ظریف: دربعضی از موارد خطوط قرمز به حدی از آنها رسیده ایم

وی گفت: هدف این مذاکرات، حفظ عزت و پاسداری از دانش کشور و رفع عوامل اختلال در امنیت کشورمان بود.

ظریف به شروع بحث برنامه هسته ای ایران اشاره کرد و گفت: 12 سال قبل که بنده در خدمت آقای دکتر خرازی بودم، روند پر فراز و نشیبی شروع شد که مراحل متفاوتی را طی کرد. 12 سال قبل که این پرونده شروع شد یک صفحه سفید نبود، بلکه روندی بود که به یک مرحله رسیده بود و در آن مرحله کار به بحث سطح بالا در کشور رسیده بود.

وزیر امور خارجه با بیان اینکه ضرورتی ندارد که به جزئیات بازگردیم، افزود: بر اساس یک تصور که غنی سازی مثلا 1.2 درصد که در کالای الکتریک صورت می گرفت از نظر حقوقی نیازی به انعکاس به آژانس نبود، پرونده هسته ای ما شکل گرفت، البته ما و دکتر خرازی درگیر نبودیم، خبر هم نداشتیم.

ظریف با اشاره به سخنان رییس جمهوری در گفت و گوی زنده تلویزیونی با مردم راجع به پیدا شدن آلودگی سطح بالا افزود: لذا از ابتدا هیچوقت شما بر اساس یک صفحه سفید برای مذاکره نرفتید که بده بستان کنید، مواردی از پیش بود، گروهی که مسوول مذاکره بودند موظف بودند ان واقعیات را به شکلی تغییر دهند یا مدیریت کنند که بر اساس شرایط زمانی آن موقع کمترین آسیب به کشور برسد.

وی اضافه کرد: از ابتدا هدف این بود که هم عزت و هم دانش کشور حفظ و از آن پاسداری شود. در شرایط مختلف می تواند برداشت از اینکه چه چیزی می تواند مخل امنیت کشور باشد چه در میان بازیگران و چه به لحاظ واقعیات صحنه متفاوت باشد. زمانی هست که تصور حمله نظامی مخل امنیت کشور محسوب می شود و زمانی هم فضای ایران هراسی مخل امنیت کشور است . در شرایط مختلف با پیش زمینه های فکری مختلف،این پرونده باید مدیریت می شد. پرونده ای نبود که شرایط معمولی داشته باشد. شرایطی بود که ایجاد شده بود باید مدیریت می کردند.

وزیر امور خارجه ادامه داد: اما در 20 ماه گذشته که این دولت مسئولیت کار را بر عهده داشت ما معتقد بودیم با موضوعی روبرو هستیم که به غلط، با غرض، با قلب واقعیات و سوء استفاده از ابزار حقوقی و سواستفاده از ساز و کارهای بین المللی تبدیل شده ، موضوعی که بر اساس نص صریح قطعنامه تهدید صلح و امنیت بین المللی بود.

وی ادامه داد: نمی خواهم خیلی وارد جزییات شوم اما چون نمی توانستند بگویند برنامه هسته ای ایران تهدید صلح و امنیت بین المللی است، اگر از قطعنامه 1696 تا قطعنامه 1929 نگاه کنید می بینید که در یک پارگراف چگونه بازی کردند و برنامه ایران را به صلح و امنیت بین المللی ربط دادند . گفته بودند از ابعاد اشاعه ای برنامه هسته ای ایران نگرانیم و با عنایت به اینکه صلح و امنیت بین المللی جزو مسوولیت های اولیه شورای امنیت است، اینگونه در یک پارگراف مقدمه بحث احراز تهدید صلح و امنیت بین المللی به روشی اعوجاج آمیزی در شورای امنیت مطرح می شود و سپس قطعنامه ها را تصویب می کنند.

