ارز تک‌نرخی به سود صنعت خودرو نیست

استفاده از ارز مبادله‌ای برای خرید و واردات برخی مواد خام و قطعات، استدلال برخی خودروسازان برای افزایش قیمت خودرواست. در این بین قطعه‌سازان این موضوع را به عنوان یک مشکل مطرح می‌کنند زیرا ناگزیرند برای خرید مواد خام که در تولید قطعه استفاده می‌شود، بدون حمایت دولت از ارز آزاد استفاده کنند که این مسئله قیمت تمام شده را افزایش می‌دهد. چند ماهی است که بانک مرکزی صحبت از تک‌نرخی شدن ارز به میان آورده است، راهکاری که به اعتقاد برخی کارشناسان آثار تورمی به همراه داشته و باعث افزایش هزینه‌ها خواهد شد. در مقابل این تحلیل، برخی از صاحب‌نظران معتقدند ارز چند نرخی، فسادزاست و با ثبات نرخ ارز علاوه‌بر ایجاد اعتماد و اطمینان در بین فعالان اقتصادی، ثبات اقتصادی نیز به وجود می‌آید. همچنین آثار مثبت آن روی اقتصاد در بلندمدت مشخص خواهد شد.
درحال‌حاضر که عوامل مختلفی دست به دست هم داده‌اند و بازار خودرو را به بهانه قیمت بالا و کیفیت پایین خودروهای داخلی با رکود مواجه کرده‌اند، این پرسش مطرح می‌شود که آیا با تک نرخی شدن ارز از قیمت خودرو کاسته خواهد شد؟

 
ارز تک‌نرخی معادل گران شدن واردات
یک کارشناس اقتصادی معتقد است تک نرخی شدن ارز در جامعه به غلط مورداستفاده قرار می‌گیرد زیرا «تک‌نرخی» اصطلاحی علمی است که در دنیای سیاست برای دوران کسری بودجه، دولت از آن استفاده می‌کند و معنای آن معادل افزایش قیمت ارز است، البته تک‌نرخی می‌تواند با کاهش قیمت ارز نیز همراه باشد.
محمدقلی یوسفی به صمت می‌گوید: در این‌باره یک پرسش مطرح می‌شود که چرا تاکید روی تک نرخی شدن ارز است، در حالی که قیمت تمام کالاها و خدمات باید آزاد شود. در غیراین صورت نگاه جزئی بهاقتصاد و صنعت می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
وی با بیان اینکه تک‌نرخی شدن ارز به طور طبیعی هزینه خودروسازان را افزایش می‌دهد و برای آنها صرفه اقتصادی ندارد، اظهار می‌کند: اگر ایران کشوری صادرکننده باشد، افزایش نرخ ارز تقویت صادرات را به همراه خواهد داشت اما از آنجایی که وابستگی به واردات در کشور بیش از افزایش صادرات است، به طور طبیعی افزایش نرخ ارز به ضرر تولید داخل خواهد
بود. این اقتصاددان تصریح می‌کند: در جامعه‌ای که تولیدکنندگان داخلی با بحران و رکود مواجه هستند، دولت با کسری بودجه روبه‌رو و درآمدهای ارزی نیز کاهش یافته است، بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که نرخ ارز کاهش پیدا کند. در این شرایط بدیهی است افزایش نرخ ارز به طور طبیعی منجر به گران شدن واردات خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه خودروسازان و قطعه‌سازان باید از اتکای خود به واردات بکاهند، می‌گوید: بخش عمده‌ای از مواد خام مورد نیاز تولیدکنندگان صنعت خودرو اعم از خودروساز یا قطعه‌ساز، وابسته به خارج است، همچنین فناوری مورد نیاز آنها وارداتی است که این موضوع باعث افزایش هزینه و گران شدن تولید خواهد شد.
یوسفی اضافه می‌کند: تک نرخی شدن نرخ ارز نمی‌تواند مشکلات تولیدکنندگان داخلی از جمله خودروسازان را توجیه کند زیرا بخشی از مشکلات تولیدکنندگان با عوامل و سیاست‌های داخلی در ارتباط است. علت‌هایی نظیر بی‌ثباتی در قوانین و مقررات،‌ فضای نامساعد کسب‌وکار، استفاده نکردن کامل از ظرفیت تولیدی،‌ مشکلات همراه با افزایش تورم و مواردی از این دست، باعث می‌شود هزینه‌های آنها افزایش پیدا کند.

