انتشار کتاب مرجع تحریم‌ها و کارنامه‌ توافق ژنو

به گزارش سرویس سیاسی پایگاه 598، کتاب «گزارش ناخوانده از سرانجام یک مسیر» با هدف بررسی جامع تحریم‌های کشور در حوزه‌های مختلف اقتصادی و روشن نمودن سرانجام مسیر مذاکره برای رفع آنها منتشر شد.

این کتاب که به همت پژوهشگران اندیشکده‌ی صدق در قالب 595 صفحه تهیه و تنظیم شده را نشر شهید کاظمی با تیراژ 3000 نسخه روانه‌ی بازار نشر کرده است.

این کتاب کدام خلأ را پر کرده است؟

موضوع تحریم‌ها و راه صحیح مواجهه با آنها را شاید بتوان مهم‌ترین مسئله‌ی مطرح در فضای عمومی این سال‌های کشور دانست. ایران اسلامی هم‌اکنون در حال گذراندن تجربه‌ای تاریخی پیرامون میزان کارایی و موفقیت عملی مسیر رفع تحریم از طریق مذاکره است.

این کتاب قصد دارد با فراهم کردن شناخت نسبت به واقعیات موجود و جزئیات تعیین‌کننده‌ در حوزه‌ی تحریم‌ها، و آشنا کردن خوانندگان با طراحی‌های پیچیده‌ی حقوقی، سیاسی، اقتصادی تحریم‌کنندگان در میز مذاکره و در میدان عمل، و نیز واکاوی دقیق تجربه‌ی توافق ژنو در رفع تحریم‌ها، سرنوشت مسیر رفع تحریم با مذاکره را به طرز ملموس و دقیقی روشن نماید.

انتشار این کتاب در شرایطی است که با وجود سابقه‌ی سی و چند ساله‌ی تحریم‌های کشورمان، تا کنون پژوهشی جامع پیرامون ساختار و تأثیرات عملی تحریم‌ها در حوزه‌های مختلف اقتصادی منتشر نشده بود. همچنین با وجود گذشت حدود یک سال و نیم از انعقاد توافق ژنو، هیچ گزارش مستندی از میزان تحقق تعهدات طرف مقابل و تأثیر این توافق در کاهش تحریم‌ها –یعنی در موضوعی که هدف اصلی ایران از ورود به مذاکرات است- وجود نداشت.

این کتاب به چه مباحثی می‌پردازد؟

بخش اول این کتاب که شامل 9 فصل است، به ساختار تحریم‌های اقتصادی کشورمان در حوزه‌های اصلی، یعنی حوزه‌های مالی-بانکی، نفتی، کالاهای اساسی، پتروشیمی، خودروسازی، هواپیمایی، کشتیرانی، و فلزات گران‌بها پرداخته، و در هر حوزه، علاوه بر احصاء و دسته‌بندی قوانین تحریمیِ مختلفِ اعمال‌شده، سابقه، اهمیت، و تأثیرات عملی آنها را مورد بررسی قرار داده، و برخی راهکارهای فعالین اقتصادی و مسئولین حوزه‌ی مربوطه برای بی‌اثر نمودن آن تحریم‌ها را ذکر نموده است.

همچنین در هر یک از حوزه‌های تحریمی مذکور، تعهدی که در توافق ژنو از طرف گروه 1+5 به کشورمان داده شده بود و میزان فایده‌ واقعی آن، با بررسی مسائل زیر، مورد واکاوی موشکافانه قرار گرفته است:

- معنا، محدوده و اهمیت دقیق تعهد ذکر شده در متن توافق و نسبت آن با تحریم‌های اصلی آن حوزه

- توافقات صورت گرفته پیرامون جزئیات و نحوه‌ی اجرای آن تعهد (با استفاده از اسناد مختلف مربوط به توافق ژنو و مذاکرات اجرایی پس از آن)

- وقایع و اقداماتِ عملیِ صورت گرفته بعد از اجرای توافق، و میزان عملی شدن تعهدات 1+5

- میزان تغییر واقعی در وضعیت تحریم‌های آن حوزه، نسبت به قبل از توافق ژنو

- اظهارات دست‌اندرکاران آن حوزه‌ی اقتصادی پیرامون میزان فایده‌ی عملی امتیاز دریافت شده از 1+5

- موانع موجود بر سر راه مفید واقع شدن امتیاز دریافتی کشور از 1+5 در آن حوزه، و طراحی‌های قانونی و اجرایی گسترده‌ی طرف مقابل در این زمینه

در بخش دوم کتاب، نقشه‌ تحریم‌های صورت گرفته علیه کشورمان از ابتدای انقلاب تا کنون تبیین گردیده است. این بخش ابتدا در سه فصل، به قوانین تحریمی وضع شده علیه کشورمان توسط آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت می‌پردازد. اهداف، مفاد، سیر تاریخی، ویژگی‌ها، علل وضع، میزان اهمیت، و شرایط لغو این تحریم‌ها، و ارتباط این سه مجموعه تحریم با یکدیگر، در این سه فصل مرور شده‌اند.

فصل چهارم از بخش دوم کتاب، این موضوع را مورد واکاوی قرار می‌دهد که کدام یک از تحریم‌های مذکور، «مرتبط با هسته‌ای» هستند و در صورت انجام توافق نهایی احتمال برداشته شدن آن‌ها وجود دارد.

در واقع بخش دوم کتاب، تمرکزی حقوقی بر قوانین تحریم صورت گرفته است، تا مکمل بخش اول کتاب باشد که تمرکزی اقتصادی بر وضعیت تحریم‌ها در صحنه‌ی عمل دارد.

