بمناسبت یادواره سیامین سرداران و فرماندهان شهدای استان قم؛
حديث قدسي عبارت است از كلامي كه پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) از خداوند متعال حكايت كند (و معمولاً با كلماتي مانند «قال الله» يا «يقول الله» شروع مي شود) و در الفاظ آن تحدي و اعجازي وجود ندارد، به خلاف قرآن كه با الفاظ مخصوصي وحي شده و ديگران در آوردن مثل آن عاجزند.
به گزارش پایگاه 598 به نقل از جام نيوز، پيامبران الهي از جمله پيامبر گرامي اسلام(صلي الله عليه و آله)
تلاش بر آن داشتند كه تمام رفتار و گفتار خود كه بر عملكرد ديگران
تأثيرپذير است را با استفاده از الهامات پروردگار انجام دهند و پيام خداوند
را از اين طريق به گوش جهانيان برسانند. از طرفي مصلحت پروردگار بر اين
قرار گرفته بود كه بخشي از اين الهامات به صورت يكپارچه و در قالب كتابي
مقدس در اختيار عموم قرار گيرد. در همين راستا، كتاب مقدس پيامبر اسلام(صلي
الله عليه و آله)، قرآن نام دارد كه در آن، هر آنچه مصلحت خدا در گردآوري
آن به صورت يكپارچه بوده، وجود دارد.
البته آيات قرآن نيز در واقع، احاديثي قدسي مي باشند كه اتفاقاً به اين واقعيت در قرآن نيز تصريح شده است: «اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَديثِ كِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِي»؛(1)پروردگار بهترين حديث‌ها (آيات قرآني) را نازل فرمود ... .
اما در نگاهي خاص و در دانش حديث به هرآنچه از پيام ها و الهامات الهي متفرقه اي كه عين متن آن در قرآن وجود نداشته اما حضرتشان و يا ديگر معصومان آنها را در اختيار مردم قرار دادند، حديث قدسي گفته مي‌شود با اين وجود به اين نكته نيز بايد توجه داشت كه برخي احاديث قدسي نيز در منابع روايي وجود دارند كه معصومي واسطه در استناد آنها به پروردگار نشده است كه چنين رواياتي را تنها بعد از انطباق با آموزه‌هاي پذيرفته شده ديني، بايد پذيرفت.
چند تفاوت حديث قدسي با آيات قرآن
حديث قدسي عبارت است از كلامي كه پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) از خداوند متعال حكايت كند (و معمولاً با كلماتي مانند «قال الله» يا «يقول الله» شروع مي شود) و در الفاظ آن تحدي و اعجازي وجود ندارد، به خلاف قرآن كه با الفاظ مخصوصي وحي شده و ديگران در آوردن مثل آن عاجزند.
آيات قرآني اعجاز دارد اما احاديث قدسي اعجاز ندارد؛ يعني مخلوقات از آوردن مانند قرآن عاجزند اما اين مطلب در مورد احاديث قدسي وجود ندارد. به ديگر سخن، آيات قرآن و احاديث قدسي از يك مبدأ سرچشمه مي گيرد با اين تفاوت كه احاديث قدسي معجزه و سند رسالت محسوب نمي گردد اما آيات كريمه قرآن معجزه و سند رسالت است (و پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله) مأمور به تبليغ آنها بوده است.) نكته ديگر آن كه آيات شريفه قرآن قطعي الصدور است و به تواتر به اثبات رسيده و غير قابل تحريف ميباشد و كتاب رسمي دين اسلام است، در حاليكه احاديث قدسي از چنين امتيازاتي برخوردار نيست.
به عبارت بهتر، آيات قرآن به تواتر از پيامبر اكرم بدست ما رسيده پس قطعي الصدور است اما بيشتر احاديث قدسي چون خبرِ واحد هستند (و نه متواتر) لذا قطعي الصدور نيست ، بلكه ظني الصدور است يعني استنادش به پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) قطعي نيست.
نكته ديگر اينكه آيات قرآن احكام خاصي دارد، مثلاً بدون طهارت نمي‌توان به الفاظ آيات دست زد يا نمي توان آن را نجس كرد و اگر نجس شد، بايد فوراً پاك كرد، ولي حديث قدسي اين احكام را ندارد مگر اين كه كلمة الله يا سائر اسماي مباركه در حديث قدسي باشد.
برخي (مانند ابن حجر هيثمي) مجموع احاديث قدسيه‌اي كه از پيامبر نقل شده را بالغ بر صد حديث مي دانند. عده اي از محدثين اين احاديث را در مجموعه هايي جمع‌آوري كرده‌اند:استاد محمد الصباغ گفته: در سال 1389، المجلس الاعلي للشئون الاسلاميه در مصر 400 حديث قدسي از كتاب‌هاي شش‌گانه و موطأ اهل سنت جمع آوري كرده و در كتابي دو جلدي به نام «الاحاديث القدسيه« منتشر كرده است از دانشمندان شيعه نيز، شيخ حر عاملي (مؤلف وسائل الشيعه)، احاديث قدسي پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) را در كتابي به نام «الجواهر السنيه في الاحاديث القدسيه» گردآوري كرده است.
