توليد برق رايگان با خورشيد!

مسعود عليزاده، مدير اداره پژوهش و مسوول پروژه موتور استرلينگ در مركز تحقيقات موتور ايران خودرو( ايپکو) با اعلام اين مطلب به خبرنگار فناوري ايسنا گفت: موتور ساخته شده نخستين نمونه صنعتي موتورهاي استرلينگ خورشيدي در كشور است كه قدرت توليد يك كيلووات برق - معادل برق مورد نياز يك خانوار كوچك - را دارد كه درصدديم در ادامه طرح، توان آن را تا سه كيلووات كه معادل برق مورد نياز سه خانوار است افزايش دهيم.

به گفته وي، اين نوع موتورها با توجه به آلايندگي كمتر و سوخت كم مي‌توانند جايگزين مناسبي براي برخي از كاربردهاي موتورهاي احتراق داخلي باشند.

ايده اوليه موتورهاي استرلينگ به اوايل قرن نوزدهم يعني سال‌ها قبل از موتورهاي درونسوز برمي‌گردد اما به دليل مشكلاتي مانند نشتي، آب بندي و نياز به مواد خاص در دماهاي بالا و انتقال حرارت هيچ گاه نتوانستند فراگير شوند؛ با اين حال به دليل برخي مزايا مثل بي صدا بودن در صنايع خاص مثل هوافضا گسترش پيدا کرده به طوري كه پيش‌بيني مي‌شود با ادامه پيشرفت‌هاي كنوني بار ديگر پس از سال‌ها به عرصه بيايند.

به زعم كارشناسان، در حال حاضر قيمت تمام شده موتور استرلينگ نسبت به موتورهاي احتراق داخلي بسيار بالاتر است اما هزينه نگهداري آن به مراتب کمتر از موتورهاي درونسوز بوده و نياز به تعميرات خاص و پرهزينه ندارد.

اين موتورها مي‌توانند با هر سوخت يا منبع گرما کار کنند و به عبارت ديگر هر شکل از انرژي گرمايي را مي توانند به انرژي مکانيکي و الکتريکي تبديل كنند و لذا در مقايسه با ساير موتورها و حتي سلول هاي فتوولتائيک که تنها قادر به استفاده از انرژي خورشيدي هستند بسيار منعطف ترند. از طرف ديگر، سلول‌هاي فتوولتائيک تقريبا هر دو سال يکبار نياز به تعويض دارند اما حداقل گارانتي براي موتورهاي استرلينگ، 15 سال است که شرکتهاي توليد کننده ارائه مي کنند.

در حال حاضر طرح هاي مختلفي در سطح جهان براي استفاده از اين موتورها در تبديل انرژي هاي تجديدپذير به انرژي الکتريکي وجود دارد، ضمن آنکه از اين موتورها مي توان در تبديل انرژي گرمايي نيروگاه ها، انرژي حاصل از سوختن زباله هاي شهري و انرژي حاصل از سوزاندن ضايعات کشاورزي به انرژي الکتريکي استفاده کرد.

در زمينه كاربرد اين موتورها در صنعت خودرو اگرچه مشکل مربوط به دماي بالا با استفاده از مواد جديد نظير سراميک‌ها كه عمده دليل فراگير نشدن موتور استرلينگ در مقايسه با موتور هاي احتراق داخلي در قرن نوزدهم بوده برطرف شده اما همچنان مشکل بالا بودن نسبت حجم به توان موتورهاي موتورهاي استرلينگ وجود دارد به طوري كه اگر مثلا ابعاد مورد نياز يک موتور احتراق داخلي 100 كيلووات خودروي سمند، 50 در 60 در 60 سانتي متر است، موتور استرلينگ با قدرت مشابه حدود دو برابر فضا نياز دارد.

موتور استرلينگ خورشيدي صنعتي ساخت ايران، چندي پيش در نخستين جشنواره موتورهاي هواگرم (استرلينگ) كه در حاشيه هفتمين همايش موتورهاي درونسوز برگزار شد، رونمايي شد. در اين مراسم همچنين ياد و خاطره دکتر زرين چنگ از پيشگامان علم موتور در ايران گرامي داشته شد.

زنده ياد دكتر زرين چنگ كه از سال 1376 تا روزهاي آخر عمرش به عنوان مشاور ارشد مرکز تحقيقات موتور با اين مرکز همکاري داشت از محققان و چهره هاي علمي شناخته شده جهاني در زمينه موتورهاي استرلينگ بود كه در كتاب‌ها و منابع علمي خارجي در زمينه اين موتورها به تحقيقات و مقالات وي ارجاع داده شده است.

وي كه خردادماه 1388 درگذشت، نخستين موتور استرلينگ ايران را در سال 1357 در دانشگاه شيراز ساخت و به تعبيري مي‌توان از وي به عنوان پدر موتورهاي استرلينگ ايران ياد كرد.

تاليف بيش از ده‌ها مقاله در مجلات داخلي و خارجي، عضويت در انجمن‌هاي تخصصي نظير انجمن مهندسان مکانيک ايران، انجمن خورشيدي ايران، انجمن احتراق ايران، انجمن محيط زيست ايران، انجمن موتور استرلينگ آمريکا و انجمن محيط زيست انگلستان، عضو هيات تحريرية فصل‌نامه علمي- پژوهشي تحقيقات موتور، تاليف کتاب‌هاي تئوري روغنکاري و طراحي ياتاقان‌ها و تشريح حل پانصد مسألة حل‌شده در ترموديناميک کلاسيک مهندسي و آماري از جمله فعاليت‌هاي علمي - پژوهشي استاد است.