ابعاد پیچیده فاجعه منا از دروغ‌گویی آل‌سعود تا بایکوت خبری حادثه

سعودی ها مدیریت بحران را تمرین نکرده بودند

دکتر رضا احمدی، عضو هیئت پزشکی حج و زیارت از تهران نخستین مصاحبه شونده این گزارش بود؛ وی فاجعه منا را حادثه ای بسیار ناگوار خواند و گفت: این حادثه به هر علتی که ایجاد شده باشد، بی تدبیری شدید سعودی ها را نشان می دهد.

احمدی افزود: اگر سعودی ها مسأله ای به نام مدیریت بحران را قبلا تمرین کرده بودند، به راحتی می توانستند این مسأله را جمع کنند؛ اگر مسیری برای رفت و آمد آمبولانس ها در نظر می گرفتند و نیز توزیع آب  چه به صورت بطری و چه لوله کشی در طی این مسیر انجام می شد، حادثه منا تا این اندازه تلفات نداشت.

وی در پاسخ به سؤالی پیرامون عوامل ایجاد فاجعه منا خاطرنشان کرد: بعید می دانم که این حادثه تعمدی بوده باشد، چرا که این ها برگزار کننده حج هستند و دوست ندارند چنین اتفاقاتی بیفتد اما وقتی رخ داد می توانستند آن را به درستی مدیریت کنند.

عضو هیأت پزشکی سازمان حج و زیارت جمهوری اسلامی، تداوم و افزایش پیگیری های مسؤولان کشورمان پیرامون این حادثه را خواستار شد و اظهار کرد: مسؤولان پیگیری بیشتری کنند تا حق خون هایی که ریخته شده گرفته شود و نیز از جوامع بین المللی پیگیری  بیشتری کنند تا چنین اتفاقاتی در سال های بعد تکرار نشود.

دکتر احمدی ادعای برخی سران سعودی مبنی بر «تأثیر بی فرهنگی حجاج در وقوع حادثه منا» را بی اساس دانست و افزود: من از کسانی بودم که حدود سه ساعت در عمق فاجعه حضور داشتم؛ آن ها مسیر را بسته بودند و کامیونی که از مسیر ۲۰۴ که زائران ایرانی در آن بودند عبور کرد، راه را بست ولی اگر در همین مدت، باید هر پنج دقیقه یک هلی کوپتر از بالای جمعیت رد می شد و وقتی دوربین های کار گذاشته شده مردم را دیدند، باید حداقل آب رسانی را انجام می دادند.

اگر قاطعیت رهبر انقلاب، پیگیری حادثه تا ماه ها ادامه داشت

خبرنگار ما سپس به سراغ رامین ابوبکری، معاون کاروان حجاج تایباد رفت و از او درباره تأثیر موضع گیری صریح رهبر معظم انقلاب اسلامی در روند رسیدگی به وضعیت حجاج ایرانی سؤال کرد که ابوبکری گفت: موضع گیری رهبری خیلی عالی بود و اگر این موضع گیری نبود، شاید پیگیری حادثه منا ماه ها طول می کشید و جمع نمی شد؛ سخنان قاطع مقام معظم رهبری باعث شد دولت عربستان به خود تکانی داده و به فکر زائران ایرانی باشد.

وی موضع گیری رهبر انقلاب درباره فاجعه منا را عامل تغییر رفتار سعودی ها در برخورد با حجاج ایرانی دانست و با اشاره به پیگیری های خود درباره وضعیت حجاج ایرانی، خاطرنشان کرد: وقتی برای شناسایی اجساد می رفتیم، سعودی ها خیلی بد عمل می کردند و اصلا جوابگو نبودند اما فشار ایران باعث شد در ادامه جوابگوی ما باشند.

ابوبکری نیز بی کفایتی رژیم آل سعود را عامل اصلی وقوع این حادثه غم بار خواند و افزود: علت این اتفاق بی تدبیری دولت عربستان بود؛ وقتی در یک روز مسلمانان از سراسر جهان برای انجام اعمال خود به آن منطقه می روند، باید برای راه ها تدابیری می اندیشیدند که چنین حوادثی رخ ندهد اما متأسفانه با ازدحام جمعیت مواجه شدیم و گرمای هوا نیز مزید بر علت شده و عده زیادی جان باختند.