رییس تیم مذاکره کننده هسته ای گفت: قطعنامه اول بر اساس ماده 40 منشور است که شامل اقدامات موقتی است. صراحتا هم در قطعنامه 1696 میگوید که ما بر اساس ماده 40 عمل میکنیم تا بتوانیم ایران را مجبور کنیم برنامه غنی سازی خود را تعلیق کند. این بسیار صریح گفته شده است، بعد ادامه پیدا میکند تا قطعنامه 1929، که در مقدمه اش اشاره هایی بسیار جالب دارد.

ظریف اضافه کرد: بند ماقبل نهایی مقدمه 1929 بند بسیار جالبی است، من بعد از 30 سال کار کردن در شورای امنیت و حضور در آن محیط هیچوقت ندیدم که شورای امنیت کشورها را مجبور کناز نیروی نظامی استفاده کنند،.هیچ چیزدر این قطعنامه کشورها را مجبور نمی کند که از نیروی نظامی استفاده کنند.بند 9 قطعنامه 1929 رابخوانید، ببنید در بند 9 در مورد توان موشکی ایران می گوید باید باید از هر اقدامی استفاده کنند که مانع دسترسی ایران به توانمندی موشکی شود، با این روند یک فضایی امنیتی از ایران ایجاد شد، یعنی ایران به عنوان تهدیدی علیه صلح و امنیت بین المللی مطرح شده بود که نیاز بود این تهدید از بین برود.

وی اظهار داشت: در این شرایط با این سوابق باید از سوی ایران وضعیت جدید ایجاد می شد. هدف این وضعیت جدید چه بود ؟ یکی اینکه باید این شرایط را تمام می کرد، دوم اینکه باید عزت کشور را حفظ می کرد، یعنی تمام شدن موضوع به هر شرایطی ممکن نبود و سوم اینکه باید از دانش کشور حراست می کرد و هم تضییغاتی که علیه این مردم ایجاد شده بود را متوقف می کرد.

ظریف اضافه کرد: زمانی مبنایی باعث شده بود که تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا در دنیا تاثیر نداشته باشد. در اوج قدرت نظامی آمریکا در دهه 90 میلادی و در اوج قدرت سیاسی آمریکا، ایالات متحده تحریم های معروف به تحریم های داماتو را علیه ایران وضع کرد که هر کسی در صنایع نفت و گاز ایران بیش از 20 یا 40 میلیون دلار سرمایه گذاری می کرد دولت آمریکا تحریمش می کرد.

وزیر امور خارجه گفت: خاطرتان هست که نزدیکترین دوستان ایالت متحده همچون فرانسه، ایتالیا شرکت های بزرگ توتال و غیره به آمریکا گفتند، اگر بخواهید ما را مجازات کنید، در مرجع رسیدگی سازمان جهانی تجارت علیه شما شکایت می کنیم و آمریکایی ها مجبور شدند در تمام این موارد مجوز کلی بدهند . دیدیم که شرکت های اروپایی در برنامه های نفت و گاز در خلیج فارس ما حضور پیدا کردند.

وی ادامه داد: اما وقتی آمریکا تحریم هایی به مراتب ریزتر سوار بر قطعنامه شورای امنیت کرد، گفت کسی نمی تواند به ایران بنزین بفروشد، من به یاد دارم که وزیر نفت ونزوئلا در آن زمان اعلام کرد که ایران به بنزین ما احتیاج ندارد، معنی آن چیست؟ یعنی دولت دوست ما در دنیا اعلام کرد که من به ایران بنزین نمی فروشم.

ظریف ادامه داد: می گفتند کشورها بیش از ایران ضرر می کنند، مفهوم دیگری پیدا شده بود ، هزینه حیثیتی کار کردن با ایران. آقای کوهن معاون خزانه داری آمریکا می گفت: اصلا قانون را رها کنید، شما می خواهید در دنیا معروف شوید که با ایران کار می کنید، این ناشی از چه بود؟ از این مجموع قطعنامه ها. مهم تر از همه چیز و کلمات در قطعنامه ها فضایی است که ایجاد شده بود و اقدامات علیه کشور انجام می شد و این فضا باید شکسته می شد.

