پس از اظهارات هفته گذشته عراقچی پیرامون بازرسی های فراتر از پروتکل بسیاری از این نگرانی ها ایجاد شد. حتی رهبر معظم انقلاب پیرامون بازرسی های نظامی و مصاحبه با دانشمندان اعلام نگرانی کردند و گفتند که اجازه نخواهند داد این اتفاق صورت بگیرد.
عراقچی پیرامون بازررسی آژانس پس از توافق تیرماه گفته بود: زمانی که اجرای پروتکل الحاقی را قبول کنیم یک سری دسترسی های مدیریت شده به مراکزی که غیر از مراکز هسته ای باشد، طبق شرایط خاصی می تواند برای آژانس ایجاد شوداما دسترسی مدیریت شده کاملا به آنچه ما در ذهنمان از بازدید از یک مرکز داریم متفاوت است.
پس از این اظهارات واکنش های جدی نسبت به بازدید های فراپروتکلی اتخاذ شد.
نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه هر نوع توافقی درباره بازرسی از اماکن نظامی و دفاعی باطل است به فارس گفت: ما در رابطه با بازرسیها خط قرمز خود را اعلام کردیم و مقام معظم رهبری خط قرمز بازرسیها را مشخص کردهاند. آقامحمدی دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی نیز سخنان عراقچی در این مورد را عبور از خط قرمزها دانست و تاکید کرد که تعیین بازدید از مراکز نظامی در صلاحیت تیم مذاکرهکننده نیست.
آصفری دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی هم خاطرنشان کرد: هیچ اختیاری به آقای عراقچی برای مجوز دادن به گروهی در بازدید از سایتهای نظامی ایران داده نشده و وی نمیتواند در این موضوع چنین موضعگیریهایی را داشته باشد.
علی اکبر ولایتی در اظهار نظری پیرامون بازرسی های آژانس گفت: آنها]آمریکاییها[ گفتهاند از بعضی مراکز میخواهند بازدید کنند که شامل بعضی از مراکز نظامی هم میشود. رهبر معظم انقلاب در صحبتهایشان فرمودهاند که مسئولین نظامی مأذون نیستند برای بازرسی سیستم دفاعی جمهوری اسلامی ایران، به فردی اجازه بدهند. این مسائل جزء امنیت جمهوری اسلامی ایران است و چنین اذنی از سوی فرماندهی کل قوا و رهبری داده نشده است. اما آنها مرتب این موضوع را تکرار میکنند که باید این مراکز را ببینیم.
ولایتی در ادامه می گوید: پس این موارد جزء خطقرمزها است و آنها اصرار دارند که خطقرمزها را بشکنند و از این حدود عبور کنند. این خودش تبدیل به یک مانع میشود. رهبر معظم انقلاب هم تأکید کردند که خط قرمزها باید رعایت شود. البته تیم مذاکرهکننده ما پایبند به این خطقرمزها هستند و باید آنها را رعایت کنند. همچنین وظیفه همه کسانی که در این زمینه کاری میکنند یا نظری میدهند این است که خط قرمزها را رعایت کنند. بر این موضوع تأکید میکنم که خطقرمزهای اعلامشده «قطعی» هستند و به هیچوجه این خطوط نباید از طرف مذاکرهکنندگان نادیده گرفته شود.
رهبر انقلاب نیز در سخنرانی خود در دانشگاه امام حسین(ع) گفتند: همانگونه که قبلا هم گفته شد، اجازه هیچگونه بازرسی از هیچیک از مراکز نظامی و همچنین گفتگو با دانشمندان هسته ای و سایر رشته های حساس و اهانت به حریم آنها، داده نخواهد شد. ایشان تأکید کردند: من اجازه نخواهم داد که بیگانگان بیایند و با دانشمندان و فرزندان عزیز و برجسته این ملت صحبت و از آنان بازجویی کنند.
عراقچی و ظریف اما برای توضیح درباره همین موضوعات به مجلس رفتند.
عراقچی طی سخنانی در مجلس تصریح کرد، پروتکل الحاقی را پذیرفتهایم و گفت؛ آژانس براساس این پروتکل میتواند از همه مراکز هستهای و غیرهستهای که شامل مراکز نظامی نیز میشود بازرسی کند و تاکید ورزید که بدون پذیرش پروتکل، توافق امکانپذیر نیست و توضیح داد که این بازرسیها مدیریت شده خواهد بود.
