلس‌شورای‌اسلامی افزود: کمیته نظارت بر اجرای برجام نه‌تنها در مجلس‌شورای‌اسلامی تعیین شده، بلکه کمیته‌ای نظارتی نیز در شورای‌عالی امنیت‌ملی برای این موضوع مشخص شده است.

نماینده مردم اردبیل، سرعین، نمین و نیردر مجلس در خصوص ترکیب ضدایرانی کنگره‌آمریکا و تاثیر آن بر کمیته نظارت بر اجرای‌برجام در این کنگره، تصریح کرد: ترکیب کمیته نظارت بر اجرای برجام ایران نیز به‌شدت ضد‌آمریکایی است ولی اگر آمریکایی‌ها تعهدات خود را انجام دهند، این کمیته حقیقت را بیان می‌کند و هدف ما راستی‌آزمایی است.


*احتمال ادامه مخالفت سناتورهای کنگره با برجام در قالب تشکیل "کمیته ناظر بر اجرای‌برجام" 

 

"حسین‌سبحانی نیا" نائب‌اول کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با خبرنگار حوزه‌مجلس گروه‌سیاسی باشگاه‌خبرنگاران‌جوان، پیرامون اقدام کنگره آمریکا مبنی بر طرح تشکیل کمیته نظارت بر اجرای برجام اظهار داشت: اگر سازوکاری قانونی جهت تشکیل کمیته نظارت بر اجرای برجام در کنگره آمریکا تعریف نشده باشد، احتمال می‌رود مجلس نمایندگان آمریکا که اکثریت آن‌ها نیز با اجرای برجام مخالف هستند؛ مخالفت خود با این سند را در قالب تشکیل کمیسیون ناظر بر اجرای برجام دنبال کنند.

وی ادامه داد: ممکن است آمریکایی‌ها در این زمینه سازوکارهایی را برای خود داشته باشند، اما با توجه به این‌که کنگره آمریکا از همان ابتدا نظر موافقی در مورد برجام نداشت، لذا بعید نیست در مسیر هدف مخالفت با اجرای این سند و تقابل با برنامه‌های اوباما کارشکنی‌هایی از سوی سناتورهای این نهاد صورت گیرد.

نماینده مردم نیشابور در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تشکیل کمیسیون نظارت بر اجرای برجام در مجلس شورای اسلامی و چگونگی ادامه روند فعالیت این کمیسیون افزود: ما از ابتدا در مجلس شورای اسلامی و کمیسیون امنیت ملی اعلام کردیم کمیته‌ای را با عنوان "کمیته نظارت بر اجرای برجام" در چارچوب تصمیم‌های صورت گرفته تشکیل می‌دهیم.
 
وی ادامه داد: حال بعد از آن‌که اعضای کمیسیون امنیت ملی نظرات خود را پیرامون این موضوع بیان کردند، دستگاه‌هایی که متعهد به انجام اقداماتی در این‌خصوص هستند را در جریان قرار می‌دهیم.

نائب‌اول کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس درخصوص نحوه فعالیت این کمیته که بر اساس قانون و مصوبات مجلس است، بیان داشت: حال ممکن‌است این کمیته در قالب کمیسیون با حضور همه اعضا روند نظارت بر اجرای‌برجام را دنبال کند ویا کمیته‌ای را تشکیل خواهیم داد که به‌صورتی مستمر و هر6ماه یک‌بار با ارائه گزارشی، نمایندگان مجلس را در جریان روند اجرای‌برجام قرار دهد.  

وی گفت: برای ما مشخص نیست که اقدام آمریکایی‌ها مبنی بر تشکیل کمیته نظارت بر اجرای برجام، براساس سازوکارهای کنگره آمریکاست یا این‌که در راستای تصمیم عده‌ای از سناتورهای این‌نهاد صورت گرفته است.
 
سبحانی‌نیا درپایان تصریح کرد: با فرض اول آن‌ها نیز وظیفه دارند مجلس‌نمایندگان‌آمریکا را در جریان اجرای برجام قرار دهند اما اگر بر اساس خواست جمعی از نمایندگان کنگره باشد بعید نیست اهدافی را که در مرحله اول موفق به عملیاتی کردن آن‌ها نشدند؛ با ایجاد فضاسازی و برخی جنجال‌های سیاسی، دنبال کنند.