آلایندگی نیروگاه‌های برق واقعاً زیاد است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ نشان داده که ۴۰ درصد از حجم دی‌اکسید کربن در جو زمین ناشی از فعالیت نیروگاه‌های برق است!
به گزارش پایگاه 598 به نقل از فرهنگ نیوز ، انرژی برق سه حُسن عمده دارد و یک عیب اساسی! اولین حُسن
«قابلیت انتقال» حتی به دوردست‌هاست. خوبی دوم «سهولت تبدیل» آن به دیگر
انواع انرژی است. و حُسن سوم «کنترل‌پذیر بودن» است.
اما آن عیب اساسی این است که برق چندان قابل «ذخیره‌سازی» نیست و اگر ما بخواهیم همواره برق داشته باشیم، اغلبِ نیروگاه‌های برق هم باید «همیشه» کار کنند.
همین ضرورتِ «همیشه کار کردن» است که توجه‌ها را به بحث میزان آلایندگی جلب می‌کند: آلودگی ناشی از فعالیت مداوم نیروگاه‌های برق چقدر است و چطور می‌شود آن را کمتر کرد؟
خبر بد این است که آلایندگی نیروگاه‌های برق واقعاً زیاد است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ نشان داده که ۴۰ درصد از حجم دی‌اکسید کربن در جو زمین ناشی از فعالیت نیروگاه‌های برق است![۱]
هم برق، هم آب‌وهوا!
ما برای زندگی به انرژی برق نیاز داریم. اما نه‌فقط برق، بلکه هیچ نوع از انرژی نه تولید می‌شود و نه از میان می‌رود! انرژی‌ها صرفاً به انواع مختلف از یکدیگر تبدیل می‌شوند. انرژی برق هم باید از «تبدیل‌شدن انرژی‌های دیگر» به دست آید: انرژی پتانسیل آب، انرژی سوخت‌های فسیلی و گیاهی، انرژی گرمای درونی زمین، انرژی تابشی خورشید، انرژی وزش باد و انرژی نهفته در هسته اتم! به‌هرحال یکی از این انرژی‌ها باید به برق تبدیل شود تا بتوانیم زندگی کنیم.
از طرف دیگر، علاوه بر برق به محیطی نیاز داریم که آب‌وهوایش هم قابل زیستن باشد. از هیچ‌کدام نمی‌توان صرف‌نظر کرد. بدون برق، روند پیشرفت ما متوقف می‌شود. و بدون آب‌وهوای قابل‌قبول، کسی نمی‌ماند که پیشرفت کند! باید راهی پیدا در پیش بگیریم که هم سالم بمانیم هم پیشرفت کنیم.
دولت‌ها برای تأمین برق، سبدی از ۸ نوع انرژی شکل می‌دهند. قدری را از سوزاندن انواع سوخت، قدری دیگر را از آب پشت سدها، مقداری را از گرمای لایه‌های زمین، بخشی را از انرژی‌های باد و خورشید، و نهایتاً قسمتی را از انرژی فراوان پنهان‌شده در هسته اتم تولید می‌کنند. اما میزان آلایندگی هرکدام از این روش‌ها چقدر است؟
جدول ۱ روشن می‌کند که این روش‌ها ازنظر میزان آلایندگی تفاوت‌های چشمگیر دارند. مثلاً اگر کشوری به ۵۰ گیگاوات برق در هر ساعت نیاز داشته باشد، می‌تواند آن را با سوزاندن گاز طبیعی تولید کند و البته ۳۱۰۰۰ تن دی‌اکسید کربن نیز وارد جو کند، و می‌تواند آن را از انرژی هسته اتم به دست بیاورد با تنها۸۵۰ تن آلودگی کربنی! پس اگر یک نیروگاه برقِ گازی ۱ سال کار کند، آلودگی ایجادشده برابر با ۳۶ سال کار کردن یک نیروگاه برق هسته‌ای است!
بیشترین سهم در تولید برق تمیز
انرژی‌هایی که هنگام تبدیل‌شدن به یک گیگاوات-ساعت برق، کمتر از ۴۰ تن آلودگی کربنی ایجاد می‌کنند عبارت‌اند از انرژی زمین-گرمایی (۳۹ تن)، انرژی باد (۱۸ تن)، انرژی هسته‌ای (۱۷ تن)، انرژی پتانسیل آب (۱۵ تن) و انرژی تابش خورشید (۱۴ تن).
