محل اختلاف ايران و آژانس دقيقا كجاست؟

به گزارش  ايران هسته اي ، علی اصغر سلطانیه نماینده ایران در آژاتس بین المللی انرژی اتمی اعلام كرد بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی اواخر ژانویه ۲۰۱۱ (اوایل بهمن ۱۳۹۰) به ایران خواهند آمد.
نماينده ايران در آژانس بين المللي انرژي اتمي در گفت‌وگو با شبكه تلويزيوني سي سي تي وي چین نیز گفت كه ايران دو بار نامه‌هايي را براي مقامات آژانس فرستاده است تا دعوت ماه اكتبرش را براي سفر بازرسان آژانس به ايران تكرار كند و تاريخ اين نامه‌ها ۹ دسامبر و ۱۴ دسامبر(۱۸ و ۲۳ آذر ماه) بوده است.
سلطانیه درباره هدف این سفر گفته است: مایلیم سفر بازرسان به ايران تضمين كند كه اشتباهات قبلي تكرار نمي‌شوند و اين پروسه بي پايان، يك بار براي هميشه پايان يابد.
ایران پیش از این در ماه اکتبر بازرسان آژانس را برای سفر به ایران دعوت کرده بود اما یوکیا آمانو که دستور انتشار گزارشی خصمانه علیه ایران در سفر به واشینگتن به وی ابلاغ شده بود، به دلیل ترس از دشوار شدن انتشار این گزارش، از سفر بازرسان به ایران جلوگیری کرد.
به نظر می رسد دعوت فعلی تکرار دعوت ماه اکتبر باشد.
در عین حال واکنش غربی ها به این دعوت متفاوت بوده است.
دولت امریکا در واکنش به این خبر اعلام کرد واشینگتن می خواهد مطمئن شود این سفر «کامل» خواهد بود. ویکتوریا نولند، روز پنج شنبه دراین باره به خبرگزاری فرانسه گفت: «بازرسان بايد به همه سايت‌هايي كه مي‌خواهند بروند و بتوانند با هر كسي كه مي خواهند گفت‌وگو كنند و همه سوابقي را كه نياز دارند بررسي كنند، زيرا اين استانداردي است كه ما مايليم ايران آن را اجرا كند».
گيل تودور، سخنگوي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي روز چهارشنبه (۳۰ آذر ۱۳۹۰)، در پاسخ به سوال روزنامه لبنانی ديلي استار در این باره گفت: «ما در حال كار بر روي يك سفر احتمالي هستيم». وی به جزئیات بیشتری اشاره نکرد.
اما در کنار این واکنش های رسمی اظهارات دیپلمات های ناشناس غربی درباره این سفر دارای بار منفی بیشتری بوده است.
يكي از اين ديپلمات‌ها كه خواست نامش فاش نشود، روز پنج شنبه در گفت‌وگو با خبرگزاري فرانسه گفت: به نظر ما اين كار هميشگي ايران است كه بدون ارائه چيز قابل توجهي سعي كند آژانس را راضي نگه دارد.
یک دیپلمات برجسته غربی دیگر روز چهارشنبه ۳۰ آذر ۱۳۹۰ فردریک دال، خبرنگار خبرگزاری رویترز در وین گفت: در پیشنهاد ایران برای گفت وگو هیچ تعهدی مبنی بر پرداختن به موضوعات مورد اشاره آژانس در گزارش هشتم نوامبر داده نشده است. ایرانی ها به روشنی از مقامات آژانس دعوت کرده اند ولی این پیشنهاد بخشی از موضع تدافعی مبتدی آنان است؛ همانند تحرکات قبلی، هیچ نشانی از همکاری در این گفت وگوها مشاهده نمی شود.
سومین دیپلمات هم با رویتز گفت وگو کرده است. وی در روز چهارشنبه به این خبرگزای می گوید: آمانو احتمالا فقط با فرستادن مقامات خود به تهران به منظور مذاکرات اختصاصی درباره نگرانی از کاربردهای نظامی برنامه هسته ای، موافقت خواهد کرد. من فکر نمی کنم آنها بخواهند در باره موضوعاتی که سفیر ایران، عنوان کرده، گفت وگو کنند.
این اظهارات به خوبی نشان دهنده آن است که نوعی اختلاف نظر میان ایران و آژانس درباره دستور کار مذاکرات آتی وجود دارد. آژانس اصرار دارد که فقط درباره موضوع PMD (ابعاد احتمالی نظامی) با ایران گفت وگو خواهد کرد یعنی همان موضوعی که یک ضمیمه ۶۰ پاراگرافی درآژانس به آن اختصاص یافته است ولی ایران علاقه ای به منحصر شدن موضوع گفت وگو ها به این مسئله از خود نشان نمی دهد.
ایران پیش از این اعلام کرده بود به شرطی که آژانس به تعهدات خود عمل کرده و مدالیته اوت ۲۰۰۷ را کامل اعلام کند، آمادگی دارد برای تدوین یک مدالیته جدید درباره موضوع ابعاد احتمالی نظامی وارد مذکره شود. یوکیا آمانو این ایده را ماه ها پیش رد کرد.
استدلال اصلی ایران است که سابقه رفتار آژانس بویژه در دوران مدیریت آمانو نشان می دهد این آژانس دارای استقلال رای نیست و بنابراین هیچ تضمینی وجود ندارد که حتی در صورت همکاری ایران آژانس قادر به حل مسائل مورد متاقشه باشد. ایران خواستار تضمین هایی است که استقلال آژانس را ثابت کند.