اینگونه از همسرتان انتقاد کنید

باشگاه خبرنگاران: انتقاد سخت است آن هم در رابطه خصوصی چون رابطه زن و شوهری؛ به دیگر سخن، انتقاد از همسر از دشوارترین نوع انتقادهاست که اگر بدرستی مطرح نشود ممکن است به یک مساله بحرانی و کاملا لاینحل مبدل شده و دودمان یک زندگی را بر باد دهد.
پیش از بیان انتقاد، آن را وارسی کنید
به چه دلیل می‌خواهید انتقاد کنید؟ اصلی‌ترین دلایل از بیان آن چیست؟ صرفا می‌خواهید گله‌گذاری کنید یا این که هدف دیگری هم دارید؟ قصد اصلاح یا تغییر چه مطلبی را دارید؟ اگر این انتقاد مطرح نشود شما متحمل چه آسیب‌هایی خواهید شد و در صورت بیان از چه مسائل باارزشی ممکن است جدا بیفتید یا آن‌که چه چیز مفیدی را به‌دست آورید؟ واکنش‌های همسرتان را هنگام مواجهه با انتقاد، چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟ آیا آمادگی لازم را برای مواجهه با رفتارهای احیانا تکانشی و مقابله‌ای همسرتان دارید؟ در مقابل جبهه‌گیری او چگونه عمل خواهید کرد؟ آیا پیش از این در بیان انتقادات خود به همسر موفق بوده‌اید؟ علت موفقیت یا عدم موفقیت‌تان را چه می‌دانید؟ آیا همسرتان شرایط لازم برای شنیدن یا پذیرش انتقاد را دارد؟ چه زمانی را برای بیان انتقادتان در نظر گرفته‌اید؟ بهترین مکان برای بازگو کردن انتقادتان کجاست؟

با پاسخ‌گویی به سوالات فوق و ارزیابی شرایط و جوانب آن، قطعا از انتقادتان نتیجه‌ای را که مساعد حال خود و همسرتان است به‌دست می‌آورید.

صداقت، رکن اول در انتقاد
روراست بودن و صداقت، اصلی مهم در پذیرش انتقاد است. زمانی که زن و شوهر از تعلق خاطر و علاقه به یکدیگر اطمینان خاطر داشته باشند و به هر دویشان ثابت شده باشد که با همه وجود به زندگی مشترک‌شان پایبندند و برای حفظ و تحکیم آن از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کنند، و...؛ تنها در این صورت است که دریافت‌کننده انتقادهای جنسی، اخلاقی، شخصیتی، رفتاری و... هستند و دقیقا همان پیامی را دریافت می‌کنند که ارسال‌کننده پیام، مدنظرش بوده است. به دیگر سخن، این نوع انتقاد، از جانب هر دو نفر به معنای تلاش برای تفاهم و رضایت‌مندی بیشتر تعبیر می‌شود. از سوی دیگر، زن و شوهر نباید از بیان انتقادات خود، منظوری جز بهبود کیفیت زندگی مشترک و روابط زناشویی‌شان داشته باشند. انتقاد نباید هرگز به عنوان ابزاری برای انتقام‌جویی، سلطه‌طلبی یا به منظور باج‌گیری از همسر بیان شود.

انتقاد سازنده بر اساس رضایت‌مندی
انتقاد مفید و سازنده انتقادی است که رضایت‌مندی و خشنودی منتقد را در بر می‌گیرد. به هنگام انتقاد بهتر است به جای تمرکز بر آن چه که در همسرتان نمی‌پسندید یا آن که خواهان تغییر و اصلاح آن مورد هستید، بر رضایت خاطری که از بیان آن انتقاد عایدتان می‌شود، تاکید کنید. مثلا به جای آن که بگویید: دوست ندارم سر من داد بزنی و خشونت کنی بگویید زمانی که با مهربانی حرف‌هایت را به من می‌زنی، من هم راغب می‌شوم به تو بیشتر گوش دهم. وقتی به جای مطرح کردن خواسته‌تان، چیزی را بیان می‌کنید که از آن بدتان می‌آید، به این ترتیب به طور تلویحی، خود و همسرتان را مجبور می‌کنید که به جای تمرکز بر احساس و حالت‌های رفتاری، بر جزئیات انجام آن توجه کرده و متمرکز شود.