 
ثبات بازار،‌ پیامد مثبت تک‌نرخی‌شدن ارز
اما در عین حال نظرات دیگری درباره ارز تک‌نرخی و اثرات آن در صنعت خودرو وجود دارد زیرا به اعتقاد کارشناسان، ارز تک‌نرخی در ردیف سیاست‌هایی قرار می‌گیرد که در صورت اجرایی شدن، بازخورد آن در درازمدت مشخص خواهد شد. استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در این‌باره می‌گوید: تک‌نرخی شدن قیمت ارز ویژگی‌های مثبتی در بلندمدت دارد زیرا با ثباتی که ایجاد می‌کند، به فعالان صنعت خودرو یا قطعه‌سازی این اجازه را می‌دهد که تصمیم نهایی را در این باره اخذ کنند. به عبارت دیگر سیاست‌های خود را در بازه زمانی طولانی مدت مشخص کنند.
امرالله امینی در گفت‌وگو با صمت ضمن اشاره به این موضوع که تک‌نرخی شدن قیمت ارز به طور طبیعی روی صنعت خودرو اعم از قطعه‌سازی و خودروسازی تاثیر می‌گذارد و امکان افزایش قیمت‌تمام شده این محصولات را به وجود می‌آورد، اظهار می‌کند: تک‌نرخی شدن ارز با تصمیم دولت برای تعیین نرخ ارز در ارتباط است. اگر قیمت ارز تک‌نرخی از نرخ کنونی پایین‌تر باشد، قیمت‌ها کاهش خواهد داشت و در این شرایط هزینه خرید خودروهای وارداتی نیز کاهش می‌یابد اما اگر قیمت ارز کاهش پیدا کند و دولت آن را در ۳ هزار تومان نگاه دارد، در قیمت‌ها تاثیر زیادی نخواهد گذاشت.
وی ادامه می‌دهد: با تک‌نرخی شدن قیمت ارز، اقتصاد شفاف می‌شود و امکان تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری در آینده به وجود خواهد آمد. در صورتی که در حال‌حاضر عده‌ای به بهانه استفاده از ارز آزاد، قیمت کالاهای خود را افزایش می‌دهند که در صورت تک‌نرخی شدن قیمت ارز، این بهانه از بین می‌رود.

 
اختصاص ارز تک‌نرخی به واردات اشتباه است
از آنجایی که تک‌نرخی شدن ارز معادل افزایش قیمت خواهد بود، افزایش قیمت خودرو با این تصمیم بدیهی به نظر می‌رسد. به گفته یک کارشناس صنعت خودرو، نرخ ارز یک متغیر و ابزار سیاست پولی است که علاوه بر خودرو روی تمام کالاها از جمله کسب‌وکار،‌ درآمد خانواده‌ها و صاحبان کالا تاثیر می‌گذارد و با تک‌نرخی شدن آن بدون تردید قیمت خودرو افزایش پیدا
می‌کند. شهرام شیرکوند به صمت می‌گوید: تک‌نرخی شدن ارز به معنای گران شدن آن است و در این شرایط هزینه‌های خودروسازان و قطعه‌سازان افزایش پیدا می‌کند زیرا مواد اولیه نیز گران خواهد شد. بنابراین در صورت تک نرخی شدن، قیمت ارز بین ۱۰ تا ۱۵درصد افزایش خواهد یافت. وی معتقد است، یکی از محاسن تک‌نرخی شدن ارز،‌ ایجاد ثبات در بازار است و در این‌باره توضیح می‌دهد: البته دولت باید به این موضوع توجه داشته باشد که این ارز در اختیار کالاهای وارداتی قرار نگیرد و با درنظر گرفتن محدودیت برای استفاده از آن، حمایت از کالاهای داخلی را به همراه داشته باشد. نرخ ارز در قیمت‌گذاری خودرو موثر است، بنابراین از آنجایی که قیمت‌گذاری باید رقابتی باشد، اگر ارز تک‌نرخی مصرف واردات شود،‌ دیگر رقابتی به وجود نخواهد آمد.

منبع:صمت