پنج شکاف اصلی باقی مانده بین ایران و 5+1 چه هستند؟/ یووال اشتاینیتز: تحقیق و توسعه هسته ای در ایران برای ما از تعداد سانتریفیوژها مهم تر است!

اما خبرها حاکی است با توجه به شکاف های باقی مانده و عدم پذیرش شروط ایران توسط امریکا (و بالعکس)، بعید است تا ضرب الاجل از پیش تعیین شده (30 ژوئن) توافقی صورت بگیرد که جامع تمامی خواسته های طرفین باشد. به عنوان نمونه طرف امریکایی تا کنون زیر بار پذیرش رفع تمامی تحریم ها در هنگام امضای توافق نرفته است. از طرفی، ایران به دلایل کاملا موجه از پذیرش بازرسی های نامحدود از مراکز غیرهسته ای (=نظامی) سر باز زده است. بدین ترتیب شکاف های پیشین کماکان باقی است و طبق پیشبینی کارشناسان مسائل سیاسی، بعید است تا دو روز آینده توافقی صورت بگیرد.

پس از دیدار روز شنبه ی ظریف و کری در وین، یکی از دیپلمات های غربی در گفتگو با رسانه ها اعلام کرد: ”واضح است که ما وارد مرحله ی حساسی شده ایم که در روزهای باقیمانده، حساس تر هم می شود ولی ما همیشه گفته ایم همیشه احتمال توافق وجود دارد!" جان کری نیز در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران گفت: ”من امیدوار هستم اما باید گفت هنوز هم مسائل سخت و فراوانی باقی مانده است."

خوشبین بودن به حل مسائلی که سالهاست نتوانسته اند راه حلی مورد توافق همه برای آنها بیابند مخصوصا با توجه به زمان اندک باقی مانده، قدری ساده انگارانه به نظر می رسد، مگر اینکه یکی از طرفین بپذیرد که از خطوط قرمز خود و خواسته هایی که تا کنون بر آنها پایفشاری می کرده است عدول کند و یا به نحو معجزه آسایی راه حلی پیدا شود که به حل بُرد-بُرد مسئله بیانجامد!

تحلیلگر سایت پولیتیکو، در رابطه با پنج مانع به نتیجه رسیدن مذاکرات در ضرب الاجل تعیین شده می نویسد:

1- تحریم ها

امریکا کماکان بر تعلیق و یا حذف تدریجی تحریم های اقتصادی ایران اصرار می ورزد و معتقد است اگر لغو تحریم ها مشروط به راستی آزمایی آژانس و انجام تعهدات توسط ایران نباشد ایران از توافق سرپیچی خواهد نمود! این در حالی است که پافشاری رهبر ایران بر خواسته ی پیشین خود، یعنی حذف تمامی تحریم ها بلافاصله پس از امضای توافق، همچنان ادامه دارد. تقریبا غیرممکن به نظر می رسد که امریکا و متحدینش این مسئله را بپذیرند. تنها راه حل، سازش مقامات ایرانی به نحوی است که تندروهای کشورشان از این خواسته صرف نظر کنند!

2- راستی آزمایی

ایران باید به پرسشهای قبلی آژانس که بی پاسخ مانده اند جواب بدهد [البته هم اکنون هیچ پرسشی از آژانس بی پاسخ نمانده است و این مدعا، دروغی بیش نیست، مترجم.] که این پاسخگویی باید از طریق دسترسی آژانس به مکان ها و دانشمندانی باشد که آژانس احتمال می دهد و یا می داند با بحث هسته ای در ارتباط اند.

3- سانتریفیوژهای پیشرفته

ایران هم اکنون دانش غنی سازی اورانیوم با استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته را در اختیار دارد. حتی با وجود تقلیل تعداد سانتریفیوژهای نسل پیشرفته، باز هم این خطر وجود دارد که ایران در اولین فرصت سانتریفیوژهای جدید بسازد و ظرف مدت چهارماه سوخت لازم برای بمب هسته ای را فراهم آورد. یک وزیر رژیم صهیونیستی، یووال اشتاینیتز در این رابطه اعلام کرد: ”برای ما، تحقیق و توسعه هسته ای در ایران بسیار مهم تر از تعداد سانتریفیوژها است!"

4- نحوه ی مجازات ایران در صورت تخلف

در رابطه با اینکه اگر ایران از تعهدات خود تخلف کند چه مجازاتی در نظر گرفته شود، هنوز راه حلی پیدا نشده است. ایران خواستار توافقی است که برگشت پذیر باشد و امریکا مُصّر است ایران نتواند از تعهدات خود به هیچ عنوان و با هیچ بهانه ای برگردد. امریکا تحریم ها را به گونه ای تعلیق خواهد کرد که بلافاصله پس از تخلف ایران، تحریم ها به جای اولیه ی خود برگردند. اما مسئله، تحریم های سازمان ملل است که نمی توان به برگشت پذیری آنان در مدت زمان کمی مطمئن بود.

5- بی اعتمادی

از همان آغاز گفتگوها امریکا اعلام کرده بود به هیچ وجه به ایران اعتماد ندارد. جان کری در یکی از گفتگوهای خبری خویش اظهار داشته بود: ”در مذاکرات هیچ بنایی را بر اساس اعتماد به ایران بنا نخواهیک کرد!" امریکا به خود حق می دهد به ایران بی اعتماد باشد. به عنوان نمونه، مقامات مذاکره کننده ی ایرانی اعلام کرده بودند که اجازه ی بازرسی های مدیریت شده از مراکز نظامی را خواهند داد اما آیت الله خامنه ای اعلام کرد به هیچ عنوان چنین اجازه ای داده نخواهد شد زیرا مغایر با استقلال و امنیت کشور است. همین یک مناقشه ثابت می کند ایران در تعهدات خویش قابل اعتماد نیست.