بخش آخر کتاب نیز حاوی پنج ضمیمه است. این ضمائم عبارت‌اند از: «جدول اسناد رسمی منتشر شده توافق ژنو»، «ترجمه‌ی رسمی وزارت خارجه از برنامه مشترک اقدام، به همراه اشکالات آن»، «فهرست تعهدات ایران در توافق ژنو و وضعیت اجرای آنها»، «جدول تطبیقی مرکز تحقیقات کنگره آمریکا از تحریم‌های ایران»، «تبلیغات گسترده روزنامه‌های کشور پیرامون رفع تحریم‌ها با توافق ژنو».
این کتاب چگونه تهیه شده است؟

این کتاب با پژوهشِ گروهی گسترده در حوزه‌ی تحریم‌ها و واقعیات سیاسی و اقتصادی پیرامون آن‌ها تهیه و تنظیم شده، و در این پژوهش‌ها، به تناسب نیازهای موجود در بخش‌های مختلف، از منابع گوناگونی استفاده گردیده است؛ به طوری که در هر یک از 13 فصل اصلی کتاب، به طور میانگین بیش از 130 سند مورد استفاده و استناد قرار گرفته‌ است.

در تهیه‌ این کتاب، تلاش زیادی شده که مطالب تا جای ممکن موجز و فشرده نوشته شوند، و با وجود تعداد بالای اسناد و منابع استفاده شده در هر فصل، با انتخاب بخش‌های کوچک و مهم آنها، مطالب به صورت «خلاصه گزارش»‌ تهیه گردند، و تا جای ممکن حجم هر گزارش کاهش یابد.

منابعی که در پژوهش‌های این کتاب مورد استفاده قرار گرفته‌اند، در یک دسته‌بندی کلی عبارت‌اند از: پژوهش‌های منتشر شده پیرامون تحریم‌های ایران توسط اندیشکده‌های معتبر جهانی، اسناد رسمی منتشر شده در ارتباط با تحریم‌ها و توافقات پیرامون آنها، اظهارات و مواضع رسمی مسئولین داخلی و خارجی، آمارها و اطلاعات رسمی منتشر شده توسط سازمان‌ها و نهادهای داخلی و خارجی، گزارش‌های تحلیلی پایگاه‌های تخصصی داخلی و خارجی حوزه‌های مختلف اقتصادی، گزارش‌های مالی بنگاه‌های بزرگ اقتصادی جهان، اخبار انعکاس‌نیافته در کشور و گزارش‌های تحلیلی رسانه‌های معتبر خارجی، مطالب منتشر شده توسط وکلا و موسسات حقوقی فعال در حوزه‌ی تحریم‌ها، و اطلاعات به دست آمده از فعالین اقتصادی در حوزه‌های مختلف و دست‌اندرکاران درگیر با تحریم‌ها در صحنه‌ی عمل.

متن کامل تمامی اسناد و منابع استفاده شده در فصل‌های مختلف کتاب (که مجموعاً بالغ بر 1350 سند و منبع مختلف می‌شوند) در وب‌سایت این کتاب به نشانی www.gozaresh-nakhande.ir قرار خواهد گرفت.

چرا باید این کتاب را خواند؟

این کتاب هرچند به بررسی وضعیت فعلی تحریم‌ها و کارنامه‌ی توافق ژنو در رفع تحریم‌ها پرداخته است، اما ادعای روشن کردن سرنوشت این مسیر در آینده را دارد؛ این ادعا از آن روست که از نظر مولفین کتاب، تداوم این مسیر در حال و آینده، با همان جزئیات تعیین‌کننده و قواعد و روال‌های قبل صورت می‌پذیرد، و در واقع توافق ژنو را می‌توان «مدل واقعی» توافقات احتمالی آینده (با همان ادعاها، با همان مشکلات اجرایی، و با همان سرنوشت) دانست.

خواننده با مطالعه‌ی این کتاب و همراه شدن با داستان پرماجرای تحریم‌ها، به صورت تدریجی، نسبت به واقعیات موجود پیرامون تحریم‌ها و تحریم‌کنندگان، مذاکرات و توافقات، و مشکلات و راه حل‌ها، درکی عمیق پیدا می‌کند.

شناخت دقیق طراحی‌های پیچیده‌ای که متن امتیازات را به گونه‌ای تنظیم می‌کنند که نتوانند فایده‌ی عملی داشته باشند، جزئیات و قیودی که در مذاکرات اجرایی اضافه می‌شوند و همان امتیازات اندک اخذ شده را نیز خنثی می‌کنند، نظام چندلایه و زنجیره‌ای تحریم‌ها که رفع برخی تحریم‌ها بدون رفع برخی تحریم‌های دیگر را بی‌فایده می‌کند، فشارهای سیاسی که به مسائل حقوقی سایه می‌افکنند و توافقات را در عمل بی‌اثر می‌کنند، و دیگر روال‌هایی که در آینده نیز تکرارشدنی‌اند، نگاه خواننده نسبت به مذاکرات برای رفع تحریم را وسعت بخشیده، و فضای آینده را برای او روشن‌تر می‌سازد.

این کتاب را چگونه تهیه کنیم؟

علاقمندان می‌توانند این کتاب را از غرفه انتشارات شهید کاظمی در نمایشگاه بین‌المللی کتاب واقع در شبستان اصلی، راهرو 20، غرفه 1، تهیه کنند یا با شماره تلفن 02166403479 در تهران و شماره تلفن 02537840844 در قم تماس بگیرند. همچنین علاقمندان به توزیع و ترویج محتوای این کتاب در قالب‌های مختلف می‌توانند با شماره تلفن 09127175054 تماس حاصل نمایند.