بله! تمامي اين تعاريف درست است و ميتوان آنها را تصاويري درست از ارتش و جنگ به حساب آورد، اما ورود فناوريهاي نوين مانند رايانه و تكنولوژي "آيتي" در كنار ورود فضاي مجازي به زندگي بشر اين تعاريف را تحت تأثير خود قرار داد و شكل جديدي از اين دو واژه را وارد ادبيات نظامي – استراتژيك دنيا كرد.
فضاي مجازي چاقوي دولبهاي است كه از آن ميتوان هم در جهت توسعه و تبادل اطلاعات مفيد استفاده كرد و در كنار اينها هم عدهاي از آن به عنوان بستر و ابزاري در جهت ضربه زدن به منافع حياتي ديگران استفاده ميكنند.
همگي شما واژهاي با عنوان ويروس رايانهاي و هكر را شنيدهايد. اين دو به مثابه كاربردهاي غلط چاقوي فضاي مجازي است. حالا چند وقتي است كه اين دو ابزار نقش سلاح و كاربر آن را در جهان امروز بازي مي كنند. يعني هكرها در واقع نيروهايي هستند كه با استفاده از ويروسها نه تنها ميتوانند اطلاعات شخصي كاربران عادي فضاي مجازي را مورد دستبرد قرار دهند بلكه از ويروسها ميتوانند به عنوان سلاحي بر عليه منافع حياتي ديگران استفاده كنند. اسلحه اي كه حتي بعضا مخربتر و خطرناكتر از بمبها و موشكهاي معمولي در دنياي واقعي است!
اين جا بود كه واژهاي به عنوان جنگ سايبري وارد ادبيات سياسي_نظامي دنيا شد. برخي دولتها با استفاده از اين فضا قصد كردند تا منافع حياتي ديگر كشورها را مورد تهديد قرار دهند و با بهرهگيري از سلاحهاي سايبري به زيرساختهاي حساس و حياتي ديگر كشورها حمله كنند.
آيا همه ويروسها اسلحه سايبري به حساب ميآيند؟
سردار سرتيپ پاسدار غلامرضا جلالي رئيس سازمان پدافند غيرعامل معتقد است كه همه ويروسها سلاح به حساب نميآيند. وي در اين باره به خبرنگار اخبار داغ گروه فضاي مجازي باشگاه خبرنگاران جوان گفت: در حالت كلي همه ويروسها سلاح به حساب نميآيند. آن دسته از ويروسها كه چند مرحله رمزگذاري شده و با هدفي خاص و به منظور حمله يا جاسوسي از سامانهاي مشخص طراحي شدهاند، در تعريف تخصصي سلاح به حساب ميآيند. از اين رو ميتوان گفت بيش از 90 درصد ويروسها به خودي خود سلاح به حساب نميآيند.
ارتش سايبري چيست؟
همان طور كه گفته شد دنياي مجازي بستري را فراهم كرده تا در كنار كاربردهاي مفيد عدهاي به عنوان ابزار از اين فضا در جهت حمله به منافع حياتي ديگران استفاده كند، بنابراين همان طور كه در دنياي واقعي ميبايست به منظور آمادگي دفاعي در مقابل تهاجم دشمن سازماني منسجم را به عنوان ارتش تشكيل دهيم تا بتوانيم در مقابل تهاجم دشمن ايستادگي كرده و پاسخ مناسب را بدهيم، در فضاي مجازي هم بايستي سازوكاري را به منظور مقابله با تهديدات احتمالي در نظر بگيريم.
سردار جلالي رئيس سازمان پدافند غيرعامل در اين باره گفت: استفاده از دنياي مجازي و فضاي سايبر يك ضرورت اجتنابناپذير است، به طوري كه ميتوان گفت در اين رابطه يك جبر تاريخي به وجود آمده است يعني ما مجبوريم تا بسياري از نيازهاي خود را از اين طريق تأمين كنيم.
هماكنون بسياري از زيرساختهاي حياتي كشورها بر روي فضاي سايبر قرار گرفتهاند. شبكههاي راديو تلويزيوني، خطوط انتقال برق، شبكه بانكي، سامانههاي دفاعي و... همگي از مصاديق بارز زيرساختهاي حياتياي هستند كه در دنياي امروز استفاده و سازوكار بهرهگيري از آنها بر روي فضاي سايبر قرار دارد. بنابراين احتمال تهاجم به اين زيرساختها از طريق فضاي مجازي بر اساس آن چه گفته شد وجود دارد.
