بی‌وجدانی در برگزاری مراسم حج

به گزارش پایگاه 598، روز پنجشنبه خبر کشته شدن بیش از 1300 حاجی و زخمی شدن 2000 تن دیگر شد که وقوع این حادثه موجی از واکنش ها را دربر داشت.

شدیدترین واکنش‌ها در این میان در تهران بود به طوری که رهبر معظم انقلاب، رئیس جمهور و دیگر مقامات ارشد ایرانی این حادثه را محکوم کردند و آنرا نشانی از بی‌کفایتی سعودی‌ها در برگزاری مراسم حج دانستند.

رئیس جمهور اندونزی نیز که دو نفر از اتباع کشورش در این حادثه کشته شده بودند، خواستار بهبود مدیریت مراسم حج توسط سعودی‌ها شد.

«محمد جعفری» مشاور آژانس مسافرتی حج و عمره انگلستان هم گفت: اقدام نیروهای امنیتی سعودی در مسدود کردن مسیر زواری که راهی فریضه رمی جمرات بودند، موجب بروز این حادثه شده است. 

وی با اشاره به اینکه سعودی‌ها بعد از هر فاجعه می‌گویند که مشیت الهی بوده است و این مشیت الهی نیست، بی‌کفایتی انسانی است، افزود: «دیروز که با زواری که آنجا بودند صحبت می‌کردم، می‌گفتند دلیل اصلی حادثه این بود که پادشاه در کاخش در منا در حال دیدار با مقامات بود و به همین دلیل دو ورودی که در آنجا رمی انجام می‌شد را بسته بودند... اینها دو مسیری بودند که مردم نمی‌توانستند از آن رد شوند.»

در این میان واکنش خود سعودی‌ها در قبال این فاجعه در نوع خود جالب است و نشان دهنده بی‌مسئولیت و بی‌کفایتی محض آنهاست. 

وزیر بهداشت سعودی گفته است که بی‌توجهی حجاج دلیل این حادثه بوده است و سخنگوی وزاتت کشور هم خیل جمعیت را عامل این حادثه عنوان کرده است.

فعالان سعودی در شبکه‌های اجتماعی و علمای وهابی در منبرهای خود شروع به فرافکنی درباره این حادثه کرده‌اند و در این میان حجاج ایرانی که جان خود را به دلیل بی‌کفایتی سعودی‌ها از دست داده‌اند، متهم شده‌اند.

برخی از مقامات منطقه هم بدون در نظر گرفتن ابعاد انسانی این ماجرا تنها به حمایت از سعودی‌ها پرداخته اند و گفته‌اند که عربستان به خوبی این مراسم را مدیریت کرده است.

دبیرکل سازمان همکاریهای اسلامی که باید رفتاری مسئولانه تر در قابل این حادثه داشته باشد، در بیانیه ای ضمن تشکر از تلاشهای عربستان سعودی گفت: هیچکس نباید دنبال بهره برداری از حوادثی باشد که ممکن است در زمان حضور میلیونی حجاج رخ دهد.

رئیس پارلمان کویت هم «مرزوق علی الغانم» طی مصاحبه‌ای با خبرگزاری رسمی این کشور ابراز داشت که عربستان حتی یک روز هم نسبت به ارائه خدمات و بذل تلاش و کوشش برای خدمتگزاری به حجاج فرو گذار نکرده است. ما تلاش‌های استثنایی و فوق‌العاده عربستان در راستای خدمت‌رسانی به حجاج را قدر می‌دانیم.

«صالح بن محمد آل طالب» خطیب مسجدالحرام در خطبه‌های نماز جمعه مدعی شد، ایران به دنبال سوءاستفاده از حادثه منا برای تخریب چهره عربستان است.

این رفتار در شرایطی صورت می‌گیرد که همه ناظران تاکید دارند که بسته شدن راه حجاج آسیایی و آفریقایی توسط نیروهای امنیتی سعودی‌ها و حتی قفل کردن مسیرهای خروج اضطراری عامل این حادثه بوده است.

برخی رسانه‌ها خبر دادند که دلیل بسته شدن مسیر حجاج برای عبور پسر شاه و رسیدنش به محل اقامت پدر بوده است اما سوال اینجاست که بنابر اظهارات سخنگوی وزارت کشور سعودی سه مسیر برای عبور حجاج در نظر گرفته شده بود که یک مسیر آن برای حجاج سعودی، یک مسیر برای حجاج کشورهای عربی از جمله کویت، امارات و فلسطین بوده و مسیر سوم که از همه شلوغ‌تر بوده است برای حجاج آسیایی و آفریقایی در نظر گرفته شد و نکته جالب در این رفتار تبعیض آمیز سعودی‌ها این است که مسیر این حجاج بسته شد و آنها قربانی حضور کاروان‌های پر خدم و حشم شاهزاده‌های سعودی شدند.

در میان درحالی سعودی‌ها حجاج ایرانی را متهم به بی‌توجهی به دستورات می‌کنند که در سال 2006 هم حادثه‌ای شبیه به آنچه که پنجشنبه روی داد در منا به وقوع پیوست یا یک هفته قبل تر هم سقوط جرثقیل به داخل مسجد الحرام بیش از 100 نفر را به کام مرگ فرستاد و باید این سوال را مطرح کرد که آیا بازهم حجاج ایرانی مقصرند؟ اینکه 9 هزار نفر در طی 3 دهه کشته و یا زخمی شده‌اند هم به ایران ارتباط دارد؟

در پایان باید گفت که به قول عبدالباری عطوان ستون نویس سرشناس عرب، تکرار این حوادث استدلالی است قوی بر عدم کفایت ناظران بر برگزاری موسم حج از بالای هرم قدرت در عربستان گرفته تا کوچکترین سرباز در راهنمایی و رانندگی.

اینکه مسئولیت فاجعه با زدن اتهاماتی مثل آشنانبودن یا عدم انضباط بر عهده حجاج انداخته شود، اهانت است که خطرش کمتر از خود فاجعه نیست. چنین عذر و بهانه‌هایی که سبب شده که حوادث مشابه هر چند سال به دلیل اهمال‌کاری و بی‌مبالاتی و بی‌وجدانی رخ بدهد و هزاران حاجی کشته شود.

این حادثه نشان می‌دهد که اهمال‌کاری، بی‌مبالاتی، نبود مدیریت صحیح، تکبر و عدم برنامه‌ریزی و تحقیقات شفاف زیر سایه ناتوانی و انکار ضعف‌هاست. زیرا در بیشتر موارد مستقیم یا غیرمستقیم، علت و مسئول اصلی شاهزادگان خاندان حاکم هستند.