انبار سلاح‌ خاورمیانه کجاست؟

غرب با حمایت از موضع رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی مدعی است، لغو تحریم‌های تسلیحاتی باعث خواهد شد ایران به نوعی با بالا بردن بودجه نظامی‌اش دست بالاتر در میان کشورهای منطقه خاورمیانه و به‌خصوص کشورهای عرب منطقه خلیج‌فارس داشته باشد و از این‌رو تهدیدی علیه امنیت این کشورها تلقی شود.

واقعیت این است که کشورهای عرب منطقه خلیج‌فارس به‌خصوص عربستان سعودی طی سال‌های اخیر براساس این دیدگاه که ایران قصد دارد هژمونی خود را در منطقه برقرار کند، به بهترین مشتریان کشورهایی چون آمریکا، فرانسه و انگلیس تبدیل شده و دست به خرید گسترده تسلیحاتی از این کشورها زده‌اند. کشورهای عرب منطقه خلیج‌فارس اکنون به جدیدترین و گران‌ترین سیستم‌های نظامی دنیا مجهز هستند.

بررسی آماری هزینه‌های نظامی کشورهای منطقه خلیج‌فارس به بهترین نحو ممکن شرایط نظامی این منطقه را به تصویر می‌کشد. تصویر ایجاد شده به خوبی هزینه‌های نظامی ایران را در مقابل کشورهای عرب منطقه خلیج‌فارس نشان می‌دهد. مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS)‌ مستقر در واشنگتن در گزارش اخیر خود راجع به هزینه‌های نظامی کشورهای منطقه می‌نویسد: «بررسی آمار مربوط به هزینه‌های نظامی به‌طور قطع نشان می‌دهد کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس در هزینه‌های نظامی‌شان بسیار جلوتر از ایران هستند.»

طبق گزارش مؤسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم (SIPRI)‌ بیش از 25درصد بودجه عربستان سعودی در سال 2014صرف خریدهای تسلیحاتی شده است. طی این سال، سعودی‌ها بیش از 80میلیارد دلار صرف هزینه‌های نظامی‌شان کرده‌اند تا بیشترین هزینه نظامی در میان کشورهای منطقه را داشته باشند. در کنار عربستان، امارات متحده عربی با هزینه‌ای بالغ بر 23میلیارد دلار در جایگاه دوم قرار می‌گیرد. طبق آمار ارائه شده از سوی SIPRI، مجموع هزینه‌های نظامی کشورهای منطقه خاورمیانه 173میلیارد دلار است که در واقع بیش از نیمی از این هزینه تنها مربوط به این دو کشور است.

در مقابل، هزینه نظامی ایران طی سال 2014، حدود 15میلیارد دلار بوده است. این میزان حدود 9درصد کل هزینه نظامی کشورهای منطقه خاورمیانه است. با این حساب، بودجه نظامی ایران یک پنجم بودجه نظامی عربستان و دوسوم بودجه نظامی کشور کوچک امارات متحده عربی است. همچنین هزینه نظامی ایران یک هشتم مجموع هزینه نظامی 120میلیارد دلاری کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس متشکل از بحرین، کویت، عمان، عربستان و امارات است.مسئله تفاوت در هزینه کرد کشورهای منطقه در حوزه نظامی موضوعی نیست که مربوط به سال‌های اخیر و دوره تحریم‌های تسلیحاتی ایران باشد.

مؤسسه SIPRI پایگاه داده کاملی از هزینه‌های نظامی کشورهای جهان دارد. این پایگاه داده اطلاعات بودجه‌های نظامی کشورهای جهان از سال 1988میلادی تاکنون را ارائه کرده است. براساس این اطلاعات، بودجه نظامی عربستان طی 2دهه اخیر همیشه بین 2تا 3برابر بودجه نظامی ایران بوده است. این آمار همچنین نشان می‌دهد هزینه‌های نظامی سعودی‌ها از سال 2005به شکل قابل توجهی افزایش داشته است.

در مقابل، بررسی آمار 2 دهه اخیر مؤسسه SIPRI نشان می‌دهد بودجه نظامی ایران همیشه در حدود 3درصد تولید ناخالص ملی بوده است. این میزان حتی پیش از تحریم تسلیحاتی ایران که از سال 2010بر مبنای قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل آغاز شده نیز در همین حد قرار داشته و هیچگاه رشد چشمگیری نداشته است. از آنجا که ایران بودجه نظامی خود را همیشه در این حد قرار داده و حتی در میانه تحریم‌های سال‌های اخیر هم آن را حفظ کرده، پیش‌بینی می‌شود لغو تحریم‌های نظامی ایران که درصورت لغو تحریم‌های شورای امنیت سازمان‌ملل ادامه آنها دیگر توجیه حقوقی نخواهد داشت، تغییری در هزینه نظامی ایران ایجاد نکند.