نوآوري در تبليغ، برنامه‌ها و راهکارها

هرچند اخبار مرتبط با اين نشست را به تفکيک اظهارات نظريه پردازان محترم منتشر نموديم، اما با توجه به اهميت موضوع، جمع بندي مطالب عنوان شده در اين نشست جهت رسيدن به راهکار مناسب براي ساماندهي تبليغ ديني، موثر خواهد بود.

حوزه نيوز نظر به اهميت موضوع، بخش‌هايي از اظهارات و پيشنهادات پيشکسوتان عرصه تبليغ را منتشر مي‌کند.

* اظهارات حجت‌الاسلام‌والمسلمين صالحي خوانساري

حجت‌الاسلام والمسلمين صالحي خوانساري در اين نشست با اشاره به اهميت تشکيل تشکل مبلغان نخبه کشور با هدف دست يابي به ساختار مناسب در امر تبليغ، اظهارداشت: بايد سازوکاري در پيش گرفته شود تا مبلغان با افزايش سطح آگاهي خود، اين بصيرت را به مردم نيز انتقال دهند؛ و با توان علمي در برابر شبهاتي که مطرح مي‌شود، قدرت پاسخگويي مناسب داشته باشند.

وي با بيان اين‌که افزايش بصيرت مردم و بيان اثرات و جايگاه ولايت فقيه، از مهم ترين وظايف طلاب و و مبلغان است، افزود: مبلغان بايد براي مردم شرح دهند که ادعاي ولايي بودن، بدون اعتقاد به ولي فقيه و نظام اسلامي، ادعاي پوچ است، البته در اين رابطه دلايل و بينه‌هاي محکم را براي مردم ارايه کنند.

* راه‌اندازي تشکل نخبگان تبليغ

حجت‌الاسلام والمسلمين واعظي اردکاني نيز با ذکر اين مطلب که ايجاد تشکل در ميان نخبگان تبليغ از مباحث ضروري است، گفت: ايجاد تشکل نخبگان تبليغ و استفاده از ظرفيت‌هاي استاني با مشارکت علماي بلاد از مهم ترين اموري است که در حال حاضر مي تواند در موفقيت طرح‌هاي تبليغي، نقش آفرين باشد؛ در اين زمينه نهادهاي تبليغي کشور نيز مي توانند در اين تشکل جاي گيرند و در قالب طرح‌هاي کاربردي، تجربيات خود را در اختيار يکديگر قرار دهند.

* نقشه جامع تبليغ تدوين شود

حجت الاسلام والمسلمين ميرباقري بر لزوم تدوين نقشه جامع تکامل تبليغ با پيشکسوتان و نخبگان اين عرصه تاکيد کرد.

رييس فرهنگستان علوم اسلامي با ذکر اين مطلب که تبليغ ديني بايد از حوزه انفعال به حوزه فعالان وارد شود، اظهارداشت: حوزه و فقه تشيع به درجه‌اي از بالندگي رسيده است که به جاي انحصار در پاسخ گويي به شبهات مستحدثه، سرپرستي اين جريان را در جهان اسلام در دست گيرد.

وي افزود: ارتقاي سطح تبليغ، بدون ارتقاي سطح پژوهش امکان پذير نيست؛ وقتي نظام غرب مقابل جريان اسلام گرايي اصيل، مباني فلسفي خود را با پژوهش‌هاي کاربردي در بين مردم جهان نهادينه مي‌کند و زماني که فلسفه هگل به شکل داستان‌هاي کودکانه و جذاب به اين نسل منتقل مي‌شود، سطح کلام حوزه نيز بايد ارتقا يابد.

رييس فرهنگستان علوم اسلامي با ذکر اهميت ارتقاي مباحث تخصصي در فقه، عرفان، اخلاقيات و... از حوزه فردي به اجتماعي، عنوان کرد: سطح مباحث ارايه شده در تبليغ‌هاي ديني بايد به گونه اي ارتقا يابد، براي اقشار مختلف جامعه، قابل فهم و هضم باشد، در اين جا نقش نخبگان تبليغي خود نمايي مي‌کند.

* ضرورت تبليغ تخصصي

وي ادامه داد: تبليغ دين، تنها در تبليغ عمومي خلاصه نمي شود؛ چون ارايه مباحث تخصصي به طلاب و مبلغان نخبه در حوزه بخش مهمي از اين فعاليت را تشکيل مي‌دهد که از آن مي‌توان به عنوان تبليغ تخصصي نام برد.