آسیب انتقادهای کلی و مبهم
حتی‌المقدور از انتقادهای کلی و مبهم خودداری کنید. بیان جملاتی چون احساس می‌کنم روابط ما کسالت بار شده است، من ناراضی‌ام، شدیدا دلخورم بسیار کلی و مبهم است و شنونده آن را در جهات متعددی به فکر وا می‌دارد که حتی گاه ممکن است فرسنگ‌ها با نظر گوینده آن (انتقادکننده) فاصله داشته باشد. این مدل انتقادات مناسب نیستند، به همین دلیل همسران باید سعی کنند مصداق مشکل یا موردی را که منجر به دلخوری و کدورت‌ شده است، به‌صورت بسیار ریز و جزئی بیان کنند؛ چون در این صورت است که فرد مقابل متوجه اصل موضوع شده و می‌فهمد چه چیزی را باید تغییر دهد یا اصلاح کند. مثلا به‌جای این که بگویید: «من ناراحت و دلخورم،» بگویید «من به‌خاطر این که از زحمات من تشکر و قدردانی نمی‌کنی، ناراحت و دلخورم.»

اجتناب از انتقادهای نامعقول
انتقاد بر پایه باورها و تصورات شخصی غلط، شنیده‌ها و دیده‌ها، فیلم‌های مستهجن و غیراخلاقی، تبلیغات ماهواره یا ادعاهای سودجویان مفید به فایده نیست. دیر به خونه میایی من فکر می‌کنم زیر سرت بلند شده، کاش مثل اون مانکن تبلیغات بودی، خیلی مقتصدانه برخورد می‌کنی، نکنه خسیسی و...، همسران باید سعی کنند بر پایه شناخت واقعی که از توانایی‌ها و استعدادهای یکدیگر به‌دست آورده‌اند و بر اساس حقیقت زندگی‌شان، نه آرزوها و خیالبافی‌های آرمانی‌شان، از هم توقع داشته باشند، تنها در این صورت است که می‌توان از زندگی مشترک احساس رضایت واقعی داشت و کم و کاستی‌های آن را اصلاح و برطرف کرد.

دوری ازانتقادهای آمرانه
در بیان انتقاد، هرگز از عبارات آمرانه یا جملاتی که با ضمیر دوم شخص مفرد شروع می‌شوند، استفاده نکنید. بیان جملاتی چون «تو باید بفهمی که»...، «تو همیشه می‌خوای، حرف خودت باشه»، «رفتارهای تو، همیشه این مدلیه» و... نه تنها منجر به اصلاح رفتار نمی‌شوند بلکه باعث دوری زوج از یکدیگر شده و اختلافات را تشدید می‌کند.بیان جملاتی که پیام‌های دلنشین‌تری داشته و کمتر آسیب زا هستند، بسیار مثمرثمر بوده و انتقاد را بهینه و سازنده می‌کند.

انتقادهای تحقیرکننده و تهدیدکننده، هرگز!
مواظب کلمات و جملات، لحن بیان و حالات چهره خود باشید. پیام‌های کلامی و یا غیر کلامی تحقیر کننده و تهدید کننده نه تنها مسیرهای احتمالی موفقیت را نابود می‌کند، بلکه می‌تواند باقیمانده تفاهم و دلایل بهبود روابط زناشویی را زیر سوال برده و خراب کند. مثلا از گفتن عباراتی چون «این هم زندگی است که ما داریم»، «تو دیگه هیچ وقت تغییر نمی‌کنی»، «زندگی ما به آخر خط رسیده»، «تو اصلا بی منطقی»، «تو اصلا زن‌/‌مرد نیستی»، و... بشدت پرهیز کنید یا از عبوس بودن، دهن کجی، چهره خموده، ابرو در هم کشیدن، شانه بالا انداختن، بی تفاوتی در نگاه و یا هر حالت بدنی طرد کننده و القاگر حس بد که شاید هزاران مرتبه از کلام تلخ دردناک تر است، امتناع کنید.