گلایه رئیس دستگاه قضا از کوتاهی حوزه علمیه در تربیت نیرو برای قوه قضائیه

سرویس حوزه و مراجع پایگاه 598 - محمدحسن رضائی / آیت الله آملی لاریجانی امروز در آئین افتتاحیه دوره آموزشی قضات روحانی با اشاره به جایگاه بالای قضا و قضاوت در کتاب، سنت، فقه و قانون اساسی گفت: بر اساس آیه شریفه «یَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاکَ خَلِیفَةً فِی الْأَرْضِ فَاحْکُم بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَى فَیُضِلَّکَ عَن سَبِیلِ اللَّهِ» مقام «حکم بین الناس» مترتب بر «خلافت فی الارض» و منصوب از طرف اوست که برخی از فقها هم این استفاده را از آیه کرده‌اند و بنا بر ظاهر این برداشت درست است.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: در روایات برای قاضی شأن بالایی در نظر گرفته شده است. در روایتی از ابی عبدالله(ع) به نقل از امیرمؤمنان(ع) آمده که حضرت امیر(ع) به شریح می‌فرماید قضاوت منصبی است که در آن جز نبی یا وصی نبی یا شقی نمی نشیند. این روایت نشان‌دهنده جایگاه قاضی است. البته نمی‌خواهم نا امید کنم کسانی را که تازه پا به این عرصه گذاشته اند و برخی هم معنای این روایت را بد تفسیر کرده‌اند. همین روایت به ضمیمه روایات دیگر باب قضا نشان می‌دهد نبی و وصی نبی، منصب قضاوت را برای افراد جعل می کنند و آنها از اتباع نبی و وصی نبی خواهند بود.

آملی لاریچانی با اشاره به اصل 156 به بعد قانون اساسی گفت: اختیاراتی که برای قاضی و دستگاه قضایی در قانون اساسی شمرده شده فراتر از اختیاراتی است که در شرع مقرر شده است. وظیفه قاضی منصوب در شرع، حل خصومت و برخی آثاری است که حاکم به او احاله می‌کند ولی در جمهوری اسلامی علاوه بر این وظایف برخی نظارت‌ها که در واقع از مناصب حاکم است مثل نظارت بر حسن اجرای قانون بر عهده است دستگاه قرار داده شده است.

رییس دستگاه قضا نظارت بر حسن اجرای قوانین از سوی سازمان بازرسی کل کشور، وظایف دیوان عدالت اداری در ابطال آیین نامه‌ها و تصویب‌نامه‌های خلاف قانون دولت، بحث پیشگیری از جرم، اموال بی سرپرست، گسترش عدالت و آزادی‌های فردی را از وظایف قوه قضاییه دانست و گفت: یکی از خصوصیات جمهوری اسلامی این است که قوه قضاییه کاملا مستقل از قوه مجریه و مقننه است، در دنیا رییس قوه قضاییه را یا رییس جمهور تعیین می کند یا پارلمان که به هر حال رییس این قوه وامدار یکی از این دو است.

مدرس درس خارج حوزه علمیه قم با تاکید بر استقلال قوا در جمهوری اسلامی گفت: بر این اساس هیچگاه رییس جمهور نمی‌تواند هیچ دستوری به قوه قضاییه دهد و نمی‌تواند هیچ قاضی را نصب یا عزل کند. بر عکس دستگاه قضایی می تواند با ذره بین نظارت خود، تخلفات دستگاه اجرایی را رصد و رسیدگی کند که در هیچ جای جهان چنین نیست.

وی امکانات قوه قضاییه و تربیت نیروی انسانی برای پاسخگویی به نیازهای جامعه را چیزی بین خوف و رجا دانست و اظهار داشت: در دستگاه قضایی هم قضات فاضل، عالم و با شخصیت داریم و هم قضاتی که به دلیل فقر علمی و شخصیتی دچار لغزش می‌شوند با این حال قضاتی را می شناسیم که با تجربه سی ساله قضایی در دستگاه قضا و دیوان عالی کشور ولی هنوز مستاجر است. چنین کسانی درّ درخشان قوه قضاییه هستند.

وی ادامه داد: با توجه به جایگاه بلند دستگاه قضا، حکومت و همه مسلمانان این مرز و بوم باید برای تقویت این دستگاه بسیج شوند که اگر این نهاد درست شود همه دستگاه ها درست می شوند، اگر دستگاه قضایی محکم برخورد می کرد این فساد اقتصادی به این بزرگی در کشور رخ نمی داد.

