تکرار ۲۳ بار کلمه "تعلیق" در "برجام" نشان از بازگشت آنی تحریم‌ها به هر بهانه‌ای است

به گزارش پایگاه 598 ، فؤاد ایزدی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین‌الملل در گفتگو با تسنیم، درباره نقاط قوت و ضعف جمع‌بندی مذاکرات و بندهای برجام و قطعنامه شورای امنیت، گفت: نظرخواهی از اساتید دانشگاه خوب است، اما در زمانی که در کشور، قانونی تحت عنوان قانون صیانت از دستاوردهای هسته‌ای ابلاغ شده است؛ باید برای مقایسه توافقات انجام شده با خطوط قرمز و میزان مثبت یا منفی بودن توافق، به آن قانون مراجعه کرد.

وی ادامه داد: ما در کشور، قانونی را به تصویب رساندیم تحت عنوان قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای، که بیش از  یک ماه از زمان تصویب آن در مجلس نگذشته است، شورای نگهبان آن را تصویب و دولت آن را ابلاغ کرده است. بر اساس این قانون، در راستای حفظ و صیانت منافع ملی و رعایت مقررات پادمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، نتایج مذاکرات هسته‌ای با کشورهای 1+5 در صورتی معتبر است که یک سری الزامات، به‌صورت شفاف بیان شود، یعنی امروز باید توافقات روندی را طی کند که در این قانون آمده است. به‌عبارت دیگر، باید تمامی نتایج بر اساس این روند که در قانون مذکور آمده بررسی شود. اگر کشور ما کشور قانون‌مندی است، باید همه پایبند قانون باشند.

این کارشناس اضافه کرد: این قانون به‌صراحت بیان می‌کند اگر در نتایج مذاکرات موارد سه‌گانه‌ای که در ادامه خواهم گفت، به آنها توجه نشده باشد توافق معتبر نیست و توافق در صورتی معتبر می‌شود که این الزام لحاظ شود، یکی از این سه‌گانه که مورد بررسی قرار خواهیم داد این است که، لغو تحریم‌ها باید به‌صورت یک‌جانبه و کامل در متن توافقنامه درج و لغو آن از روز آغاز تعهدات ایران انجام شود، باید با دید منطقی نگاه کنیم: آیا در جمع‌بندی مذاکرات به این بند توجه شده است؟ پاسخ من به این سؤال خیر است، زیرا ما اصلاً در "برجام" کلمه لغو را  نداریم. بلکه به‌طور کثیری از تعلیق استفاده شده است، به‌خلاف بعضی اظهارات که گفته شده است در متن اصلاً کلمه تعلیق به کار نرفته، با یک بررسی اندک خواهیم دید که در 23 مورد از تعلیق، به‌تعابیر مختلف استفاده شده است.

ایزدی تصریح کرد: در متن برجام 4 بار از کلمه Suspend و 12 بار از Implementation و 7 بار از کلمه Ceaseaplication  استفاده شده است، 23 بار استفاده از کلمه تعلیق یعنی این که قانون تحریم سر جای خود وجود دارد، اما در زمان مشخصی این قانون اجرا نمی‌شود، به‌عنوان مثال، طرح ترافیک در همه روزهای شهر تهران وجود دارد اما در روز جمعه این قانون متوقف می‌شود، در روز جمعه نمی‌شود گفت که قانون طرح ترافیک وجود ندارد، بلکه وجود دارد و اگر مقام مسئول دستور دهد می‌تواند این قانون در روز جمعه هم اجرایی شود. 7 بار از Ceaseaplication استفاده شده است که باز معنای متوقف شدن می‌دهد. اگر شما کلمات تعلیق را جمع بزنید، 4، 12 و 7 بار خواهید دید 23 بار یا کلمه تعلیق به کار رفته است یا واژه‌ای به کار رفته که معنای تعلیق را می‌دهد.

وی تأکید کرد: ساختار کل برجام این گونه است که یک سری وظایف مشخص از هر دو طرف اجرایی خواهد شد، مثلاً گفته شده "شما سانتریفیوژها را در نطنز بردارید، از جایش بکنید و در اتاقی که قرار است این سانتریفیوژها در آن قرار گیرد پلمب می‌کنید"، این اتاق مشخص شده است. مثلاً گفته شده سانتریفیوژها باید در هال D (سالن دی) قرار بگیرد، تا این اندازه برنامه‌های اجرایی ایران، دقیق در برجام قید شده است. حالا سؤال این است: طرف مقابل باید چه‌کار کند و وظیفه او چیست؟ در برجام آمده زمانی که ایران به تعهدات خود عمل کرد، غربی‌ها سنگی را پیش پای ایران نینداختند وهمه چیز روند خوبی را در پیش گرفت، در بهترین حالت، بحث تعلیق برای یک مدت مشخص آغاز می‌شود.

این کارشناس مسائل سیاسی خاطرنشان کرد: باید بدانیم آقای اوباما تنها 19 ماه رئیس جمهور خواهد بود و پس از او جان‌کری هم دیگر وزیر امور خارجه نخواهد بود. تا رسیدن به نقطه راستی آزمایی ایران که مدت نسبتاً زیادی طول می‌کشد، آقای اوباما 6، 7 ماه فرصت دارد تحریم‌ها را به‌صورت تعلیق در بیاورد. مشکل تعلیق این است که رئیس جمهور بعدی آمریکا در قبال ادامه تعلیق تحریم‌ها، هیچ تعهدی ندارد و اگر نخواهد نامه‌ای به کنگره بنویسد و تعلیق تحریم‌ها برداشته شود، دوباره ایران تحریم می‌شود، به‌عبارت دیگر، رئیس جمهور آمریکا باید نامه بنویسد و از کنگره درخواست کند که تحریم ایران تعلیق شود، حالا رئیس جمهور بعدی هیچ الزامی ندارد این تعلیق را ادامه دهد.

