پازل های یک دکل گمشده

 
یک- شرکت تاسیسات دریایی در سال ٩٠ به توصیه شرکت کارفرما، یعنی نفت و گاز پارس درصدد خرید یک دکل دریایی بر می‌آید.
 
دو- شرکت نفت و گاز پارس پس از رایزنی با دلالان نفتی به این نتیجه می‌رسد که این دو قادرند نسبت به خرید دکل در شرایط ویژه ایران اقدام کنند.
 
سه- قیمت دکل ٨٧ میلیون دلار تعیین می‌شود.
 
چهار- ٢٠ درصد مبلغ طبق قرارداد به عنوان پیش‌پرداخت در اختیار شرکت فروشنده قرار می‌گیرد.
 
پنج - فروشنده دکل به ایران شرکتی رومانیایی GSP است که پیش از این نیز مراوداتی با ایران داشته است.
 
شش- بخشی از رایزنی‌ها در کشور ترکیه پیگیری شده است.
 
هفت - واسطه‌هایی چینی برای انتقال پول وارد عمل شده‌اند و حالا چهار سال پس از بروز بحران قول داده‌اند برای یافتن سرنخ‌هایی در این خصوص به ایران کمک کنند. گفته می‌شود در حالی که بخشی از منابع ارزی شرکت تاسیسات دریایی نزد شرکت CNPC چین بود، این شرکت پس از واریز پیش‌پرداخت دچار مشکل بزرگی شد و در نتیجه با رایزنی‌های واسطه‌ها مقرر شد بخشی از پول از این حساب منتقل شود.
 
هشت - دکل پس از بروز مشکلات به مکزیک رفته است. به گزارش خبر آنلاین پیمانکار رومانیایی GSP در فوریه ٢٠١٤ خبر از ارسال و نصب سومین دکل حفاری دریایی خود برای شرکت پمکس (PEMEX) در خلیج مکزیک داده بود. در قرارداد ٨٩٤ روزه GSP با شرکت نفت دولتی مکزیک (پمکس) پیمانکار رومانیایی دکل نفتی سه‌پایه GSP Fortuna از نوع Friede & Goldman L -٧٨٠ Model II را وارد عملیات حفاری می‌کند.
 
پول گم شده نه دکل
 
قطعات به هم ریخته دکل جفت و جور می‌شود تا معلوم شود در چهار سال گذشته چه اتفاقی رخ داده است. فصل اول قصه سال ٩٠ نگاشته می‌شود، وقتی دلالان نفتی دست به کار خرید دکل برای ایران شدند. وقتی بخش‌هایی از ماجرا کم‌کم در مطبوعات و محافل خصوصی و عمومی بازگو شد، برخی دایم با استناد به ابعاد و وزن و... دکل شواهدی را ردیف می‌کردند تا نشان دهند دکل نفتی گم شدنی نیست و هرچه در باب گم شدن پول دکل و نه خود دکل سخن گفته می‌شد، کمتر شنونده‌ای وجود داشت. روز سه‌شنبه رییس سازمان بازرسی کل کشور اما با تایید ماجرا نشان داد اتفاقی که رخ داده به چه معناست. وی با بیان اینکه اصل گم شدن ٨٧ میلیون دلار در خرید یک دکل صحت دارد، تاکید کرد: گزارش سازمان بازرسی در این خصوص به قوه قضاییه ارسال شده است. وی می‌گوید افرادی که این پول را هزینه کرده‌اند، تاکنون نتوانسته‌اند هیچ دلیلی ارایه دهند که پول را به شرکت فروشنده داده‌اند. به گفته وی تاکنون هشت گزارش مفصل در این خصوص از شرکت نفت تهیه شده است که آخرین گزارش به مراجع قضایی ارسال شد. حالا معلوم می‌شود ماجرای اصلی حول ٨٧ میلیون دلار پول دکل دور می‌زند، نه خود دکل؛ چرا که بررسی‌ها نشان می‌دهد از ابتدا دکلی وارد ایران نشده بود که در ایران مفقود شود، بلکه مساله اصلی آن بود که ٨٧ میلیون دلار صرف خرید دکلی شد که رویایش هیچگاه برای شرکت خریدار تعبیر نشد.
 
ابهامات باقی است
 
به گزارش اعتماد، بخش‌های کوچکی از ماجرای بزرگ دکل مشهود شده است اما با این حال هنوز ناگفته‌های فراوانی در این حوزه وجود دارد. زنگنه تایید می‌کند که دکل نفتی که قرار بود خریداری شود، مفقود شده است. مروی، رییس کمیسیون انرژی می‌گوید که بررسی‌ها نشان داده اسناد مربوط به خریداری دکل موجود نیست و ممکن است برخی اسناد را برده باشند و از سوی دیگر رستم قاسمی، وزیر سابق نفت این را موضوعی مرتبط با شرکت پیمانکار می‌داند و خواستار رسیدگی قوه قضاییه به این پرونده است. داستان ٨٧ میلیون دلار هر چند داستانی بزرگ و قابل توجه است، اما نکته مهم در این میان عملیات نامتعارفی است که صورت گرفته و ابتدا تا انتهای داستان حکایت از اتفاقی غیرعادی دارد.
 
