به گزارش سرویس سیاسی پایگاه 598، بررسی برجام در مجلس شورای اسلامی و برگزاری نشست های مرتبط با کمیسیون ویژه برجام، اگرچه چندان از سوی دولت جدی گرفته نمیشود اما حداقل فایده آن رونمایی از ابعاد جدید ایرادات وارد به متن توافق وین است. هشتمین نشست کمیسیون ویژه برجام که روز سه شنبه برگزار شد یکی از مهم ترین جلسات برگزار شده تاکنون بود. دلیل این موضوع نیز حضور علی شمخانی به همراه علی اکبر صالحی عنوان شد. خروجی این جلسه و اظهارات روز گذشته نمایندگان در این رابطه به خوبی بر همین مساله اشاره دارد.
اما در جدیدترین رونمایی صورت گرفته از محتوای برجام که پس از نشست هشتم کمیسیون ویژه بدان اشاره شد، وجود دو سند دیگر در مذاکرات وین است. عصرایرانیان نوشت: برنامه دراز مدت غنی سازی و تحقیق و وسعه و نقشه راه ایران و آژانس دو سند مورد اشاره است. علاوه بر این موضوع، نکته مهم دیگری در این زمینه وجود دارد و انهم اختلاف نظر عراقچی با شمخانی و صالحی درباره یکی از این اسناد. آنطور که حجت الاسلام نبویان مطرح کرده است، دبیر شورای عالی امنیت ملی و رئیس سازمان انرژی اتمی وجود سند چهارم در توافق مبنی بر برنامه بلندمدت تحقیق و توسعه را قبول دارند اما سید عباس عراقچی به کلی منکر چنین سندی است؛ موضوع مهم و قابل توجهی که به خوبی از اختلاف چهره های اصلی مرتبط با مذاکرات هستهای حکایت دارد.
حجتالاسلام سیدمحمود نبویان عضو کمیسیون ویژه بررسی برجام در همین رابطه به تسنیم گفت: آنچه مورد بحث و توافق بین ایران و طرف غربی شده، 4 متن است که ما تنها 2 متن آن را در اختیار داریم و 2 متن دیگر که برای آمریکاییها و آژانس محرمانه است، در دسترس نمایندگان مجلس و اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام نیست. وی گفت: متن اول برجام و متن دوم قطعنامه است که هر 2 در اختیار ما قرار دارد، اما طبق آنچه آقای صالحی و آقای شمخانی تأیید کردند، پای 2 متن و سند دیگر نیز در میان است که ما از محتوای آن اطلاعی نداریم. متن اول درباره برنامه درازمدت و غنیسازی و تحقیق و توسعه ایران و متن دوم نقشه راهی است که طرف مقابل آن آژانس است. عضو کمیسیون ویژه بررسی برجام تأکید کرد: ما باید از محتوای اصلی این 2 متن دیگر که توسط برخی مسئولان توصیف شده مطلع شویم، ضمن اینکه قرار است ایران تعهدات لازم را نسبت به متن دوم نیز انجام دهد که باید همه چیز دراینباره روشن شود.
چه کسی راست میگوید؟
اما حجت الاسلام نبویان در گفت و گوی دیگری به موضوع اختلاف دولتی ها به وجود سند چهارم در برجام اشاره می کند. موضوعی که در ابتدای گزارش به آن اشاره شد. نماینده مردم تهران با اشاره به روند بررسی برجام در کمیسیون ویژه مجلس با حضور اعضای مذاکرهکننده قبلی و فعلی، اظهار داشت: از مقامات وزارت خارجه که در جلسه کمیسیون ویژه حضور مییابند گله داریم که برخورد خوبی با نمایندگان ندارند. نبویان از استناد مکرر برجام به برنامه بلندمدت تحقیق و توسعه در متن خود سخن گفت و افزود: آقای عراقچی به کلی منکر وجود چنین سندی شد در حالیکه آقای شمخانی در جلسه روز سهشنبه که مهمان کمیسیون بود عنوان کرد که علاوه بر برجام، قطعنامه شورای امنیت و نقشه راه آژانس، سند چهارمی نیز وجود دارد، در ادامه جلسه آقای صالحی هم عنوان کردند که متن چهارمی نیز وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه هدفگذاری دستیابی به 190 سو از سوی نظام ادامه داد: برجام تولید نسل 6 و 8 سانتریفیوژها را تا سال هشتم توافق ممنوع کرده و میگوید ایران میتواند از سال هشتم تا دهم سالی 200 سانتریفیوژ نسل 6 و 8 بدون موتور تولید کند و پس از سال دهم نیز سالی 200 سانتریفیوژ با موتور که البته وقتی زنجیره غنیسازی محدود شده است این تولید نیز سودی برای ما ندارد. نبویان با ذکر این نکته که برجام اجازه میدهد ایران از سال یازدهم سالی 200 سانتریفیوژ نسل 6 و 200 سانتریفیوژ نسل 8 تولید کند، گفت: «سو» سانتریفیوژ نسل 6 ، 10 و سو سانتریفیوژ نسل 8 ، 20 است که در نتیجه ما سالانه 6 هزار سو خواهیم داشت که با این حساب 33 سال و نیم طول میکشد تا به عدد 190 هزار سو برسیم، تازه شرط این مقصود نیز این است که تحقیق و توسعه ما روند خود را طی کند.
استناد صالحی به سند تکذیب شده توسط عراقچی!
نبویان در ادامه سخنان خود به پاسخ صالحی به مطالب مطرح شده درباره مدت زمان لازم برای رسیدن به 190 هزار سو و استناد رئیس سازمان انرژی اتمی به سند چهارم اشاره کرد. یعنی همان متنی که توسط عراقچی انکار شده بود. عضو کمیسیون آموزش مجلس درباره پاسخ رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: آقای صالحی پاسخ داد که از سال سیزدهم بر اساس برنامه بلند مدت تحقیق و توسعه دست ایران برای تولید سانتریفیوژ و غنیسازی باز خواهد بود که این خود، اذعانی به وجود سند چهارم است در حالی که آقای عراقچی به کلی منکر آن شده است.
وی با اشاره به اینکه ایران تعهد داده است که برنامه بلند مدت تحقیق و توسعه را به اشتراک با 1+5 و نماینده اتحادیه اروپا بگذارد، اظهار داشت: این یعنی دوباره باید بر سر حقوق خود با آمریکاییها مذاکره و چانهزنی کنیم، در نتیجه سند چهارم نیز روی هواست. نبویان با ابراز نگرانی از سرنوشت مشترک برنامه بلندمدت تحقیق و توسعه و فکتشیت، گفت: با وجود تأکید رهبر معظم انقلاب رئیسجمهور و وزارت خارجه مانع انتشار فکتشیت و ارائه آن به مجلس شدند و ما نگرانیم که برنامه بلند مدت تحقیق و توسعه نیز به عنوان سند چهارم به همین سرنوشت دچار شود.
* بهزاد مهرکش