ایزدی در ادامه گفت: از نظر حقوقی برای رئیس جمهور، مشکلی پیش نمی‌آید که این نامه را به کنگره ننویسد، زیرا اگر ابتدای متن برجام را بخوانید خواهید دید در ابتدای آن نوشته شده است دو طرف باید به‌صورت داوطلبانه مراحل را پیش ببرند، در عمل داوطلبانه بودن این مسئله برای طرف غربی است. برای ما داوطلبانه بودن اقدامات راستی آزمایی، معنایی ندارد. زیرا ما قطعنامه سازمان ملل علیه خودمان را داریم و نمی‌توانیم راهی جز حذف زیرساخت‌های هسته‌ای را پیش بگیریم، این یعنی در صورت عمل نکردن به شرایط سابق بازخواهیم گشت. اما اگر آمریکا به تعهداتش عمل نکند، برای طرف مقابل هیچ اتفاقی رخ نمی‌دهد. اگر طرف غربی ادعا کند که ایران کارهای راستی آزمایی را درست انجام نداده تحریم‌ها اتوماتیک بازخواهد گشت، اما هیچ‌گاه هیچ قطعنامه‌ای علیه آمریکا صادر نخواهد شد، زیرا آمریکا حق وتو دارد و تا به حال سابقه نداشته یک قطعنامه سازمان ملل، علیه آمریکا صادر شود.

وی اضافه کرد: با گذشت 90 روز اگر کنگره مشکلی ایجاد نکند و رئیس جمهور تعلیق تحریم‌ها را هم لغو نکند، باید تمامی وزرای خارجه کشورهای عضو 1+5 جمع شوند و توافق نهایی را امضا کنند، و سپس عکس بگیرند، عکس گرفتن خالی الزام‌آور نیست و بار حقوقی ندارد، توافق همانند خانه خریدن است. اگر برای خرید خانه به محضر بروی و بگویی که من سند را امضا نمی‌کنم قطعاً خلاف عقل و خلاف منطق است.

باید دعا کنیم رئیس‌جمهور بعدی آمریکا دلش نخواهد توافق را به هم بزند

این استاد دانشگاه تصریح کرد: اوباما در یکی از سخنرانی‌های خود گفت: "ما موفق شدیم متنی را تولید کنیم و به کنگره بفرستیم که دارای بار حقوقی نیست." باید دعا کنیم رئیس جمهور بعدی آمریکا که  سر کار می‌آید، همان  مسیر اوباما را ادامه دهد. اما امروز مشاهده می‌کنید که کاندیداهای ریاست جمهوری همانند جب بوش که رتبه یک را در نظرسنجی‌ها دارد بارها تأکید کرده: "من روز دوم ریاست جمهوری خود این توافق را لغو می‌کنم". رقیب جب بوش هم که در نظرسنجی‌ها رتبه دوم است با شنیدن این صحبت گفته بود: "من روز اول، این توافق را لغو خواهم کرد". طرف مقابل، در حال کورس گذاشتن در از بین بردن توافق است. باید بدانیم که در حزب دموکرات هم وضعیت بهتر نیست. اخیراً هیلاری کلینتون گفته بود: ایران دشمن سنتی آمریکا است و رئیس جمهور بعدی هیچ الزامی در اجرای توافق نخواهد داشت.

وی تأکید کرد: باید بدانیم که بارها آمریکایی‌ها گفته‌اند: "ما در متن قطعنامه، راه‌های فرار متعددی را برای به دام انداختن ایران قرار داده‌ایم"، مثلاً در بند 6 قطعنامه که بحث ارسال اسلحه را مطرح می‌کند، یک راه فرار است، اگر در خاک لبنان و عراق اسلحه‌ای ایرانی پیدا شود طرف آمریکایی می‌تواند بگوید که ایران قطعنامه را نقض کرده است. یا در  بند 7 نیز راه فرار وجود دارد. در توضیح این بند باید گفت سازمان ملل مجوز بازرسی از تمامی بارهای ورودی و خروجی ایران را دارد. نه تنها آمریکا و انگلیس می‌توانند به بارهای وارداتی و صادراتی ایران سرک بکشند، بلکه کشورهایی چون بحرین، امارات و یا هر کشوری که با ایران خوب نیست این اجازه را خواهد یافت از بارهای ایران بازرسی کند.

ایزدی درخصوص بحث موشکی نیز گفت: در متن توافقنامه بیان شده است که خط تولید موشک‌هایی که برای حمل کلاهک هسته‌ای طراحی شده است، باید از بین برود. در یک مورد ادعای طرف غربی بسیار جالب است، در خصوص موشک‌های کروز در متن آمده اگر طراحی موشک، برای حمل سلاح هسته‌ای باشد ممنوع است. در سلاح‌های کروز، ظرفیت حمل مواد انفجاری، مشخص و کلاهک آن متعارف است، اما قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای هم برای این نوع موشک وجود دارد. تیم هسته‌ای ایران گفته بود که ما موشک کروز را برای حمل کلاهک هسته‌ای طراحی نکرده‌ایم. طرف غربی در پاسخ گفته بود: "موشک کروز جزو موارد ممنوعه است زیرا مهم نیست شما این موشک را برای چه طراحی کرده‌اید، بلکه هر نوع سلاحی که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای را داشته باشد ممنوع است". اگر در آینده در این موارد دعوایی با غرب پیش بیاید همان  مکانیزم ماشه عملیاتی خواهد شد و تمامی تحریم‌ها به‌صورت خودکار بازخواهد گشت.