رئیس کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی گفت: تحلیل من آن است که اساساً ساختار تحریم همین الان به طور کامل پایین ریخته است و یقین داشته باشید که در مورد برگشت تحریم‌ها هیچ اتفاقی نمی‌افتد.
به گزارش پایگاه 598، رونمایی
از قراردادهای جدید نفتی ایران را مهمترین اتفاق اقتصادی ایران بعد از
تحریم‌ها می‌نامند. هم از آن رو که حجم بزرگی از پروژه‌های نفتی ایران به
شرکت‌های خارجی معرفی می‌شود و هم از این جهت که ورود شرکت‌های خارجی به
نفت ایران را زمینه‌ای برای کاهش فشار سیاسی به کشور ارزیابی می‌کنند.
کنفرانس معرفی مدل جدید قراردادهای نفتی ایران بعد از نزدیک به دو سال تاخیر بالاخره در آبان ماه سال جاری به جای لندن در تهران برگزار خواهد شد. سید مهدی حسینی رئیس کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی در گفت‌وگو با فارس می‌گوید این بار هر چه که بشود کنفرانس را برگزار می‌کنند و این بار اروپایی‌ها حتما خواهند آمد. با این وجود هنوز هیچ شرکت نفتی اروپایی یا غیر اروپایی مشهوری برای شرکت در کنفرانس لندن ثبت‌نام نکرده است. طبعا آنهایی که در لندن ثبت‌نام نکرده‌اند بعید است به کنفرانس تهران بیایند.
درباره امکان ورود شرکت‌های اروپایی آمریکایی به نفت ایران و الزامات کار کردن با شرکت‌های نفتی خارجی پس از تحریم‌ها با حسینی به گفت‌وگو نشستیم. حسینی معتقد است تحریم‌ها به هیچ وجه باز نخواهد گشت و شرکت‌های خارجی برای به دست آوردن پروژه‌های نفتی در ایران با هم رقابت خواهند کرد.
*شرکت‌های آمریکایی تا کی به این حماقت ادامه می‌دهند؟
با شرکت‌های آمریکایی برای حضور در پروژه‌های نفتی ایران مذاکره‌ای انجام شده است؟
حسینی: شرکت‌های نفتی آمریکایی برای حضور در ایران محافظه‌کاری شدیدی دارند. اینکه فکر کنیم آنها مستقیما با ما وارد مذاکره می‌شوند و در گوشی می‌گویند دوست داریم بیاییم واقعیت ندارد و ما با آنها چنین صحبتی نداشته‌ایم، اما از نظر تحلیلی میدانیم که آمریکایی‌ها خیلی علاقه دارند بیایند.
چرا؟
حسینی: دلیل ما این است که از نظر زمین‌شناسی، مشخصات مخازن ایران، هزینه‌های پایین در ایران و ریسک پایین مجموعه چیزهایی است که هر شرکت نفتی را علاقه‌مند به حضور در ایران می‌کند و طبیعتاً شرکت‌های آمریکایی هم بسیار علاقه‌مند خواهند بود.
ما قبل از تحریم‌های شورای امنیت که با شرکت‌های آمریکایی صحبت می‌‌کردیم به صراحت در این باره به ما می‌گفتند و برای حضور در ایران ابراز علاقه می‌کردند. کما اینکه علاقه تا آنجا بالا گرفت که اتحادی از شرکت‌های نفتی آمریکایی علیه تحریم در داخل آمریکا شکل گرفت تا به دولت آمریکا برای رفع تحریم فشار بیاورند.
این شرکت‌ها چند دهه در ایران نبوده‌اند و زمین را برای رقبای اروپایی و آسیایی خالی گذاشته‌اند،باید پرسید تا کی می‌خواهند به این حماقت ادامه دهند.
در عین حال مع‌الواسطه نیز نشانه‌هایی به ما می‌رسد که این شرکت‌ها واقعا منتظر هستند موانع ناشی از تحریم‌ها برداشته شود و در ایران کار کنند، البته شما می‌دانید اگر تحریم شورای امنیت برداشته شود تحریم ایلسا -قانون تحریم ایران و لیبی-به قوت خود باقی می‌ماند.
اما ما از تحریم ایلسا نمی‌ترسیم چون قبلاً یک بار دیگر هم ما تحریم ایلسا را با صف‌کشی اروپایی‌ها و آسیایی‌ها در مقابل آمریکا ناکارآمد کرده‌ایم و اثر آن هم این شد که ما ۱۰ تا ۲۰ قرارداد نفتی بستیم. علی‌رغم آنکه آمریکا تحریم کرده بود و شرکت‌های غیر آمریکایی که در ایران سرمایه‌گذاری می‌کنند را تهدید کرده بود.