حجت‌الاسلام‌والمسلمين ميرباقري اضافه کرد: يکي از نقاط ضعف فعاليت‌هاي تبليغي در کشور، ضعف در نقد دشمن است؛ اسلام اصيل در مقابل جريان تجدد گرايي در جهان در حال يک جنگ تمام عيار است، ولي متاسفانه نقدي‌هاي کمي در قالب تبليغ از نظام فکري تجدد گرايي در مناطف مختلف کشور صورت مي‌گيرد.

رييس فرهنگستان علوم اسلامي تصريح کرد: تدوين و ارايه نقشه جامع تکامل تبليغ، درون چشم انداز حوزه، از مهم ترين فعاليت‌هايي است که مي‌بايست براي افزايش بالندگي عرصه تبليغ کشور مورد توجه قرار گيرد.

وي در پايان بر ضرورت پيگيري امور مربوط به تخصصي کردن تبليغ در کشور و هم فکري نخبگان در اين زمينه تاکيد کرد.

* ضرورت بهره‌گيري مبلغان از تحقيقات ميداني

ديگر سخنران اين نشست حجت‌الاسلام والمسلمين لوني بود که با اشاره به اهميت بهره گيري مبلغان از تحقيقات ميداني و پژوهش‌هاي نظري در خاطرنشان کرد: مبلغان به دليل جنس فعاليت شان به بدنه اصلي جامعه متصل شده اند و بيشترين نقش را در دين داري مردم و جامعه ايفا مي کنند؛ از طرفي نهادهاي اجرايي در زمينه تبليغ مي بايست با تجميع فعاليت‌هاي خود به منظور توان افزايي و پرهيز از موازي کاري زمينه ارايه پژوهش‌هاي حوزوي را در بدنه فعاليت‌هاي تبليغي فراهم آورند.

اين استاد حوزه ادامه داد: مبلغان، داراي تجربيات فراواني در عرصه برنامه ريزي‌هاي فرهنگي هستند و نبايد اين توان علمي و اجرايي و تجربي از بين برود؛

حجت‌الاسلام والمسلمين لوني خاطرنشان ساخت: برگزاري اين گونه اتاق‌هاي فکر در امر تبليغ امري مهم و ضروري است و بايد از تجربيات نخبگان اين عرصه به خوبي استفاده شود؛ هم‌چنين دفتر تبليغات اسلامي مي بايست از توان علمي و ذهني و تجربيات نخبگان و علماي استان‌هاي کشور در اين زمينه نيز بهره‌هاي بيشتري ببرد.

* نقش برجسته در عزاداري سيدالشهداء

در ادامه اين نشست حجت‌الاسلام والمسلمين ترابي هم در سخناني گفت: يکي از تحولات مثبت که به مدد توفيقات مبلغان و وعاظ و علماي کشور در ايران شکل گرفته است، خارج شدن مجالس عزاداري از محوريت مداحي صرف بوده است، به طوري که هم اينک نقش منبرها در عزاداري‌هاي سيدالشهدا(ع) بسيار برجسته است.

وي ادامه داد: در گذشته به دلايل متعدد استقبالي که از مداحي‌ها صورت مي گرفت را در منبرهاي قبل از مداحي شاهد نبوديم، ولي در سال‌هاي اخير منبرهاي مجالس عزاداري بسيار پررونق تر از سال‌هاي پيش شده است.

حجت‌الاسلام والمسلمين ترابي، افزايش حلقه‌هاي معرفت در شهرهاي مختلف به ويژه قم را يکي از راه‌هاي تقويت باورهاي مذهبي و پاسخ به شبهات مردم به ويژه نسل جوان عنوان کرد و افزود: به روز آوري تبليغ و نقد فرقه‌هاي نوظهور با رعايت اصل عدم تبليغ اين گروه‌هاي منحرف از ديگر نکاتي است که مي تواند کارايي تبليغي کشور را افزايش دهد.

* تزکيه نفس؛ بهترين شرط موفقيت تبليغ

حجت‌الاسلام والمسلمين گنجي نيز تربيت دروني و تزکيه نفس طلاب و مبلغان را از مهم ترين شروطي دانست که يک طلبه و مبلغ مي بايست به آن دست يابد.

وي ادامه داد: يک مبلغ ممتاز و نخبه کسي است که اول، خود را اصلاح کند و تمام مواردي را که به مردم عرض مي‌گويد را پيش از آن در نفس و وجود خودش تمرين کند.