آمریکایی‌ها در میان این ۵ روشِ کم آلاینده، بیشترین استفاده را از انرژی هسته‌ای می‌کنند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ نشان داده که ۶۴ درصد از «انرژی برقِ تمیز» در آمریکا از طریق تبدیل انرژی نهفته در هسته اتم حاصل شده است.[۲] آمار می‌گوید در سال ۲۰۱۲ از انتشار ۵۷۰ میلیون تُن گاز CO۲ جلوگیری شده است. این تقریباً همان مقدار CO۲ ایست که از اگزوز ۱۱۰ میلیون خودرو سواری در طول یک سال خارج می‌شود!
البته
قصه از آغاز این‌طور نبود. در ۱۹۷۰ تنها ۱ درصد از برق آمریکا هسته‌ای
بود. در همان سال، کنگره این کشور طرح «اقدام برای هوای پاک»[۴] را تصویب
کرد و به دنبال آن سرمایه‌گذاری روی برق هسته‌ای آغاز شد. اکنون پس از گذشت
کمتر از نیم‌قرن، نزدیک به ۱۰۰ نیروگاه برق هسته‌ای در ۳۱ ایالت آمریکا
فعال‌اند که مجموعاً ۲۰ درصد از تمام برق این کشور را تولید می‌کنند. این
نیروگاه‌ها در سال ۲۰۱۴ حدود ۸۰۰ هزار گیگاوات-ساعت «برق هسته‌ای» تولید
کرده‌اند.[۵] این رقم بیش از سه و نیم برابر «تمام» برقی است که ما در طول
یک سال در کشورمان تولید می‌کنیم![۶]
فناوری ارزشمند
نیروگاه‌های برق هسته‌ای پنج مزیت مهم دارند. ۱- در محیط‌زیست تأثیر منفی چندانی نمی‌گذارند. ۲- از قیمت انرژی در جهان تأثیری نمی‌پذیرند. ۳- چندان به منابع خارجی نیازمند نیستند. ۴- «توانِ همیشه روشن بودن»[۷] بالایی دارند یعنی با یک‌بار سوخت گذاری می‌توانند ۱۸ تا ۲۴ ماه به‌طور مداوم کار کنند. ۵- بازدهی آن‌ها نسبت به انواع دیگر بسیار بالاست.
مطالعه سال ۲۰۱۳ جیمز هنسن - دانشمند آب‌وهوا از موسسه زمین در دانشگاه کلمبیا – نشان می‌دهد که تولید برق هسته‌ای به خاطر کم بودن آلایندگی کربنی، از سال ۱۹۷۱ عملاً سبب نجات جان ۱.۸ میلیون آمریکایی شده است![۸]
سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای هم در مقایسه با دیگر سوخت‌ها وضعیت جالبی دارد. انرژی حاصل از یک قرصِ سوختِ اورانیومی «در ابعاد یک پاک‌کن» با مقادیر فراوانی از انواع آلاینده‌ترِ سوخت برابری می‌کند:
نقش مهم در آینده
برآورد آمریکایی‌ها نشان می‌دهد کشورشان تا سال ۲۰۴۰ میلادی با ۲۸ درصد «تقاضای جدید» برای برق مواجه می‌شود که تأمین آن هیچ راهی تمیزتر[۹] از انرژی هسته‌ای ندارد.
گرچه در حال حاضر ۶۶ نیروگاه برق هسته‌ای در سراسر دنیا در حال ساخت است اما آژانس محافظت محیط‌زیست آمریکا[۱۰] اعلام کرده است که چون هر یک از این نیروگاه‌ها نهایتاً ۶۰ سال عمر دارد، آمریکا برای جایگزین کردن ۱۰۰ نیروگاه فعلی خود و همچنین رسیدن به افزایش تولید موردنیاز، باید تا سال ۲۰۵۰ میلادی بیش از ۱۸۰ نیروگاه هسته‌ای جدید بسازد!
بالاترین اشتغال‌زایی!
برق هسته‌ای در ایالات‌متحده به‌طور مستقیم ۱۰۰ هزار شغل با حقوق بالا[۱۱] ایجاد کرده و سالانه بین ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار درآمدزایی دارد. از طرف دیگر آمارها نشان می‌دهد که به ازای هر ۱۰۰ شغل جدید در این صنعت، ۸۰۰ شغل جانبی نیز در دیگر حوزه‌ها به وجود می‌آید!
بحث هزینه - درآمد
ازنظر هزینه-درآمد، یک نیروگاه هسته‌ای متوسط در آمریکا سالانه ۴۷۰ میلیون دلار برق می‌فروشد، ۴۰ میلیون دلار دستمزد می‌پردازد، ۶۷ میلیون دلار مالیات فدرال می‌دهد و ۱۹ میلیون دلار نیز مالیات محلی می‌پردازد.