وزیر امور خارجه اظهار داشت: آنچه تندروهای آمریکایی و رژیم صهیونیستی را نگران کرد و آنچه البته برخی کشورهای منطقه را بی جهت نگران کرد، این بود که این فضا شکسته شد. تفاوت مبنایی که وجود دارد حتی این نیست که در قطعنامه چه مواردی وجود دارد؟ در برجام چیست، چه می شود و چگونه اجرا می کنند، حتما ما در مورد نحوه اجرای برجام توسط ایالت متحده به ویژه، توسط بعضی کشورها کاملا بدبین هستیم اما آنها مجبور به اجرای آن خواهند شد زیرا آن فضا در هم شکست و قابل بازگشت نیست.

ظریف تصریح کرد: به همین دلیل هم هست که بازگشت پذیری تحریم ها هم خیلی بیشتر از بازگشت پذیری برنامه هسته ای ما طول می کشد، چون یکی از انتقاداتی که مطرح می شود، بازگشت پذیری است، این تحریم ها 10 سال طول کشید تا جا افتاد. وقتی می خواستند تحریم نفتی اتحادیه اروپا را علیه ایران اعمال کنند، یکجا انجام ندادند، گفتند 6 ماه فرصت می دهیم، خودمان را آماده کنیم، بعد تحریم نفتی را اعمال می کنیم؛ تازه بعد از سال ها برنامه ریزی.
وی با تاکید مجدد بر اینکه زمان بازگشت مجدد تحریم ها به مراتب بیشتر از تعداد محدودی سانتریفیوژ است که تحقیق و توسعه مان را هم در حال ادامه دادن هستیم، گفت: باید آینده نگری داشته باشیم، اینکه باید چکار کنیم.

وزیر امور خارجه اظهار داشت: اتفاقی که افتاده این است که این فضا نه در یک محیط بدون سابقه بلکه در یک محیط با سابقه به وجود آمد که قطعنامه، تعداد زیادی تحریم و تحریم های جدیدی در آن تصویب شد که با ورود این دولت در کنگره آمریکا به تصویب رسید ؛ کنگره ای که قصد داشت همین حق رییس جمهور برای عدم اجرای تصمیمات کنگره را هم محدود کند و یا کاملا از بین ببرد. من معتقدم به عنوان کسی که مقداری با حقوق داخلی آمریکا هم آشناست، این کار خلاف قانون اساسی آمریکا بود، یعنی مصوبه کنگره خلاف قانون اساسی آمریکا بود اما در آن فضا کسی نبود که بگوید حقوق یعنی چه، قانون یعنی چی؟، در واقع هر بار که نتانیاهو به واشنگتن می رفت با یک تحریم جدید علیه ایران باز می گشت.

وی ادامه داد: کسی فکر نمی کرد معقول است یا معقول نیست؛ قانونی است یا قانونی نیست، علت اینکه می گویم غیرقانونی است، این است که دست رییس جمهور آمریکا را برای اجرای سیاست خارجی این کشور می بندد. این مصوبه آخری که کنگره آمریکا تصویب کرد و هیچوقت اجرا نشد و طبق قانون اساسی آمریکا روابط خارجی حوزه ویژه و تخصص رییس جمهور است، کنگره قانونا حق انجام این کار را ندارد، اما انجام داد، قبل از آن هم انجام داده بود، و باز هم انجام می دهد.

رییس تیم مذاکره کننده هسته ای ادامه داد: با این شرایط مذاکرات با دو نتیجه انجام شد؛ یک نتیجه، برنامه جامع اقدام مشترک که موضوع توافق ما و طرف مقابل است. دوستان گاهی اوقات به من می گویند اگر به جای این کلمه، کلمه دیگری بود بهتر بود، شما می دانید یک کلمه را وقتی می خواهیم توافق کنیم ممکن است پنج کلمه از بالا شروع کنیم و قدم به قدم می آییم، طرف مقابل هم از آن سو شروع می کند تا جایی که به هم برسیم. معلوم است قبل از این کلمه، چهار کلمه بوده که بهتر بوده و این طرف هم چهار کلمه بوده که بدتر بوده است، یعنی اینطور نیست که این کلمه وارد و نازل شده و روی آن توافق شده است، خیر بلکه بر روی چهار کلمه بحث شده که آنها خواسته باشند و ما نپذیرفتیم و بالعکس و در جایی به توافق رسیدیم و در حقیقت ماهیت توافق این است.