اين خطيب حوزوي، الگوگيري از سلوک بزرگان حوزه را از مهم ترين وظايف مبلغان ذکر کرد و افزود: علمايي که در شهرستان‌ها، به وعظ و خطابه مي پردازند مي بايست از علم و فضيلت و کمال اخلاقي برخوردار باشند و يا حداقل قريب الاجتهاد باشند تا بتوانند تحول آفرين باشند.

* لزوم تجهيز مبلغان به کتب تخصصي

حجت‌الاسلام والمسلمين وزيري هم در سخنان کوتاهي تجهيز نخبگان به کتب تخصصي را يکي از راه‌هاي افزايش کارايي تبليغي دانست و اظهارداشت: اگر اين کتب در اختيار مبلغان نخبه قرار گيرد، نقش مهمي در افزايش بهره وري تبليغي خواهد داشت.

وي، پيگيري و رفع مشکلات عمومي مبلغان را از وظايف مهم نهادهاي تبليغي ذکر کرد و گفت: يک مبلغ وقتي براي مدتي در منطقه‌اي از کشور به تبليغ مي پردازد، اگر مشکلي براي خانواده وي از هر لحاظ پيش بيايد، نهادي مي بايست پيگير مشکلات آنها باشد.

* بررسي مباحث مهم در افزايش کارآيي تبليغي

حجت‌الاسلام والمسلمين محمدي هم در سخناني به بررسي مباحث مهم در افزايش کارايي تبليغي در کشور پرداخت.

وي تصريح کرد: بيان مباحث اخلاقي، تربيتي سياسي و اجتماعي که بتواند راه درستي را پيش روي مردم قرار دهد از مهم ترين وظايف مبلغان است؛ بنابراين مبلغان مي بايست از مطرح کردن مباحث تکراري در يک منطقه جلوگيري کنند.

*تاکيد بر مستمر بودن تعامل نخبگان تبليغ

حجت‌الاسلام والمسلمين عباسي، يکي ديگر از شرکت‌کنندگان اين نشست با تاکيد بر مستمر بودن جلسات اتاق فکر و تعامل نخبگان تبليغ، اظهار داشت: تخصصي شدن تبليغ يکي از راه‌هاي موفقيت در اين امر است، زيرا تخصصي شدن تبليغ مي تواند کارايي مبلغان را در عرصه‌هاي مختلف علمي و اعتقادي افزايش داده و با پرهيز از موازي کاري، توان آنان را در موقعيت‌هاي مختلف به بهترين شکل به کار گرفت.

* هنر تبليغ را فرا بگيريم

رئيس هيات امناي موسسه روايت سيره شهدا، معارف شناسي تخصصي را از ملزومات تخصصي کردن تبليغ ذکر کردو گفت: مخاطب شناسي و روش شناسي تبليغي از ديگر ملزومات اين عرصه است؛ بايد روش تمرينات تبليغ تخصصي به طلاب و مبلغان کشور آموزش داده شود و در اين زمينه مبلغان نيز با اين گونه تمرينات توانايي‌هاي خود را براي اثر بخشي فعاليت‌هاي تبليغي بيشتر کنند؛ زيرا تبليغ يک هنر است و هر هنري نيازمند تمرين و استمرار است.

حجتالاسلام والمسلمين ماندگاري نتيجه نهايي ارتقاي سطح فعاليت‌هاي تبليغي را تحقق مديريت ديني در زندگي شخصي و اجتماعي مردم دانست و تصريح کرد: هدف نهايي از تبليغ، دين فهمي، دين مداري و پايداري از دين است.

وي در خصوص ملاک‌هاي ارزيابي تبليغي، خاطرنشان کرد: زماني مي‌توانيم از موفقيت در امور تبليغي اطمينان حاصل کنيم که مراجعات مردم به روحانيت و مبلغان، افزايش چشمگير داشته باشد.

حجت‌الاسلام‌والمسلمين ماندگاري افزايش ميزان پذيرش مباحث ديني از سوي مردم را از ديگر نشانه‌هاي موفقيت امور تبليغي دانشته و گفت: افزايش دين مداري در تعاملات مردم، ميزان آرايش ديني در اجتماع، از ديگر نشانه‌هايي است که مي‌توان با مشاهده افزايش يا کاهش آن، ميزان سنجي مناسبي در خصوص موفقيت طرح‌هاي تبليغي، بدست آورد.