يك نمونه از احاديث قدسي:
قال رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله: يقول اللَّه عزّ و جلّ: «اشتدّ غضبي على من ظلم من لا يجد ناصرا غيري»؛ (2)
خشم من سخت است بر كسى كه ستم كند به كسي كه ياورى جز من ندارد.
پي نوشت ها:
1- زمر، 23
2- الجواهر السنية (كليات حديث قدسى)،ص316
البته آيات قرآن نيز در واقع، احاديثي قدسي مي باشند كه اتفاقاً به اين واقعيت در قرآن نيز تصريح شده است: «اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَديثِ كِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِي»؛(1)پروردگار بهترين حديث‌ها (آيات قرآني) را نازل فرمود ... .
اما در نگاهي خاص و در دانش حديث به هرآنچه از پيام ها و الهامات الهي متفرقه اي كه عين متن آن در قرآن وجود نداشته اما حضرتشان و يا ديگر معصومان آنها را در اختيار مردم قرار دادند، حديث قدسي گفته مي‌شود با اين وجود به اين نكته نيز بايد توجه داشت كه برخي احاديث قدسي نيز در منابع روايي وجود دارند كه معصومي واسطه در استناد آنها به پروردگار نشده است كه چنين رواياتي را تنها بعد از انطباق با آموزه‌هاي پذيرفته شده ديني، بايد پذيرفت.
چند تفاوت حديث قدسي با آيات قرآن
حديث قدسي عبارت است از كلامي كه پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) از خداوند متعال حكايت كند (و معمولاً با كلماتي مانند «قال الله» يا «يقول الله» شروع مي شود) و در الفاظ آن تحدي و اعجازي وجود ندارد، به خلاف قرآن كه با الفاظ مخصوصي وحي شده و ديگران در آوردن مثل آن عاجزند.
آيات قرآني اعجاز دارد اما احاديث قدسي اعجاز ندارد؛ يعني مخلوقات از آوردن مانند قرآن عاجزند اما اين مطلب در مورد احاديث قدسي وجود ندارد. به ديگر سخن، آيات قرآن و احاديث قدسي از يك مبدأ سرچشمه مي گيرد با اين تفاوت كه احاديث قدسي معجزه و سند رسالت محسوب نمي گردد اما آيات كريمه قرآن معجزه و سند رسالت است (و پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله) مأمور به تبليغ آنها بوده است.) نكته ديگر آن كه آيات شريفه قرآن قطعي الصدور است و به تواتر به اثبات رسيده و غير قابل تحريف ميباشد و كتاب رسمي دين اسلام است، در حاليكه احاديث قدسي از چنين امتيازاتي برخوردار نيست.
به عبارت بهتر، آيات قرآن به تواتر از پيامبر اكرم بدست ما رسيده پس قطعي الصدور است اما بيشتر احاديث قدسي چون خبرِ واحد هستند (و نه متواتر) لذا قطعي الصدور نيست ، بلكه ظني الصدور است يعني استنادش به پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) قطعي نيست.
نكته ديگر اينكه آيات قرآن احكام خاصي دارد، مثلاً بدون طهارت نمي‌توان به الفاظ آيات دست زد يا نمي توان آن را نجس كرد و اگر نجس شد، بايد فوراً پاك كرد، ولي حديث قدسي اين احكام را ندارد مگر اين كه كلمة الله يا سائر اسماي مباركه در حديث قدسي باشد.
برخي (مانند ابن حجر هيثمي) مجموع احاديث قدسيه‌اي كه از پيامبر نقل شده را بالغ بر صد حديث مي دانند. عده اي از محدثين اين احاديث را در مجموعه هايي جمع‌آوري كرده‌اند:استاد محمد الصباغ گفته: در سال 1389، المجلس الاعلي للشئون الاسلاميه در مصر 400 حديث قدسي از كتاب‌هاي شش‌گانه و موطأ اهل سنت جمع آوري كرده و در كتابي دو جلدي به نام «الاحاديث القدسيه« منتشر كرده است از دانشمندان شيعه نيز، شيخ حر عاملي (مؤلف وسائل الشيعه)، احاديث قدسي پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) را در كتابي به نام «الجواهر السنيه في الاحاديث القدسيه» گردآوري كرده است.
يك نمونه از احاديث قدسي:
قال رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله: يقول اللَّه عزّ و جلّ: «اشتدّ غضبي على من ظلم من لا يجد ناصرا غيري»؛ (2)
خشم من سخت است بر كسى كه ستم كند به كسي كه ياورى جز من ندارد.
پي نوشت ها:
1- زمر، 23
2- الجواهر السنية (كليات حديث قدسى)،ص316
اخبار ویژه
از ایران تا لبنان، صدای همدلی و کمکرسانی
تحلیل استراتژیهای محور مقاومت و غرب در تنشهای منطقهای؛
نظرات بینندگان
فیلم و عکس
جدیدترین اخبار پربازدید ها