داستان‌هایی بزرگ‌تر از ٢٤٨ میلیارد تومان
 
حالا بخش‌هایی از داستان مفصل و پیچیده دکل نفتی روشن شده است اما هنوز بخش مهمی از کوه یخ، خود را نشان نداده است. هر چند قصه ٢٤٨ میلیارد تومانی دکل می‌تواند در برابر داستان‌های پرماجرایی که پیش از این رقم خورده است، چندان جذابیتی نداشته باشد اما گره خوردن این داستان به دکلی چند تنی شاید سبب شد قصه داغ‌تر از آنی شود که انتظار می‌رفت. بررسی‌ها نشان می‌دهد در هشت سال عمر دولت نهم و دهم نفت ماجراهای فراوانی را از سر گذرانده است. در حالی که شعار رییس‌جمهور پیشین آوردن نفت بر سر سفره‌های مردم بود، یک سر بسیاری از مشکلات به نفت گره خورد. مهم‌ترین بدهکار ایرانی که این روزها در زندان به سر می‌برد نیز کسی است که نفت ایران را در بازارهای جهانی به بهانه دور زدن تحریم‌ها فروخت و پولش را به دولت پرداخت نکرد. رقم بدهی بابک زنجانی بیش از دو میلیارد و ٧٠٠ میلیون دلار برآورد شده است.
 
سرآغازی برای دکلی دیگر ؟
 
واکاوی میان خبرهای سال‌های قبل نشان از بحرانی دیگر در حوزه دکل دارد. در سال ٢٠٠٦ بین شرکت PEDCO به نمایندگی از شرکت ملی نفت ایران و پیمانکار رومانیایی GSP دعوایی حقوقی بر سر سرقت دکل نفتی از آب‌های ایران سر می‌گیرد. طاهری مطلق، رییس سابق شرکت تاسیسات دریایی در گفت‌وگویی با تسنیم درباره چرایی اعتماد به شرکت رومانیایی GSP توضیح می‌دهد پیش از این نیز شرکت رومانیایی چندین قرارداد برای تامین دکل با یکی از شرکت‌های تابعه تاسیسات دریایی در دوران مدیریت اسبق داشت و حتی یک دکل نیز به آنان فروخته بود. انتخاب شرکت مذکور نیز براساس اعتماد مدیران قبلی شرکت و با توجه به تجربه کار با آنها صورت گرفت. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد این شرکت پیش از این نیز مشکلاتی با ایران داشته است. به گزارش خبرآنلاین در خبر منتشر شده در سایت ریگ زون در سال ٢٠٠٦ چنین آمده است:
 
در ١٦ آگوست ٢٠٠٦ آقای گابریل کومانسکو، مدیر شرکت پیمانکاری GSP ادعاهای ایران مبنی بر سرقت دکل نفتی از آب‌های ایران را مسخره توصیف کرد. پیمانکار رومانیایی با ادعای قانونی بودن کار خود از انتفال دکل نفتی از نوع موسوم به Fortuna jackup به آب‌های شارجه خبر داد و آقای گابریل در مصاحبه‌ای گفت چهار ماه پیش از این تاریخ، قرارداد حفاری با شرکت PEDCO (زیر مجموعه شرکت ملی نفت ایران NIOC) به پایان رسید اما به دلیل حسن نیت، دکل از تاریخ اول آوریل ٢٠٠٦ به مدت سه ماه دیگر برای امن‌سازی چاه نفتی به کار خود ادامه داد. وی ادعا کرد که با رای دادگاه قشم به شماره نامه ٨٥/١/٢٩٠ اجازه خروج داده شده و در حضور نیروهای نظامی، از جزیره خارج شده است.
 
در همین زمان که مناقشه با ایران ادامه داشته، دکل نفتی دیگری از نوع (Orizont jackup) از این پیمانکار رومانیایی در آب‌های ایران مشغول حفاری بوده است. شرکت GSP مدعی شد که دو دکل مذکور توسط شرکت مستقر در دبی به نام Oriental Oil Co کرایه شده و به شرکت ایرانی PEDCO مجددا اجاره داده شده است.
 
GSP ظاهرا بعدا متوجه شده که شرکتی به نام Oriental اصلا وجود خارجی ندارد و به همین خاطر PEDCO را متهم به نقض قوانین بین‌المللی کرد. پیمانکار رومانیایی ادعا کرد که دو دکل نفتی مذکور را در دسامبر ٢٠٠٥ از شرکت Petrom OMV خریده و در اختیار شرکت Oriental قرار داد و Oriental هم آن را به ایرانی‌ها اجاره داد. از سوی دیگر Oriental باید ١٧ میلیون دلار به GSP می‌داده که ظاهرا به گفته مدیران GSP این پرداخت صورت نگرفته و قرارداد نیز از سوی GSP ملغی شده است و در تاریخ انتشار این خبر، دکل منتقل شده از آب‌های ایران در شارجه برده شده و به شرکت آلمانی Germanischer Lloyd سپرده شده است.زدکل نفتی که ایران فکر می‌کرد خریداری کرده است، پیدا شد. حالا دیگر تایید شده است که در آب‌های مکزیک در حال فعالیت است، به جای آنکه در آب‌های ایران باشد. ممکن است بگویند دکلی گم نشده بود که پیدا شود، اما حقیقت آن است که در ماجرای پیچیده دکل، آنچه گم شد و مساله‌اش اهمیت دارد، نه دکل که پول دکلی است که ایران می‌خواست خریداری کند.