قطعنامه‌های تحریم هسته‌ای شورای امنیت علیه ایران کدامند؟

به گزارش پایگاه 598 به نقل از فارس، شورای امنیت تاکنون 8 قطعنامه علیه پرونده اتمی ایران تصویب کرده که چهار قطعنامه آن حاوی تحریم‌های تازه بوده است.

در هنگام تصویب هرکدام از قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل، کمیته‌های تحریم تشکیل شده‌اند که کارشان بررسی این است که چه کسانی و به چه طریقی هدف این تحریم‌ها خواهند بود.

تا زمانی که پرونده اتمی ایران از شورای امنیت خارج نشده باشد، کمیته تحریم‌ها همچنان به کار خود ادامه خواهند داد و فهرست خود را به روز خواهد کرد.

در صورت حل و فصل پرونده اتمی ایران و توافق جامع با گروه 1+5، اعضای دائم شورای امنیت با طرح قعطنامه‌ای در شورا، درخواست لغو تحریم‌ها را مطرح و سپس با تصویب آن، پرونده ایران را از دستور کار شورا خارج می‌کنند.

گزارش زیر به معرفی مختصر تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران و مفاد تحت پوشش آن می‌پردازد.

قطعنامه 1696

 قطعنامه شماره 1696 شورای امنیت در تاریخ 31 جولای سال 2006 با تکیه بر معاهده عدم اشاعه سلاح‌های اتمی و گزارش‌های  مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، قطعنامه‌های شورای حکام و بیانیه رئیس شورای امنیت صادر شد. این قطعنامه که با 14 رأی مثبت در برابر یک رأی مخالف (قطر) تصویب شد از تمام کشورها می‌خواهد از «ارسال هر گونه اقلام، مواد، کالا و فناوری که می‌تواند به فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی و بازفرآوری و برنامه‌های موشکی بالیستیک ایران مربوط شود، جلوگیری کنند.»

این قطعنامه همچنین از ایران می‌خواهد تمامی فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی و فعالیت‌های بازفرآوری از جمله تحقیق و توسعه را به حالت تعلیق درآورد یا در غیر این صورت، با تحریم‌های اقتصادی و مالی روبرو خواهد شد.

قطعنامه 1737

این قطعنامه که پیش‌نویس آن را سه کشور اروپایی مذاکره‌کننده با ایران در سال 1382 تهیه کرده بودند، در تاریخ 23 دسامبر سال 2006 (2 دی ماه سال 85) به اتفاق آراء به تصویب رسید. شورای امنیت در این قطعنامه با متهم کردن ایران به عدم توقف برنامه غنی‌سازی و عدم پایبندی به قطعنامه 1696، تأمین فناوری‌ها و مواد مرتبط با برنامه هسته‌ای را ممنوع و دارایی‌های برخی افراد و شرکت‌های مرتبط با برنامه غنی‌سازی را مسدود کرد.

فهرست نفرات و سازمان‌هایی که دارایی‌های آنها تحت این قطعنامه مسدود شده دو بخش «هسته‌ای» و «برنامه موشک‌های بالیستیک» را شامل می‌شوند که در زیر آمده است:

برنامه هسته‌ای

- سازمان انرژی اتمی
- شرکت انرژی مصباح
- کالا الکتریک
- شرکت پارس‌تراش
- فرایند تکنیک
- سازمان صنایع دفاعی
- هفت تیر

برنامه موشک‌های بالیستیک

- گروه صنعتی شهید همت
- گروه صنعتی شهید باقری
- گروه صنعتی فجر

علاوه بر فهرست بالا، نام سرلشکر «یحیی رحیم صفوی» به دلیل همکاری با برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران ذیل قسمتی جداگانه مطرح شده و تحریم‌هایی علیه ایشان در نظر گرفته شده است.

قطعنامه 1747

شورای امنیت در تاریخ 24 مارس 2007 (4 فروردین 1386) با تصویب یک قطعنامه جدید به اتفاق آرا تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را تشدید کرد. در این قطعنامه افراد و موسسات بیشتری به دلیل فعالیت‌های مرتبط با هسته‌ای و موشکی در فهرست تحریم‌ها قرار گرفتند.

در این قطعنامه از تمام کشورها خواسته شده تا جلوی انتقال تجهیزات یا فناوری‌هایی که در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران و موشکی ایران است را بگیرند، حساب‌های مالی افراد مرتبط با برنامه هسته‌ای و موشکی ایران را مسدود کند و ورود و خروج آن به کشورشان را اطلاع دهند؛ صادرات و واردات سلاح‌های سنگین به ایران و یا از ایران را ممنوع کنند و هیچ وام جدیدی به ایران ندهند. پایبندی کامل به الزمات شورای حکام آژانس جهت اعتمادسازی از جمله دیگر موارد اعلامی این قطعنامه است. (نقل از کتاب گزارش ناخوانده، نوشته افشین میرزایی و همکاران).