معاون کاروان حجاج تایباد، ادامه داد: در ایران اگر قرار باشد یک راهپیمایی در یکی از شهرهای کوچک انجام شود، می بینید که مسؤولان ما اجازه تردد خودرو را به هیچ کس نداده، راه ها را باز می کنند و تدابیری می اندیشند.

توجیه سران آل سعود قطعا دروغ است/ مردم عربستان از ماجرا بی اطلاع هستند

حجت الاسلام والمسلمین سعید رمزی، دومین مصاحبه شونده این گزارش بود؛ وی که روحانی کاروان مذکور را عهده دار بود، با اشاره به این که حادثه منا دقایقی پس از عبور وی از محل تردد حجاج ایرانی رخ داده، اظهار کرد: ما احساس کردیم که رمی جمرات امسال اندکی خلوت است و این برای من غیر طبیعی بود چرا که قبلا تجربه آن را داشته ام؛ ظاهرا همان زمان این حادثه اتفاق افتاده بود.

وی افزود: اعتقادم این است مقصر اصلی بی تدبیری دولت عربستان در امور مختلف است؛ آن ها مسائل خیلی ساده را هم نمی توانند تدبیر کنند؛ از نظر هزینه ای برای عربستان سعودی کار ندارد که تدبیر مناسبی بیندیشد برای مثال با مسقف کردن آن مسیر و… می تواند بدون هیچ مشکلی حجاج اعمال خود را انجام دهند.

حجت الاسلام رمزی با اشاره به گرمای کم سابقه هوای عربستان در حج امسال، خاطرنشان کرد: این اولین سفری بود که با گرمای شدید هوا مواجه بودیم و در چنین شرایطی سعودی ها حتی پس از وقوع حادثه هم تدبیری نداشتند و گویا بنای شان بر عدم رسیدگی بوده است.

وی با بیان این که توجیهات برخی سران آل سعود برای بی تقصیر نشان دادن این حکومت اعتباری ندارد، گفت: حج هر سال با همین کیفیت برگزار می شود و برای رمی جمرات عده ای مستقیما از مشعر عازم می شوند و صبر نمی کنند نزدیک ظهر بروند، عده ای هم پس از صبحانه می روند اما معمولا سعی می کنند زودتر بروند که قربانی شان را انجام دهند و از احرام خارج شوند؛ این مسأله که به ما گفته باشند دیرتر به منا برویم قطعا دروغ است و هیچ ابلاغیه ای مبنی بر این مورد وجود نداشته است.

نکته قابل توجه در میان سخنان این استاد حوزه و دانشگاه، بایکوت خبری آل سعود در داخل این کشور نسبت به فاجعه منا بود؛ وی افزود: خود مردم عربستان  این طور گمان می کردند که ۷ الی ۸ نفر در منا جان باخته اند و این امری طبیعی است.

حجت الاسلام رمزی در پایان خاطرنشان کرد: شهدای منا مظلومانه و در اثر تشنگی شهید شدند و بر اساس مشاهدات عینی اگر رسیدگی مناسبی انجام می شد، بیش از یک سوم آن ها سالم می ماندند.

خبرنگار اویس در ادامه گزارش خود با تعدادی از زائران بیت الله الحرام که مسؤولیتی بر عهده نداشتند نیز گفت و گو کرد.

علی محمد زاهد یکی از این زائران بود که گفت: بنده شخصا در محل واقعه نبودم چرا که قبل از ما این واقعه رخ داده بود و ما را به مسیر دیگری هدایت کردند؛ خیلی تعجب کردیم که در روز به این مهمی چرا چنین کاری انجام می شود و بعد متوجه شدیم.

وی مقصر بودن سردمداران آل سعود در این فاجعه را امری قطعی خواند و افزود: مسائلی از جمله بی فرهنگی و بی نظمی وجود نداشته؛ وقتی می بینند این جمعیت در آن روز تردد خواهند کرد باید توجه می کردند و برنامه ریزی می کردند اما آن ها حجاج را کشتند و این واقعه ای دلخراش بود.

گفتنی است، در فاجعه ای که صبح روز عید قربان در منا اتفاق افتاد بیش از ۵ هزار نفر از حجاج به مقام رفیع شهادت نائل آمدند که قریب به پانصد تن از آن ها ایرانی بودند و تا امروز حدود ۳۰ حاجی کشورمان مفقود هستند.