درباره اظهارات ظریف هم محمدسادات ابراهیمی عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با ایرنا با اشاره به جلسه غیرعلنی مجلس گفت: در این جلسه ظریف درباره بازرسی از اماکن نظامی گفت ما چیزی فراتر از پروتکل الحاقی را نمیپذیریم؛ پروتکل الحاقی هم می گوید می شود بازرسی کرد ولی بازرسی مدیریت شده!
همچنین جواد کریمی قدوسی نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با فارس با اشاره به جلسه مذکور گفت: در این جلسه سیدعباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه در گزارش خود عنوان کرد: بازرسی از مراکز نظامی در پروتکل الحاقی پذیرفته شده، اما این بازرسی مدیریت شده است و مدیریت آن با جدیّت انجام میشود.
وی افزود: معاون وزیر خارجه ادامه داد که در یکی از جلسات لیست تعدادی از دانشمندان هستهای کشورمان از طرف مقابل به ما داده شده و از ما خواستهاند تا با این دانشمندان مذاکره و مصاحبه داشته باشند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اظهار داشت: بازرسی از مراکز نظامی و دسترسی به دانشمندان هستهای در چارچوب (PMD) است و این همان برنامه نظامی ادعای طرف غربی است که ادعا دارد ایران این برنامه نظامی را داشته و معتقدند که برای راستیآزمایی از سوی ایران به مراکز و دانشمندان دسترسی پیدا کنند.
کریمی قدوسی خاطرنشان کرد: عراقچی افزود بازرسی از مراکز نظامی از سوی ما پذیرفته شده، اما درخصوص دسترسی به دانشمندان هستهای اگرچه لیست اسامی دانشمندان از سوی طرف مقابل به ما داده شده، اما ما نپذیرفتهایم که آنها بتوانند به دانشمندان ما دسترسی داشته باشند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اظهار داشت: همچنین در این جلسه علیاصغر زارعی نماینده مردم تهران با اشاره به بازرسیهای فراپروتکلی گفت که در مذاکرات لوزان تیم مذاکرهکننده کشورمان بازرسیهای فراپروتکلی را پذیرفته است و آمریکاییها نیز هم به همین موضوع انگشت گذاشته و آن را تکرار میکنند.
وی افزود: درمورد لغو تحریمها نیز عراقچی اظهار داشت که لغو تحریمها در بخش اقتصادی درحال بحث است تا طرف مقابل با زیرساخت تحریمها را با صدور یک سند بردارد و اعلام کند که اگر ایران به تعهدات خود عمل کند ما تحریمها را برمیداریم و بعد از آنکه ما به تعهدات خود عمل کردیم، آنها تحریمها را تعلیق میکنند.
عراقچی پیشتر در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما گفته بود: آژانس حتما باید دلایل و مدارک خود را ارائه دهد و بگوید چرا فکر می کند در فلان نقطه و دقیقا در کجا کار غیرقانونی صورت می گیرد و بعد آن کشور مربوطه می تواند نسبت به خواسته آژانس تحفظ داشته باشد و با آژانس وارد مذاکره شود و اگر نگرانی آژانس (اگر واقعی باشد) از راههای دیگر رفع خواهد کرد.
وی اضافه کرد: اگر کشور مربوطه در نهایت به این نتیجه برسد که برای آژانس دسترسی بازرسی ایجاد کند این بازرسی مدیریت شده خواهد بود و اینطور نیست که هرکجا را خواستند ببینند. عراقچی گفت: این بازرسی تحت کنترل شدید و با ترتیبات خاصی که نتوانند هیچ جای دیگر را ببینند و اطلاعات دیگری کسب کنند انجام خواهد شد و دسترسی اینطور نیست که بیایند نگاه و بازرسی کنند زیرا آژانس مسئول کشف فعالیتهای اتمی غیرقانونی است.
توجیه امکان دسترسی بازرسان آژانس با ادعای «مدیریت شده» بودن این دسترسی در حالی است که این مسئله جزو خطوط قرمز کشور بوده و به هیچ عنوان قابل گذشت نیست. نباید فراموش کرد که به محض پذیرش این موضوع، مدیریت قضیه در دست آژانس بین المللی انرژی اتمی خواهد بود و این نهاد نیز ارتباطی تناتنگ با سازمان های اطلاعاتی غرب داشته و به عنوان چشم آنها عمل می کند و لذا به امید مدیریت این بازرسی های فراقانونی نمی توان دروازه مراکز محرمانه کشور را به سوی غرب گشود و امنیت ملی را به خطر انداخت.