شما مشاهده کردید که با فرانسوی‌ها، ایتالیایی‌ها، ژاپنی‌ها استرالیایی‌ها و روسها قرارداد بستیم و اتفاقی نیفتاد و کسی را هم تحریم نکردند، اما در شرایط فعلی ما مستقیما با آمریکایی‌ها مذاکره و صحبتی نداشته‌ایم.
*مدیریت کردن فضای بعد از تحریم مهم‌تر از نوشتن قرارداد جدید است
در روابطی که شکل گرفته کدام یک از کشورها و شرکت‌ها جدیت بیشتری نشان داده‌اند؟
حسینی: همه شرکت‌های نفتی بزرگ و به درد بخور اروپایی به ایران آمده‌اند با ما صحبت و ابراز علاقه کرده‌اند. و اگر ما درست عمل کنیم همکاری شکل خواهد گرفت.
بخشی از ماجرا به این باز می‌گردد که ما درست عمل کنیم و جریان بعد از تحریم را درست مدیریت کنیم. به نظر من مهمترین بخش کار ما همین است و از کاری که امروز میکنیم و قرارداد جدید درست میکنیم مهم‌تر است. اگر درست مدیریت کنیم می‌توانیم بیشترین استفاده را از فضایی که درست شده ببریم.
منظورتان از درست مدیریت کردن چیست؟ دقیقا چه باید کنیم؟
حسینی: شما وقتی می‌خواهید سرمایه خارجی جلب کنید، فاکتورهای متعددی در آن درگیر خواهد شد. یکی از آنها بحث قرارداد است که باید نوعی قرارداد بنویسید که در منطقه‌ای که رقابت وجود دارد شما بتوانید در رقابت برنده شوید.
ما عراق را در کنارمان داریم، قزاقستان را داریم و کشورهای حاشیه خلیج فارس را هم داریم، اینها مدل‌های قراردادی جذابی دارند که از بیع متقابل ما خیلی جذاب‌تر است.
از این که بگذریم سازمانی که باید این مساله را مدیریت کند و پیش ببرد بسیار مهم است. یعنی چگونه کار کنیم که اولا خودمان صحیح و شفاف و تمیز کار کنیم و ثانیا آنهایی که می‌آیند به ما اعتماد کنند و بدانند با چه کسی در ایران طرف هستند و چه ساختاری اینجا کار می‌کند.
اگر بتوانیم یک مدیریت خوب و شفاف و کارآمد را سامان دهیم جلوی فساد هم به راحتی گرفته می‌شود. یک جریان شفاف هرگونه شانس فساد را هم به راحتی از بین می برد.
بالاخره خارجی‌ها یاد گرفته‌اند که هر جای دنیا که می‌روند پاسخی بر پرسش‌های خود داشته باشند و ما باید این سازمان پاسخگو را سامان دهیم تا آنها بدانند با چه کسی طرف هستند و کشور هم بداند چه کسی در این باره پاسخگو است.
البته وزارت نفت و شرکت ملی نفت سازمان‌های مربوط را دارند اما باید در فضای جدید خودشان را شکل دهند تا بتوانند پاسخگوی این جریانات باشند.
مدیریت کار بسیار مهم است. مناقصه باید برگزار شود، اطلاعات باید به درستی داده شود، اطلاعات باید به درستی گرفته شود. گزارش‌های کافی، مصوبات کافی، قوانین کافی نیاز داریم و در آینده کار زیادی برای انجام دادن داریم.
*پروژه‌های نفتی را به صورت رقابتی واگذار میکنیم
فکر می‌کنید با کدام یک از اینها سریع‌تر به نتیجه می‌رسیم؟ مثلا با اروپایی‌ها یا با آسیایی‌ها؟
حسینی: ما وارد یک جریان رقابتی می‌شویم. اصلا قرار نیست بگوییم با آلمانی‌ها بهتر جلو می‌رویم یا با فرانسوی‌ها یا ایتالیایی‌ها. همه اینها آمده‌اند. آلمان‌ها در سطح معاون وزیر با یک گروه ۲۰ نفره از شرکت‌های معظم آمدند. فرانسوی‌ها هم آمدند. شرکت‌هایشان از سیاسیون‌شان فعال‌تر و سریع‌تر آمدند.