تأثیر «ساخت‌وساز نیروگاه‌های هسته‌ای» بر دیگر بازارها و صنایع هم کم نیست. به‌عنوان نمونه ساخت یک نیروگاه برق هسته‌ای متوسط، بیش از ۴۰۰ هزار مترمکعب بتن و ۵۰۰ کیلومتر کابل نیاز دارد!
این‌همه گاز و نفت، «هسته‌ای» می‌خواهیم چکار؟!
شهریور سال قبل وزیر نفت گفت ما با ۳۳ تریلیون مترمکعب ذخایر گاز طبیعی و ۱۵۷ میلیارد بشکه ذخایر نفتی «درمجموعِ گاز و نفت» رتبه ۱ جهان هستیم.[۱۲] کمتر از یک ماه بعد هم معاون امور اکتشاف شرکت ملی نفت تخمین زد که ایران با ذخایر کنونی تا ۶۰ سال دیگر نفت و تا ۲۰۰ سال دیگر گاز خواهد داشت.[۱۳]
اما آیا برق را هم می‌توانیم از زمین استخراج کنیم؟!
برق را باید تولید کرد و اگر قرار باشد آن را با گاز طبیعی تولید کنیم، طبق مندرجات جدول ۱ باید با نابود شدن محیط‌زیستمان کنار بیاییم! ۴۰ درصد از آلودگی کربنی هوا ناشی از تولید برق با گاز و زغال‌سنگ است پس ما برای اینکه نه خاموش شویم نه زندگی فرزندانمان به خطر بیفتد، ۲۰۰ سال و ۶۰ سال وقت نداریم! باید سراغ توسعه نیروگاه‌های کم آلاینده و تمیزِ «برق هسته‌ای» برویم چون اگر ۶۰۰۰ سال هم گاز داشته باشیم، «تولید برق از گاز» از بین بردن تدریجی نسل‌هاست!
پانوشت:
[۱] - کلیه آمارهای این متن – جز مواردی که مستقلاً ارجاع داده می‌شود - توسط انستیتو انرژی هسته‌ای آمریکا (Nuclear Energy Institute) منتشر شده است. (nei.org)
[۲]- Energy Information Associates, Inc
[۳]- U.S. Energy Information Administration
[۴]- Clean Air Act
[۵] - بر اساس گزارش سال ۲۰۱۴ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سهم برق هسته‌ای در کشورها؛ اینجا
[۶] - ایران در سال ۲۰۱۲ حدود ۲۰۰ هزار گیگاوات-ساعت برق (غیرهسته‌ای و هسته‌ای) تولید کرده است. اینجا
[۷]- always-on power
[۸]- James Hansen; Columbia University’s Earth Institute
[۹]- Clean Air Energy
[۱۰]- United States Environmental Protection Agency (EPA)
[۱۱]- high-paying jobs
[۱۲] - ایران دارای بزرگترین ذخایر نفت و گاز دنیا است
[۱۳] - ایران تا ۶۰ سال نفت و ۲ قرن گاز دارد
اما آن عیب اساسی این است که برق چندان قابل «ذخیره‌سازی» نیست و اگر ما بخواهیم همواره برق داشته باشیم، اغلبِ نیروگاه‌های برق هم باید «همیشه» کار کنند.
همین ضرورتِ «همیشه کار کردن» است که توجه‌ها را به بحث میزان آلایندگی جلب می‌کند: آلودگی ناشی از فعالیت مداوم نیروگاه‌های برق چقدر است و چطور می‌شود آن را کمتر کرد؟
خبر بد این است که آلایندگی نیروگاه‌های برق واقعاً زیاد است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ نشان داده که ۴۰ درصد از حجم دی‌اکسید کربن در جو زمین ناشی از فعالیت نیروگاه‌های برق است![۱]
هم برق، هم آب‌وهوا!
ما برای زندگی به انرژی برق نیاز داریم. اما نه‌فقط برق، بلکه هیچ نوع از انرژی نه تولید می‌شود و نه از میان می‌رود! انرژی‌ها صرفاً به انواع مختلف از یکدیگر تبدیل می‌شوند. انرژی برق هم باید از «تبدیل‌شدن انرژی‌های دیگر» به دست آید: انرژی پتانسیل آب، انرژی سوخت‌های فسیلی و گیاهی، انرژی گرمای درونی زمین، انرژی تابشی خورشید، انرژی وزش باد و انرژی نهفته در هسته اتم! به‌هرحال یکی از این انرژی‌ها باید به برق تبدیل شود تا بتوانیم زندگی کنیم.
