تعرفه‌های گاز اصلاح شد

با توجه به اینکه میزان عوارض و مالیات دریافتی از مصرف کنندگان گاز در بخش خانگی، 13 تومان به ازای هر متر مکعب است، تعرفه های گاز بخش خانگی قبل (تا 10 اسفند 93) و بعد از تغییرات جدید در جدول زیر آمده است:

همانطور که در این جدول مشاهده می شود، با اصلاحات صورت گرفته در تعرفه های گاز بخش خانگی، تعرفه هر پلکان به جای افزایش 14 تومانی که منجر به افزایش شدید تعرفه برای کم مصرف‌ها در مقایسه با پرمصرف‌ها شده بود، بیست درصد افزایش یافته است. این شیوه افزایش قیمت باعث شده است که تعرفه گاز برای کم مصرف‌ها، مقدار کمی کاهش یافته یا ثابت بماند و تعرفه گاز برای مصارف در حد الگوی مصرف افزایش اندکی (زیر 10 درصد) پیدا کند. اما تعرفه گاز برای پرمصرف ها نیز در این حالت، افزایش بیشتری هم در مقایسه با کم مصرف ها و هم به صورت کلی (بین 10 تا 15 درصد) داشته است.

با این وجود، چون در این شیوه قیمت گذاری گاز برخورد یکسانی با مشترکان کم مصرف و پرمصرف یعنی افزایش بیست درصدی برای تمامی پلکان ها شده است، تاثیر زیادی در اصلاح الگوی مصرف گاز شاهد نخواهیم بود. بهترین شیوه اصلاح تعرفه های گاز بخش خانگی، روشی است که قیمت پله‌های بالای مصرف بسیار بیشتر نسبت به سایر پله ها افزایش یابد تا فشار افزایش قیمت بر روی مشترکین پرمصرف گاز متمرکز شود و انگیزه لازم برای اصلاح الگوی مصرف در مصرف کنندگان پرمصرف ایجاد شود.

اوایل اردیبهشت ماه امسال، حمیدرضا عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در حاشیه سومین همایش تولید پایدار گاز و در پاسخ به سوالی مبنی بر این‌که با توجه به انتقادات صورت گرفته مبنی بر افزایش یکسان قیمت گاز برای کلیه پلکان‌ها و دستور وزیر نفت مبنی بر اصلاح این روند، آیا اصلاح صورت گرفته است؟ گفت: «از قبوض مربوط به آخرین دوره سال گذشته این روند اصلاح شده و کلیه پلکان‌ها از افزایش 20 درصدی قیمت برخوردار شده است و در واقع طبق مصوبه دولت و مجلس کسانی که بیشتر مصرف می‌کنند، بهای بیشتری پرداخت خواهند کرد».

قبل از آن، اواخر اسفند سال گذشته و یک روز بعد از انتشار نامه 12 نماینده موثر مجلس به رئیس جمهور در انتقاد از شیوه افزایش قیمت برق و گاز در سال 93، سید جلال نورموسوی، رئیس امور تعرفه ها و قراردادهای مدیریت گازرسانی شرکت ملی گاز ایران در بخشی از برنامه «گفتگوی ویژه خبری» شبکه دوم سیما از اصلاح تعرفه های گاز بخش خانگی بعد از تذکرات نمایندگان مجلس خبر داد و گفت: «حسب مذاکراتی که با نمایندگان مجلس صورت گرفته است و رفت و آمدهای که وزیر نفت داشت، تصمیماتی را برای اعمال بیست درصد به هر پله را ابلاغ کردند و الان جاری سازی شده است و حدود سه هفته هم است که روی سیستم مکانیزه امور مشترکان جاری سازی شده است و قبوض جدیدی که تولید می شود بر همین مبنای 20 درصد به هر پله است که نظر آقای نادران و بعضی از نمایندگان مجلس بوده است».