از شمال تا جنوب اروپا و از شرق تا غرب آسیا شرکت‌های متعددی آمده‌اند و حتی ما در تدوین قراردادها از آنها مشورت گرفته‌ایم تا بدانیم تجربه‌های آنها چیست. عیب کار ما کجا بوده است کجا گله‌مند بوده‌اند و کجا خوشحال بوده‌اند و حسن و قبح کار قبلی ما کجا است. با این مشورت‌ها ما مدل قراردادی‌مان را بهتر کردیم. ارتباط با شرکت‌ها زیاد بوده و کم نبوده است.
یعنی احتمال می‌دهید که این شرکت‌ها برای گرفتن پروژه در ایران با هم رقابت کنند؟
حسینی: حتماً. البته ممکن است مورد خاصی وجود داشته باشد که ما به طور ویژه برای آن مجوز بگیریم و با مذاکره پروژه را واگذار کنیم. چون گاهی منافع ما در این است که با شرکتی که در مورد کار ویژه و خاصی پیشنهاد خوبی دارد مذاکره کنیم و به صورت مذاکراتی کار را جلو ببریم.
اما آنچه که قوانین ما می‌گوید آن است که باید به صورت رقابتی آن را واگذار کنیم که طبعاً در قالب مناقصه خواهد بود.
*ساختار تحریم‌ها همین الان فرو ریخته است و باز نخواهد گشت
اینکه تحریم‌های ایران در سند برجام به جای لغو، تعلیق می‌شوند و بعد از ۸ سال ممکن است به طور کامل لغو شوند باعث ایجاد ریسک برای شرکت‌های خارجی و سرمایه‌گذاری نخواهد شد؟
حسینی: من یک نظر شخصی در این باره دارم. تحلیل من آن است که اساساً ساختار تحریم همین الان به طور کامل پایین ریخته است.
شورای امنیت که تصویب کرد تحریم‌هایش را بردارد. اتحادیه اروپا که به نظر من عاقلانه‌تر از آمریکایی‌ها عمل کرده بود یک روزه تصویب کرد که تحریم را بر دارد. بعد از اجرای ما آمریکایی‌ها هم که همیشه بد عمل کرده‌اند این بار هم بد عمل کردند و دست و بال خودشان را با تبدیل تحریم به قانون بسته‌‌اند. وقتی چیزی تبدیل به قانون می‌شود برداشتن آن سخت خواهد بود.
این گرفتاری‌هایی است که آمریکایی‌ها به تنهایی دارند. اعتقاد من این است که اروپایی‌ها دوباره دنباله روی آمریکایی‌ها نخواهند شد چوه هر دو گروه دراین چند سال ضرر زیادی دیده‌اند. درست است که ما تحریم شدیم اما آنها هم از بازار ایران محروم شدند.
بنابراین اینکه دوباره بخواهند برگردند و موارد مقوله تحریم شوند اما و اگر زیادی به نفع ما و نه به نفع آنها خواهد داشت.
ما باید تحریم را تمام‌شده تلقی کنیم و فرض کنیم ریسکی وجود ندارد و بابت این ریسک هم نخواهیم امتیازی به کسی بدهیم، چون اگر ریسک را پذیرفتیم ناچار خواهیم بود امتیاز بدهیم.
ما کشوری بسیار بسیار جذاب هستیم. در منطقه ما هم کشورهای جذاب دیگری هم هستند که گرفتاری‌های خاص خود را دارند، اما ما گرفتاری جدی نداریم.
عراق یک کشور جذاب است، اما همین عراق جذاب که شرکت‌های نفتی به آن هجوم آورده‌اند، به شدت دچار مشکلات امنیتی است. درمورد ثبات دولت آنها هم مسائلی وجود دارد.
سوریه و عربستان هم کشورهای جذابی در منطقه هستند، اما عربستان دچار گرفتاری جنگ است. کسی که گرفتار جنگ است بالاترین ریسک را برای سرمایه‌گذاری دارد.
ما به لطف خدا ثبات داریم و امنیت در کشور ما برقرار است. این جذابیت‌های ما است، درحالی که میادین نفت و گاز ما مثل کشورهای منطقه ارزان است و مثل نفت وگاز شیل آمریکا گران نیست و کم‌ریسک است و در عین حال از نظر امنیت، خاطر شرکت‌های نفتی خارجی را برای سرمایه‌گذاری در ایران آرام می‌کند.