قطعنامه 1803

قطعنامه شماره 1803 شورای امنیت سازمان ملل متحد در روز 3 مارس سال 2008 با 14 رأی مثبت در برابر یک رأی ممتنع و بدون رأی مخالف به تصویب رسید. در این قطعنامه دو تحریم جدید به تحریم‌های قبلی اضافه شد.

از کشورهای عضو سازمان ملل متحد خواسته شد که محموله‌های هوایی و دریایی به مقصد ایران و بالعکس را اگر مشکوک به حمل مواد و تجهیزات ممنوعه باشند مورد بازرسی قرار دهند؛ این قطعنامه همچنین خواستار آن است که در اعطای اعتبارها و تسهیلات تجاری به بخش خصوصی برای مبادلات تجاری با ایران دقت بیشتری به خرج بدهند. همچنین در مورد همکاری موسسات مالی با بانک‌های ایرانی به خصوص باتک صادرات و ملی ایران و شعب خارجی آنها هشیار باشند.

قطعنامه 1835  

این قطعنامه در تاریخ 27 سپتامبر سال 2008 به تصویب رسید و تنها بر اجرای قطعنامه‌های قبلی تأکید داشت. این سند ایران را به عدم تعلیق فعالیت‌های غنی‌سازی متهم کرده اما تحریم‌های جدیدی تصویب نکرده است.

قطعنامه 1929

شورای امنیت سازمان ملل متحد در 9 ژوئن سال 2010 شدیدترین قطعنامه خود علیه ایران را تصویب کرد. این قطعنامه که چهارمین دور تحریم‌ها علیه ایران به شمار می‌رفت با 12 رأی مثبت، دو رأی مخالف و یک رأی ممتنع به تصویب رسید. این قطعنامه ایران را به عدم پایبندی به مفاد قطعنامه‌های پیشین سازمان ملل متحد و تعهدات آژانس متهم کرد. مهم‌ترین مفاد قطعنامه 1929 به شرح زیر هستنتد:

- ایران نباید وارد هیچ فعالیت مرتبط با موشک‌های بالیستیک شود؛
- تمامی کشورها از تأمین انواع مختلف خودروهای نظامی، هواپیما یا ناو و موشک یا سامانه‌های موشکی و مواد مرتبط به ایران منع می‌شوند؛
- هر گونه آموزش، تأمین منابع مالی یا مشارکت در زمینه تسلیحات مزبور ممنوع اعلام شده و از کشورها خواسته می‌شود برای فروش سایر مواد و تسلیحات به ایران با تأمل عمل کنند؛
- برای برخی افراد که نامشان در بخش ضمیمه این قطعنامه ذکر شده است، قوانین منع سفر اعلام می‌شود؛
- وجوه و دارایی‌های سپاه و پاسداران انقلاب اسلامی و کشتی‌رانی جمهوری اسلامی ایران مصادره می‌شود؛

- مطابق مفاد دیگر قطعنامه مزبور، به کشورها توصیه شد:

- تمامی محموله‌های ارسالی و خروجی به ایران و از این کشور مورد بازرسی قرار گیرند؛
- اقلام ممنوعه مصادره و امحا شوند؛
 - از تأمین سوخت، تجهیزات و ارائه خدمات به کشتی‌های ایرانی که در حال انجام فعالیت‌های ممنوعه هستند، خودداری کنند؛
   - هر گونه فعالیت از سوی شرکت ایران ایر یا خطوط کشتی‌رانی ایران برای دور زدن تحریم‌ها را به کمیته مربوطه سازمان ملل اطلاع دهند؛
- از تأمین خدمات مالی که احتمال استفاده از آنها در فعالیت‌های هسته‌ای حساس وجود دارد، جلوگیری کنند؛
- هنگام معامله با نفرات یا سازمان‌های ایرانی جوانب احتیاط را رعایت کنند تا انجام این مبادلات به توسعه فعالیت‌های هسته‌ای حساس ایران منجر نشود؛
- هنگامی که این ظن وجود دارد که افتتاح شعب بانکهای ایرانی و یا تعامل این بانکها می‌تواند موجب کمک به فعالیت‌های هسته‌ای ایران شود، از این اقدامات جلوگیری به عمل آورند؛
- هنگامی که موسسات مالی فعال در خاک این کشور می‌تواند به توسعه فعالیت‌های اشاعه ایران منجر می‌شود انجام این فعالیت‌ها را برای موسسات مزبور ممنوع اعلام کنند. 

قطعنامه 1984

قطعنامه شماره 1984 شورای امنیت سازمان ملل در تاریخ 9 ژوئن سال 2011 به تصویب رسید. این قطعنامه که توسط کشورهای فرانسه، آلمان، انگلیس و آمریکا تهیه شده بود با 14 رأی موافق و رأی ممتنع لبنان تصویب شد. این قطعنامه حکم هیئت کارشناسی ناظر بر اجرای تحریم‌های ایران را تمدید کرد.