از طرف دیگر، علاوه بر برق به محیطی نیاز داریم که آب‌وهوایش هم قابل زیستن باشد. از هیچ‌کدام نمی‌توان صرف‌نظر کرد. بدون برق، روند پیشرفت ما متوقف می‌شود. و بدون آب‌وهوای قابل‌قبول، کسی نمی‌ماند که پیشرفت کند! باید راهی پیدا در پیش بگیریم که هم سالم بمانیم هم پیشرفت کنیم.
دولت‌ها برای تأمین برق، سبدی از ۸ نوع انرژی شکل می‌دهند. قدری را از سوزاندن انواع سوخت، قدری دیگر را از آب پشت سدها، مقداری را از گرمای لایه‌های زمین، بخشی را از انرژی‌های باد و خورشید، و نهایتاً قسمتی را از انرژی فراوان پنهان‌شده در هسته اتم تولید می‌کنند. اما میزان آلایندگی هرکدام از این روش‌ها چقدر است؟
جدول ۱ روشن می‌کند که این روش‌ها ازنظر میزان آلایندگی تفاوت‌های چشمگیر دارند. مثلاً اگر کشوری به ۵۰ گیگاوات برق در هر ساعت نیاز داشته باشد، می‌تواند آن را با سوزاندن گاز طبیعی تولید کند و البته ۳۱۰۰۰ تن دی‌اکسید کربن نیز وارد جو کند، و می‌تواند آن را از انرژی هسته اتم به دست بیاورد با تنها۸۵۰ تن آلودگی کربنی! پس اگر یک نیروگاه برقِ گازی ۱ سال کار کند، آلودگی ایجادشده برابر با ۳۶ سال کار کردن یک نیروگاه برق هسته‌ای است!
بیشترین سهم در تولید برق تمیز
انرژی‌هایی که هنگام تبدیل‌شدن به یک گیگاوات-ساعت برق، کمتر از ۴۰ تن آلودگی کربنی ایجاد می‌کنند عبارت‌اند از انرژی زمین-گرمایی (۳۹ تن)، انرژی باد (۱۸ تن)، انرژی هسته‌ای (۱۷ تن)، انرژی پتانسیل آب (۱۵ تن) و انرژی تابش خورشید (۱۴ تن).
آمریکایی‌ها در میان این ۵ روشِ کم آلاینده، بیشترین استفاده را از انرژی هسته‌ای می‌کنند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ نشان داده که ۶۴ درصد از «انرژی برقِ تمیز» در آمریکا از طریق تبدیل انرژی نهفته در هسته اتم حاصل شده است.[۲] آمار می‌گوید در سال ۲۰۱۲ از انتشار ۵۷۰ میلیون تُن گاز CO۲ جلوگیری شده است. این تقریباً همان مقدار CO۲ ایست که از اگزوز ۱۱۰ میلیون خودرو سواری در طول یک سال خارج می‌شود!
فناوری ارزشمند
نیروگاه‌های برق هسته‌ای پنج مزیت مهم دارند. ۱- در محیط‌زیست تأثیر منفی چندانی نمی‌گذارند. ۲- از قیمت انرژی در جهان تأثیری نمی‌پذیرند. ۳- چندان به منابع خارجی نیازمند نیستند. ۴- «توانِ همیشه روشن بودن»[۷] بالایی دارند یعنی با یک‌بار سوخت گذاری می‌توانند ۱۸ تا ۲۴ ماه به‌طور مداوم کار کنند. ۵- بازدهی آن‌ها نسبت به انواع دیگر بسیار بالاست.
مطالعه سال ۲۰۱۳ جیمز هنسن - دانشمند آب‌وهوا از موسسه زمین در دانشگاه کلمبیا – نشان می‌دهد که تولید برق هسته‌ای به خاطر کم بودن آلایندگی کربنی، از سال ۱۹۷۱ عملاً سبب نجات جان ۱.۸ میلیون آمریکایی شده است![۸]
سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای هم در مقایسه با دیگر سوخت‌ها وضعیت جالبی دارد. انرژی حاصل از یک قرصِ سوختِ اورانیومی «در ابعاد یک پاک‌کن» با مقادیر فراوانی از انواع آلاینده‌ترِ سوخت برابری می‌کند:
برآورد آمریکایی‌ها نشان می‌دهد کشورشان تا سال ۲۰۴۰ میلادی با ۲۸ درصد «تقاضای جدید» برای برق مواجه می‌شود که تأمین آن هیچ راهی تمیزتر[۹] از انرژی هسته‌ای ندارد.