قرار نیست ما امتیاز بی‌خودی به خارجی‌ها بدهیم، اما باید همزمان باور داشته باشیم که این بازار یک بازار رقابتی کالا و سرمایه است. یعنی یک چشم ما باید به رقابت باشد و هم چشم دیگر ما به این باشد که امتیاز بی‌دلیل به کسی ندهیم.
یقین داشته باشید که درمورد برگشت تحریم‌ها هیچ اتفاقی نمی‌افتد.
کنفرانس معرفی مدل جدید قراردادهای نفتی ایران بعد از نزدیک به دو سال تاخیر بالاخره در آبان ماه سال جاری به جای لندن در تهران برگزار خواهد شد. سید مهدی حسینی رئیس کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی در گفت‌وگو با فارس می‌گوید این بار هر چه که بشود کنفرانس را برگزار می‌کنند و این بار اروپایی‌ها حتما خواهند آمد. با این وجود هنوز هیچ شرکت نفتی اروپایی یا غیر اروپایی مشهوری برای شرکت در کنفرانس لندن ثبت‌نام نکرده است. طبعا آنهایی که در لندن ثبت‌نام نکرده‌اند بعید است به کنفرانس تهران بیایند.
درباره امکان ورود شرکت‌های اروپایی آمریکایی به نفت ایران و الزامات کار کردن با شرکت‌های نفتی خارجی پس از تحریم‌ها با حسینی به گفت‌وگو نشستیم. حسینی معتقد است تحریم‌ها به هیچ وجه باز نخواهد گشت و شرکت‌های خارجی برای به دست آوردن پروژه‌های نفتی در ایران با هم رقابت خواهند کرد.
*شرکت‌های آمریکایی تا کی به این حماقت ادامه می‌دهند؟
با شرکت‌های آمریکایی برای حضور در پروژه‌های نفتی ایران مذاکره‌ای انجام شده است؟
حسینی: شرکت‌های نفتی آمریکایی برای حضور در ایران محافظه‌کاری شدیدی دارند. اینکه فکر کنیم آنها مستقیما با ما وارد مذاکره می‌شوند و در گوشی می‌گویند دوست داریم بیاییم واقعیت ندارد و ما با آنها چنین صحبتی نداشته‌ایم، اما از نظر تحلیلی میدانیم که آمریکایی‌ها خیلی علاقه دارند بیایند.
چرا؟
حسینی: دلیل ما این است که از نظر زمین‌شناسی، مشخصات مخازن ایران، هزینه‌های پایین در ایران و ریسک پایین مجموعه چیزهایی است که هر شرکت نفتی را علاقه‌مند به حضور در ایران می‌کند و طبیعتاً شرکت‌های آمریکایی هم بسیار علاقه‌مند خواهند بود.
ما قبل از تحریم‌های شورای امنیت که با شرکت‌های آمریکایی صحبت می‌‌کردیم به صراحت در این باره به ما می‌گفتند و برای حضور در ایران ابراز علاقه می‌کردند. کما اینکه علاقه تا آنجا بالا گرفت که اتحادی از شرکت‌های نفتی آمریکایی علیه تحریم در داخل آمریکا شکل گرفت تا به دولت آمریکا برای رفع تحریم فشار بیاورند.
این شرکت‌ها چند دهه در ایران نبوده‌اند و زمین را برای رقبای اروپایی و آسیایی خالی گذاشته‌اند،باید پرسید تا کی می‌خواهند به این حماقت ادامه دهند.
در عین حال مع‌الواسطه نیز نشانه‌هایی به ما می‌رسد که این شرکت‌ها واقعا منتظر هستند موانع ناشی از تحریم‌ها برداشته شود و در ایران کار کنند، البته شما می‌دانید اگر تحریم شورای امنیت برداشته شود تحریم ایلسا -قانون تحریم ایران و لیبی-به قوت خود باقی می‌ماند.
اما ما از تحریم ایلسا نمی‌ترسیم چون قبلاً یک بار دیگر هم ما تحریم ایلسا را با صف‌کشی اروپایی‌ها و آسیایی‌ها در مقابل آمریکا ناکارآمد کرده‌ایم و اثر آن هم این شد که ما ۱۰ تا ۲۰ قرارداد نفتی بستیم. علی‌رغم آنکه آمریکا تحریم کرده بود و شرکت‌های غیر آمریکایی که در ایران سرمایه‌گذاری می‌کنند را تهدید کرده بود.