وی ادامه داد: بعضی نکات در آنجا مورد نظر ما بوده و برخی از آنها مورد نظر آنها بوده و ما تلاش کردیم نکاتی که مورد نظر آنها بوده، کمی به خودمان نزدیک کنیم و تلاش آنها هم این بوده آنچه که مورد نظر ما بوده به خود نزدیک کنند و توافق این طور شکل می گیرد یعنی شما باید تلاش کنید که طرف مقابل هم احساس کند دستاوردی داشته است.

ظریف ادامه داد: دیروز آقای رییس جمهوری به شکل سیاسی این را بیان کردند که دستاورد طرف مقابل این بوده که خیال کند ما را یک سال از ساخت بمب اتمی فاصله بیاندازد؛ خوب آنها فکر کنند 10 سال فاصله بیاندازد؛ ما که دنبال ساخت بمب نیستیم، وقتی رهبر معظم انقلاب فرمودند بمب هسته ای حرام است ما اصولا نزدیک به آن نمی شویم که بخواهد فاصله ما یک یا 10 سال باشد.

وزیر امور خارجه ادامه داد: باید در یک نقطه طرف مقابل احساس کند دستاوردی دارد و ما هم احساس کنیم دستاوردی داریم و توافق شود و مهم این است که شما در برابر 6 قدرت به ظاهر بزرگ دنیا نشسته و مذاکره کردید و هیچکسی در دنیا نگفته که ایران در این مذاکره باخت؛ من نشنیدم.

وی گفت: ما یک توافق داریم که نام آن برنامه جامع اقدام مشترک و بیش از 100 صفحه است، یک قطعنامه شورای امنیت و یک ضمیمه قطعنامه هم داریم. توافق، آن چیزی است که بین ما و طرف مقابل مذاکره بوده و به صورت رسمی ایجاد شده است.

ظریف قطعنامه 2231 را در تاریخ سازمان ملل بی سابقه توصیف کرد و افزود: در تاریخ سازمان ملل متحد سابقه ندارد که با کشور هدف قطعنامه ای، مذاکره و تمام و کمال در بیرون نیویورک تمام شده باشد و وقتی به مقر شورای امنیت می رود، بدون آن که یک کلمه و یک ویرگول به آن اضافه یا کم شود به تصویب برسد.

وی ادامه داد: حتی 1737 که بین اعضای دایم مذاکره شده بود، وقتی به شورای امنیت آمد، ژاپن پیشنهاد کرد و کمیته تحقیق اضافه شد. این اولین قطعنامه ای است که همین طور دربست از غیر نیویورک به شورای امنیت رفته و تصویب شده و هیچ کسی یک کلمه بالا و پایین نکرده است.

وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: قطعنامه موضوع بحث ما بوده است و موضوع توافق نبوده است؛ برای همین است که همه جای برجام می گوید ایران و 1+5 ؛ اما وقتی به قطعنامه می رسد می گوید 1+5قطعنامه ای را به شورای امنیت ارایه می دهد.

ظریف با بیان این که هر عضو ملل متحد می تواند بانی قطعنامه باشد، گفت: ایران بانی قطعنامه نیست اما کلمه به کلمه آن با ایران صحبت شده است. در تاریخ شورای امنیت بی سابقه است که قطعنامه ای، 6 قطعنامه فصل هفت را با تاکید بر این که شورای امنیت اقدام لازم را برای تضمین اجرای آن انجام می دهد، لغو کند.

وی اظهار داشت: می گویند چیزهایی مانده؛ معلوم است که مانده است، قرار نبود برود. قرار بود در توافق ما با غرب هیچ چیز راجع به برنامه تسلیحاتی ما نباشد و نیست. قرار بود در توافق ما هیچ چیز راجع به موشک نباشد و نیست؛ اما بالاخره این قطعنامه باید با 6 قطعنامه قبلی، کاری کند.

وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: دوستان می توانند تک تک بندها را در مورد تسلیحات مقایسه کنند. ما رسما هم اعلامیه دادیم و گفتیم که ما توان نظامی را دنبال می کنیم، ما توان موشکی را دنبال می کنیم. اصلا موشک های ما برای این طراحی نشدند و ربطی به قطعنامه ندارد.

ظریف افزود: در بیانیه هم نکات مورد نظر را گفتیم، این که می گویند چرا بیانیه ما بعد از قطعنامه است و مثل آن ها ، قبل از قطعنامه نیست؛ به این دلیل است که آن ها بانی قطعنامه هستند، این که صرفا با ما مذاکره شده که البته نظر ما نیست، بی سابقه است.

وی تاکید کرد: روزی حقوق دانان از این قطعنامه عرق شرم خواهند ریخت، چون هیچ سابقه حقوقی ندارد و چیز عجیب و غریبی است و اگر بخواهد مبنا شود، گرفتاری دارد؛ برای همین هم می گوید که مبنا نیست. برخی می گویند که چرا مبنا نیست و ایران را استثنا کرده است. آنها توجه نمی کنند که اتفاقاتی که در این پروسه افتاده است هم باید استثنا شود.

رییس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: کسی نمی خواهد برای کسی که قطعنامه های قبلی را اجرا نکرده، قطعنامه صادر کند، کسی نمی خواهد سابقه ایجاد کند که یک کشوری حقوقی بگیرد و در تاریخ شورای امنیت غنی سازی را برای کشوری به رسمیت بشناسد .

ظریف با تاکید بر این که هیچ وقت راجع به حق غنی سازی در این مدت صحبت نکردم چون معتقدم حق غنی سازی در ان. پی. تی به رسمیت شناخته شده است، گفت: در دو اجلاس 1992 و 2010 اجلاس بازنگری ان پی تی، گفته است حق کشورها برای انتخاب نحوه استفاده چرخه سوخت باید محترم شمرده شود لذا من حق مفروض می گیرم اما این که در قطعنامه 1696شورای امنیت، تصویب شده که بگوید این کشور نباید غنی سازی داشته باشد و می گوید ما این را تحت ماده 40، ماده 40 که دوستان می دانند راجع به اقدامات موقتی است؛ می گویند ما این را تحت ماده 40 تصویب می کنیم تا ایران مجبور شود غنی سازی را متوقف کند.

وی افزود: حالا این کشور که خود قطعنامه صراحت دارد من برای این آمدم که این همه بازی سر ایران درآوردم که غنی سازی ایران را متوقف کنم ، نه تنها غنی سازی ایران را به رسمیت می شناسد از کشورها می خواهد که همکاری هم کنند.

ظریف گفت: شما ببینید قطعنامه شورای امنیت بخشی دارد به نام اکسپشنز، خیلی ها می گویند چرا این قطعنامه ماده 41 دارد. قسمتی که بخش استثنائات قطعنامه است، همه آنها برای الان است تا زمان اجرایی شدن که کشورها می توانند همین الان بیایند در اراک با ما همکاری کنند، اراکی که می گفتند باید بولدوزر بیندازیم.

وی تصریح کرد: شما نگاه کنید اکسپشن ها یکی راجع به اراک است، یکی راجع به فردو است و یکی راجع به خرید و فروش مواد هسته ای با ایران است که از اول انقلاب ممنوع بوده است.
وزیرامور خارجه اضافه کرد: اینها اکسپشن هایی است که قبل از این که ایران قدمی از قدم برداشته باشد، مجوز عبور از ممنوعیت های قبلی باشد.

ظریف ادامه داد: می گویند چرا ماده 41 باید بیاید؟ برای این که قبلا ماده 41 بوده و 41 را بدون 41 نمی شود حذف کرد. حالا ریزه کاری هایی هم شده است، همان جایی که گفته 41 دیگر نگفته of chapter 7 معنی می دهد در شورای امنیت؛ هر یک کلمه ای معنی می دهد.