حال آن نهادي كه براي دفاع در مقابل تهاجم به اين منافع حياتي ميبايست به وجود آيد و اين وظيفه مهم را بر عهده بگيرد، همان چيزي است كه در بسياري از كشورهاي دنيا از آن با عنوان "ارتش سايبري" ياد ميشود. البته همان طور كه در دنياي واقعي ارتشها هم وظيفه دفاع را برعهده داشته و هم بسياري از دولتها به وسيله آن به ديگر كشورها حمله ميكنند، در دنياي مجازي نيز اين ارتش چنين كاربردي را دارد.
آمريكا در ميان كشورهاي دنيا تنها حكومتي است كه يك ارتش مجزا از ارتش رسمي خود در دنياي سايبر تشكيل داده است. اين ارتش داراي ردههاي مختلف و با يك ساختار و چارچوب نظامي است كه در رأس آن يك ژنرال 4 ستاره مسئوليت فرماندهي اين ارتش را برعهده دارد.
سردار جلالي در اين باره عنوان كرد: اين ارتش در كشور آمريكا علاوه بر آن كه يك تعامل كامل با نيروهاي زميني، هوايي، دريايي و فضايي ارتش ايالات متحده را دارد، خود از ظرفيتهاي مجزايي در زمينه دفاع و حمله را در فضاي سايبري برعهده گرفته است.
ارتش سايبري آمريكا طي ساليان اخير اقدامات تهاجمي گستردهاي را در دستور كار خود قرار داده بود و رويكردي حملهمحور را در برنامه خود در پيش داشت.همين امر موجب شد آمريكا از مقوله دفاع در فضاي مجازي دورتر بوده و بيشتر به فكر حمله به ديگر كشورها باشد.
ژنرال "كيت الكساندر" فرمانده پيشين ارتش سايبري آمريكا، كسي است كه اين رويكرد را در دستور كار خود قرار داده بود. از همين رو ايالات متحده در زمينه دفاع سايبري دچار خلاءهاي فراواني شد كه نتيجه آن آسيبپذيري بيشتر آمريكا در دوران تصدي كيت الكساندر در ارتش سايبري اين كشور شد.
رئيس سازمان پدافند غيرعامل كشور در اين باره به خبرنگار گروه فضاي مجازي باشگاه خبرنگاران جوان گفت: من وقتي اسناد راهبردي سايبري آمريكا را مطالعه ميكردم، به اين نكته برخوردم كه دليل مهم بركناري ژنرال كيت الكساندر از فرماندهي ارتش سايبري آمريكا توجه بيش از حد به رويكرد تهاجمي و عدم توجه كافي به عرصه دفاع سايبري بوده است. چون شما در فضاي سايبر همان طور كه ميتوانيد حمله كنيد، بايستي منتظر تهاجم ديگر نيز باشيد. از همين رو بايد آمادگي دفاعي مناسبي در مقابل تهاجم دشمن داشته باشيد.
كشور ما با توجه به خصومت دائمي دنياي استكبار با آن از ابتداي پيروزي انقلاب تا به الان همواره مورد تهديدات گستردهاي از ناحيه دشمنان قرار داشته است كه يكي از مصاديق آن همين جنگ سايبري است. "استاكس نت"، "فليم"، "رجين" "دوكو" همه از مصاديق بارز يك جنگ تمام عيار سايبري عليه كشورمان است. اگرچه شايد ما در ابتدا خيلي در زمينه جنگ سايبري حرفي براي گفتن نداشتيم اما با تدبير هوشمندانه مقام معظم رهبري و فرماندهي كل قوا و نگاه درست مسئولين به اين مقوله اقدامات خوبي در زمينه دفاع سايبري در كشورمان شكل گرفته كه تا به امروز نيز دستاوردهاي بسيار مهمي را براي ما به ارمغان آورده است.
در گزارشهاي بعدي به سازوكارهاي شكل گرفته در زمينه دفاع سايبري در كشورمان خواهيم پرداخت.