شما مشاهده کردید که با فرانسوی‌ها، ایتالیایی‌ها، ژاپنی‌ها استرالیایی‌ها و روسها قرارداد بستیم و اتفاقی نیفتاد و کسی را هم تحریم نکردند، اما در شرایط فعلی ما مستقیما با آمریکایی‌ها مذاکره و صحبتی نداشته‌ایم.
*مدیریت کردن فضای بعد از تحریم مهم‌تر از نوشتن قرارداد جدید است
در روابطی که شکل گرفته کدام یک از کشورها و شرکت‌ها جدیت بیشتری نشان داده‌اند؟
حسینی: همه شرکت‌های نفتی بزرگ و به درد بخور اروپایی به ایران آمده‌اند با ما صحبت و ابراز علاقه کرده‌اند. و اگر ما درست عمل کنیم همکاری شکل خواهد گرفت.
بخشی از ماجرا به این باز می‌گردد که ما درست عمل کنیم و جریان بعد از تحریم را درست مدیریت کنیم. به نظر من مهمترین بخش کار ما همین است و از کاری که امروز میکنیم و قرارداد جدید درست میکنیم مهم‌تر است. اگر درست مدیریت کنیم می‌توانیم بیشترین استفاده را از فضایی که درست شده ببریم.
منظورتان از درست مدیریت کردن چیست؟ دقیقا چه باید کنیم؟
حسینی: شما وقتی می‌خواهید سرمایه خارجی جلب کنید، فاکتورهای متعددی در آن درگیر خواهد شد. یکی از آنها بحث قرارداد است که باید نوعی قرارداد بنویسید که در منطقه‌ای که رقابت وجود دارد شما بتوانید در رقابت برنده شوید.
ما عراق را در کنارمان داریم، قزاقستان را داریم و کشورهای حاشیه خلیج فارس را هم داریم، اینها مدل‌های قراردادی جذابی دارند که از بیع متقابل ما خیلی جذاب‌تر است.
از این که بگذریم سازمانی که باید این مساله را مدیریت کند و پیش ببرد بسیار مهم است. یعنی چگونه کار کنیم که اولا خودمان صحیح و شفاف و تمیز کار کنیم و ثانیا آنهایی که می‌آیند به ما اعتماد کنند و بدانند با چه کسی در ایران طرف هستند و چه ساختاری اینجا کار می‌کند.
اگر بتوانیم یک مدیریت خوب و شفاف و کارآمد را سامان دهیم جلوی فساد هم به راحتی گرفته می‌شود. یک جریان شفاف هرگونه شانس فساد را هم به راحتی از بین می برد.
بالاخره خارجی‌ها یاد گرفته‌اند که هر جای دنیا که می‌روند پاسخی بر پرسش‌های خود داشته باشند و ما باید این سازمان پاسخگو را سامان دهیم تا آنها بدانند با چه کسی طرف هستند و کشور هم بداند چه کسی در این باره پاسخگو است.
البته وزارت نفت و شرکت ملی نفت سازمان‌های مربوط را دارند اما باید در فضای جدید خودشان را شکل دهند تا بتوانند پاسخگوی این جریانات باشند.
مدیریت کار بسیار مهم است. مناقصه باید برگزار شود، اطلاعات باید به درستی داده شود، اطلاعات باید به درستی گرفته شود. گزارش‌های کافی، مصوبات کافی، قوانین کافی نیاز داریم و در آینده کار زیادی برای انجام دادن داریم.
*پروژه‌های نفتی را به صورت رقابتی واگذار میکنیم
فکر می‌کنید با کدام یک از اینها سریع‌تر به نتیجه می‌رسیم؟ مثلا با اروپایی‌ها یا با آسیایی‌ها؟
حسینی: ما وارد یک جریان رقابتی می‌شویم. اصلا قرار نیست بگوییم با آلمانی‌ها بهتر جلو می‌رویم یا با فرانسوی‌ها یا ایتالیایی‌ها. همه اینها آمده‌اند. آلمان‌ها در سطح معاون وزیر با یک گروه ۲۰ نفره از شرکت‌های معظم آمدند. فرانسوی‌ها هم آمدند. شرکت‌هایشان از سیاسیون‌شان فعال‌تر و سریع‌تر آمدند.
از شمال تا جنوب اروپا و از شرق تا غرب آسیا شرکت‌های متعددی آمده‌اند و حتی ما در تدوین قراردادها از آنها مشورت گرفته‌ایم تا بدانیم تجربه‌های آنها چیست. عیب کار ما کجا بوده است کجا گله‌مند بوده‌اند و کجا خوشحال بوده‌اند و حسن و قبح کار قبلی ما کجا است. با این مشورت‌ها ما مدل قراردادی‌مان را بهتر کردیم. ارتباط با شرکت‌ها زیاد بوده و کم نبوده است.