آیت الله آملی لاریجانی ادامه داد: آماری که نیروی انتظامی از جرایم ارائه می دهد نشانگر آن است که به دلیل تشدید برخورد قوه قضاییه، وقوع برخی جرایم مانند سرقت مسلحانه تجاورز به عنف و شرارت بین 20 تا 25 درصد و در برخی موارد تا 80 در صد کم شده است. اگر دستگاه قضایی عزمش را جزم کند و قضات شجاع و عالم پا به میدان بگذارند وضع کشور بهتر می‌شود.

وی اظهار داشت: انتظار قوه از حوزه‌های علمیه و دانشگاه ها این است که بهترین نیروهایشان را برای دستگاه قضایی بفرستند تا جایگاه دستگاه قضایی که سیطره بر جان و مال و آبروی افراد است حفظ شود.

رییس قوه قضاییه اظهار داشت: احساس می کنم در حوزه های علمیه نسبت به این مساله کوتاهی شده است. در ابتدای انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) به روحانیون خطاب کردند که وارد دستگاه قضایی شوند ما در حرفه‌های دیگر می گوییم ورود به آن حرفه، واجب کفایی است ولی در دستگاه قضایی حداقلش این است که واجب کفایی است. البته این مساله هم در مورد حوزه‌های علمیه صادق است هم در دانشگاه‌ها، لکن حوزه‌های علمیه به دلایل مختلف در اولویتند که اقلش سکوت برخی از قوانین از فروعات فقهی است. اگر کسی این فروع را نداند چطور می خواهد حکم کند.

وی با اشاره به این که فهمیدن فروعات فقهی کار ساده ای نیست ادامه داد: هر کسی نمی‌تواند با مراجعه به عروه با فروعات آشنا شود. باید فرق فروع را بداند، بتواند آنها را با هم جمع کند و عام و خاص و مطلق و مقید آنها را بشناسد.

آیت الله آملی لاریجانی با تاکید بر این که عمده قوانین ما بر اساس قواعد فقهی است و اگر قاضی فقه را نداند چطور می تواند حکم صحیح داشته باشد. خاطر نشان کرد: دست نیاز دستگاه قضا به سوی حوزه های علمیه دراز است حوزه باید تدبیر کند و بهترین فرزندانش را با آموزش‌های خوب برای این دستگاه تربیت کند.

وی با بیان این که در حوزه بحث‌های قضایی متقن کم داریم در حالی که تدریس آن واجب کفایی است بیان داشت: بجای این که همه مشغول بحث‌های طهارت و نجاست شوند عده ای در بحث قضا کار کنند. اگر درس های قوی در این خصوص برگزار شود طلاب می تواند در همین بستر فقهی به دستگاه قضا بیایند و به خدمت مشغول شوند.

رییس دستگاه قضا ابراز داشت: ما با آنچه که جایگاه دستگاه قضایی است فاصله داریم و متاسفانه گاهی می‌بینیم که قضات و مسوولان قضایی می لغزند، اگر اعتبار دستگاه قضایی پایین بیاید کل نظام ضربه می خورد و آنگاه دو معصیت مرتکب شده ایم هم تخلف در کار و صدور رای، بدون در نظر گرفتن موازین شرعی و هم لطمه زدن به اعتبار نظام اسلامی و این بزرگ ترین جفا به نظام اسلامی و اسلام است.

وی افزود: امروز نظام اسلامی الگوی همه مسلمانان جهان شده و این مساله در بحث بیداری اسلامی قابل احساس است از این رو صدمه زدن به اعتبار این نظام جرمی نابخشودنی است.

آیت الله آملی لاریجانی گفت: من به همه نیروهایی که در دستگاه قضایی مشغولند توصیه می کنم که برای رضای خدا و برای آن چه که عاقبت خودمان مقتضی آن است گونه‌ای رفتار کنیم که موجب اعتبار دستگاه قضایی شود.

ایشان در پایان با بیان این که نباید توقع داشت هر چه ما کردیم مردم تایید کنند، اظهار داشتند: لغزش در دستگاه قضایی توالی فراوانی دارد که در جاهای دیگر اینگونه نیست از این رو باید حواسمان در این مسؤولیت حساس خیلی جمع باشد.