گرچه در حال حاضر ۶۶ نیروگاه برق هسته‌ای در سراسر دنیا در حال ساخت است اما آژانس محافظت محیط‌زیست آمریکا[۱۰] اعلام کرده است که چون هر یک از این نیروگاه‌ها نهایتاً ۶۰ سال عمر دارد، آمریکا برای جایگزین کردن ۱۰۰ نیروگاه فعلی خود و همچنین رسیدن به افزایش تولید موردنیاز، باید تا سال ۲۰۵۰ میلادی بیش از ۱۸۰ نیروگاه هسته‌ای جدید بسازد!
بالاترین اشتغال‌زایی!
برق هسته‌ای در ایالات‌متحده به‌طور مستقیم ۱۰۰ هزار شغل با حقوق بالا[۱۱] ایجاد کرده و سالانه بین ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار درآمدزایی دارد. از طرف دیگر آمارها نشان می‌دهد که به ازای هر ۱۰۰ شغل جدید در این صنعت، ۸۰۰ شغل جانبی نیز در دیگر حوزه‌ها به وجود می‌آید!
بحث هزینه - درآمد
ازنظر هزینه-درآمد، یک نیروگاه هسته‌ای متوسط در آمریکا سالانه ۴۷۰ میلیون دلار برق می‌فروشد، ۴۰ میلیون دلار دستمزد می‌پردازد، ۶۷ میلیون دلار مالیات فدرال می‌دهد و ۱۹ میلیون دلار نیز مالیات محلی می‌پردازد.
تأثیر «ساخت‌وساز نیروگاه‌های هسته‌ای» بر دیگر بازارها و صنایع هم کم نیست. به‌عنوان نمونه ساخت یک نیروگاه برق هسته‌ای متوسط، بیش از ۴۰۰ هزار مترمکعب بتن و ۵۰۰ کیلومتر کابل نیاز دارد!
این‌همه گاز و نفت، «هسته‌ای» می‌خواهیم چکار؟!
شهریور سال قبل وزیر نفت گفت ما با ۳۳ تریلیون مترمکعب ذخایر گاز طبیعی و ۱۵۷ میلیارد بشکه ذخایر نفتی «درمجموعِ گاز و نفت» رتبه ۱ جهان هستیم.[۱۲] کمتر از یک ماه بعد هم معاون امور اکتشاف شرکت ملی نفت تخمین زد که ایران با ذخایر کنونی تا ۶۰ سال دیگر نفت و تا ۲۰۰ سال دیگر گاز خواهد داشت.[۱۳]
اما آیا برق را هم می‌توانیم از زمین استخراج کنیم؟!
برق را باید تولید کرد و اگر قرار باشد آن را با گاز طبیعی تولید کنیم، طبق مندرجات جدول ۱ باید با نابود شدن محیط‌زیستمان کنار بیاییم! ۴۰ درصد از آلودگی کربنی هوا ناشی از تولید برق با گاز و زغال‌سنگ است پس ما برای اینکه نه خاموش شویم نه زندگی فرزندانمان به خطر بیفتد، ۲۰۰ سال و ۶۰ سال وقت نداریم! باید سراغ توسعه نیروگاه‌های کم آلاینده و تمیزِ «برق هسته‌ای» برویم چون اگر ۶۰۰۰ سال هم گاز داشته باشیم، «تولید برق از گاز» از بین بردن تدریجی نسل‌هاست!
پانوشت:
[۱] - کلیه آمارهای این متن – جز مواردی که مستقلاً ارجاع داده می‌شود - توسط انستیتو انرژی هسته‌ای آمریکا (Nuclear Energy Institute) منتشر شده است. (nei.org)
[۲]- Energy Information Associates, Inc
[۳]- U.S. Energy Information Administration
[۴]- Clean Air Act
[۵] - بر اساس گزارش سال ۲۰۱۴ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سهم برق هسته‌ای در کشورها؛ اینجا
[۶] - ایران در سال ۲۰۱۲ حدود ۲۰۰ هزار گیگاوات-ساعت برق (غیرهسته‌ای و هسته‌ای) تولید کرده است. اینجا
[۷]- always-on power
[۸]- James Hansen; Columbia University’s Earth Institute
[۹]- Clean Air Energy
[۱۰]- United States Environmental Protection Agency (EPA)
[۱۱]- high-paying jobs
[۱۲] - ایران دارای بزرگترین ذخایر نفت و گاز دنیا است
[۱۳] - ایران تا ۶۰ سال نفت و ۲ قرن گاز دارد
اخبار ویژه
در دیدار هزاران نفر از زنان و دختران؛
بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
سکوت اصلاحطلبان
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