یعنی احتمال می‌دهید که این شرکت‌ها برای گرفتن پروژه در ایران با هم رقابت کنند؟
حسینی: حتماً. البته ممکن است مورد خاصی وجود داشته باشد که ما به طور ویژه برای آن مجوز بگیریم و با مذاکره پروژه را واگذار کنیم. چون گاهی منافع ما در این است که با شرکتی که در مورد کار ویژه و خاصی پیشنهاد خوبی دارد مذاکره کنیم و به صورت مذاکراتی کار را جلو ببریم.
اما آنچه که قوانین ما می‌گوید آن است که باید به صورت رقابتی آن را واگذار کنیم که طبعاً در قالب مناقصه خواهد بود.
*ساختار تحریم‌ها همین الان فرو ریخته است و باز نخواهد گشت
اینکه تحریم‌های ایران در سند برجام به جای لغو، تعلیق می‌شوند و بعد از ۸ سال ممکن است به طور کامل لغو شوند باعث ایجاد ریسک برای شرکت‌های خارجی و سرمایه‌گذاری نخواهد شد؟
حسینی: من یک نظر شخصی در این باره دارم. تحلیل من آن است که اساساً ساختار تحریم همین الان به طور کامل پایین ریخته است.
شورای امنیت که تصویب کرد تحریم‌هایش را بردارد. اتحادیه اروپا که به نظر من عاقلانه‌تر از آمریکایی‌ها عمل کرده بود یک روزه تصویب کرد که تحریم را بر دارد. بعد از اجرای ما آمریکایی‌ها هم که همیشه بد عمل کرده‌اند این بار هم بد عمل کردند و دست و بال خودشان را با تبدیل تحریم به قانون بسته‌‌اند. وقتی چیزی تبدیل به قانون می‌شود برداشتن آن سخت خواهد بود.
این گرفتاری‌هایی است که آمریکایی‌ها به تنهایی دارند. اعتقاد من این است که اروپایی‌ها دوباره دنباله روی آمریکایی‌ها نخواهند شد چوه هر دو گروه دراین چند سال ضرر زیادی دیده‌اند. درست است که ما تحریم شدیم اما آنها هم از بازار ایران محروم شدند.
بنابراین اینکه دوباره بخواهند برگردند و موارد مقوله تحریم شوند اما و اگر زیادی به نفع ما و نه به نفع آنها خواهد داشت.
ما باید تحریم را تمام‌شده تلقی کنیم و فرض کنیم ریسکی وجود ندارد و بابت این ریسک هم نخواهیم امتیازی به کسی بدهیم، چون اگر ریسک را پذیرفتیم ناچار خواهیم بود امتیاز بدهیم.
ما کشوری بسیار بسیار جذاب هستیم. در منطقه ما هم کشورهای جذاب دیگری هم هستند که گرفتاری‌های خاص خود را دارند، اما ما گرفتاری جدی نداریم.
عراق یک کشور جذاب است، اما همین عراق جذاب که شرکت‌های نفتی به آن هجوم آورده‌اند، به شدت دچار مشکلات امنیتی است. درمورد ثبات دولت آنها هم مسائلی وجود دارد.
سوریه و عربستان هم کشورهای جذابی در منطقه هستند، اما عربستان دچار گرفتاری جنگ است. کسی که گرفتار جنگ است بالاترین ریسک را برای سرمایه‌گذاری دارد.
ما به لطف خدا ثبات داریم و امنیت در کشور ما برقرار است. این جذابیت‌های ما است، درحالی که میادین نفت و گاز ما مثل کشورهای منطقه ارزان است و مثل نفت وگاز شیل آمریکا گران نیست و کم‌ریسک است و در عین حال از نظر امنیت، خاطر شرکت‌های نفتی خارجی را برای سرمایه‌گذاری در ایران آرام می‌کند.
قرار نیست ما امتیاز بی‌خودی به خارجی‌ها بدهیم، اما باید همزمان باور داشته باشیم که این بازار یک بازار رقابتی کالا و سرمایه است. یعنی یک چشم ما باید به رقابت باشد و هم چشم دیگر ما به این باشد که امتیاز بی‌دلیل به کسی ندهیم.
یقین داشته باشید که درمورد برگشت تحریم‌ها هیچ اتفاقی نمی‌افتد.
اخبار ویژه
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