یک روز بعد هم حمیدرضا عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران گفت: «معتقدم باید در پله های ایجاد شده تغییراتی بدهیم به گونه ای که هم به کسانی که مجبورند بیشتر مصرف کنند فشار وارد نشود و هم کسانی که برای مصارفی مانند استخر و جکوزی و... بیشتر مصرف می‌کنند بهای آن را بپردازند.» مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران همچنین اضافه کرد: «با توجه به دستور رییس جمهوری و وزیر نفت بنا شده که افزایش به صورت 20 درصد برای هر پلکان اعمال شود».

*دلیل اعتراضات به شیوه تعرفه گذاری گاز بخش خانگی در سال 93 چه بود؟

وزارت نفت در ابتدای سال گذشته و در اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها به صورت یکسان 14 تومان به تعرفه تمامی پله‌های مصرف گاز خانگی اضافه کرده بود. در این حالت، پلکان‌های پایین الگو با درصد افزایش بیشتری مواجه شدند که این افزایش در پله اول 47 درصد بود، ولی پلکان‌های بالاتر از الگو درصد افزایش اندکی پیدا کرد که میزان افزایش در پله آخر تنها 4 درصد بود. در نتیجه، شرکت ملی گاز ایران، عموم مشترکان به ویژه مشترکان کم مصرف را با درصد افزایش بیشتری مواجه کرده و هزینه مصرف بالاتر از الگو را با درصد کمتر اضافه کرده است. این اقدام خلاف عدالت و اصول تعرفه‌گذاری انرژی در دنیا بود که بر مبنای آن مشترکان پرمصرف و نه عموم مشترکان در کانون افزایش قیمت قرار می‌گیرند.

این اقدام شرکت ملی گاز ایران موجب شکایت یکی از تشکل های دانشجویی از وزیر نفت به کمیسیون اصل 90 مجلس و همچنین اعتراض حمید رسایی یکی از نمایندگان مردم تهران در زمستان سال 93 شد.

نهایتا اوایل بهمن ماه، وزیر نفت برای پاسخ به سوال این نماینده مجلس درباره شیوه تبعیض آمیز قیمت گذاری گاز بخش خانگی در کمیسیون انرژی مجلس در زمستان سال گذشته حضور پیدا کرد. رسایی درباره جزئیات این جلسه در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «در جلسه روز سه شنبه وقتی مستندات و جداول مربوطه را ارائه کردم و مسئولان شرکت گاز توضیحاتشان را ارائه دادند، آقای زنگنه اشکال بنده را پذیرفت و از دقت نظر صورت گرفته تشکر کرد». 

اگرچه اواخر بهمن ماه، حمیدرضا عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در گفت‌وگو با فارس، این روایت را رد کرده و از شیوه قیمت‌گذاری گاز دفاع کرد اما در روزهای پایانی سال 93 نیز 12 نماینده موثر مجلس از جمله نمایندگانی مانند احمد توکلی، الیاس نادران و غلامرضا مصباحی مقدم در نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور ضمن انتقاد از این اظهارات عراقی و همچنین با برشمردن معایب این شیوه مورد استفاده شرکت ملی گاز ایران، از رئیس‌جمهور خواستند در سال آینده افزایش قیمت را به نفع مشترکین کم مصرف تغییر دهد.

یک روز پس از انتشار این نامه نیز الیاس نادران، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس و یکی از امضا کنندگان این نامه با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما با برشمردن معایب شیوه افزایش قیمت برق و گاز در سال جاری اعلام کرد: «این روش قیمت گذاری به نفع پرمصرف ها و پردرآمدها و به ضرر کم مصرف ها و کم درآمدها است و کم مصرف ها با درصد بیشتری از افزایش قیمت در مقایسه با پرمصرف ها مواجه می شوند».

در نهایت وزارت نفت و دولت استدلال کارشناسان و نمایندگان مجلس را پذیرفتند و از اسفند ماه سال گذشته محاسبه تعرفه‌های گاز بر مبنای افزایش 20 درصدی در هر پله مصرف عملیاتی شد تا بار قبض‌های سنگین از دوش مشترکان کم‌مصرف گاز بر داشته شود.