تاريخچه مزار عقيله بني‌هاشم (س) + تصاوير

به گزارش پایگاه 598 به نقل از فارس، يكى از زيارتگاه‌‏هاى مورد توجه همه مذاهب اسلامى در دمشق، مرقد و آرامگاه منسوب به زينب كبرى(س)، دختر اميرمؤمنان(ع) است كه همواره خيل مشتاقان و ارادتمندان آن بانوى فداكار و بزرگوار از سرزمين‏هاى اسلامى به‏ ويژه ايران براى زيارت قبر او عازم اين سرزمين هستند و از قديم الايام مورد توجه زائران و جهانگردان بوده است، حجت‌الاسلام اميرعلي حسنلو مدير سيره و تاريخ مركز مطالعات و پاسخگويي به شبهات حوزه علميه قم درباره تاريخچه مزار حضرت زينب(س) اين گونه مي‌نويسد:
 
اينكه براي اين حرم و بارگاه از چه زماني گنبد و بارگاه و ضريح و صحن درست كرده‌اند حد‌اقل تا قرن پنجم هجري چيزي از منابع به دست نمي‌آيد، تنها مطلبي كه اشاره به وجود زيارتگاه در اين منطقه در اواخر قرن دوم دارد گزارشي است كه اشاره به زيارت يكي از منسوبين به خاندان علوي از اين حرم دارد، طبق اين گزارش بانويي به نام نفيسه بنت حسن الانور از نوادگان علي بن ابيطالب (ع) در سال 193 هجري قمري در منطقه راويه دمشق حرم حضرت زينب را زيارت كرده است.
 

 
احتمال مي‌رود حداقل در اين دوره زماني مكان قبر مشخص بوده و به عنوان زيارتگاه معروف بوده است، همچنين طبق گزارش ديگري نقل شده است كه مردي از اهالي حلب در سال 500 هجري قمري براي حرم حضرت زينب مسجدي ساخته است، بنابراين تا اواخر قرن ششم غير از اين دو گزارش مطلبي درباره ساخت گنبد و صحن در دست نيست، اما بعد از اين دوره، در سه دوره غير از توسعه اخير كه توسط جمهوري اسلامي ايران صورت گرفته٬ حرم حضرت زينب(س) تجديد بنا و توسعه يافته است.
 
1-آرامگاه حضرت زينب در سال‌هاي 768 ٬ 1302 و 1370 هجري قمري بازسازي شده و هر بار بخش‌هاي مختلفي نيز به آن افزوده شده است، اينكه قبل از اين بازسازي‌ها حرمي و گنبدي وجود داشته شكي نيست.
 
2- چنانچه ابن جبير(متوفاي 614هـ)٬ جهانگرد معروف جهان اسلام در طول سفرش به دمشق كه به راويه هم رفته است٬ مي‌نويسد: او را كه ام‏‌كلثوم دختر على بن ابيطالب است و زينب صغرى مى‏‌نامند، ام‏‌كلثوم كنيه‏‌اى است كه پيامبر(ص) بر او نهاد؛ زيرا او شباهت زيادى به ام‏‌كلثوم دختر پيامبر(ص) داشت، بارگاه گرامى او در روستايى معروف به راويه در يك فرسخى شهر دمشق است، مسجد بزرگى بر آن بنا شده و خانه‏‌هايى بيرون آن است و داراى موقوفاتى است، مردم آنجا آن را قبر ام‏‌كلثوم مى‏‌شناسند، آنجا رفتيم و بيتوته كرديم و متبرّك به زيارت آن شديم.
  

 
 در اين زمان ديگر حرم مشخص بوده و گنبد و مسجدي هم داشته است و ابوبكر هروي هم كه متوفاي 611 هـ است حرم حضرت زينب(س) را زيارت كرده و گزارشي مي‌دهد.
 
3-در سال 768 هجري قمري سيدي از سادات علوي كه در دمشق جايگاهي بزرگ داشته و از بزرگان آن ديار به حساب مي‌آمد، با كمك مردم اقدام به بازسازي حرم حضرت زينب(س) كرد و حرم از محدوده قبلي توسعه داد و موقوفاتي هم براي آن وقف كرد.
 
4- در سال 970هجري هم شخصي به نام عثمان بن احمد سويدي حوراني به تجديد بناي حرم حضرت زينب اشاره كرده است.
 
5- در سال 1302 هجري نيز توسط سلطان عبدالعزيزخان عثماني و با كمك تجار حرم زينبي تجديد بنا شد و توسعه يافت و در سال 1354 هجري سادات آل نظام، حرم حضرت زينب(س) را بازسازي و براي راحتي و آسايش زائران آن را توسعه دادند، در سال 1370 هجري هم سيدمحسن امين دانشمند پر آوازه شيعي با كمك تجار و متوليان به بازسازي حرم و توسعه صحن و رواق‌ها همت گماشت.
 
6-فضاى امروزي حرم حضرت زينب(س) و صحن آن به صورت مربع مستطيل است كه شبستان، گنبد و حرم در وسط آن قرار گرفته و داراى چهار درِ ورودى است، سقف شبستان و حرم از سه قسمت تشكيل شده كه به صورت پله‏اى بر روى هم قرار دارند و گنبد نيز در وسط آن قرار يافته است، بر روى اين گنبد آياتى از قرآن نوشته شده و طلاكارى آن در سال‌هاى اخير به وسيله ايران انجام شده است.

   
  

در سمت شرق صحن مطهر، مصلاى زينبيه به همّت آيت‌اللَّه فهرى زنجانى نماينده مقام معظم ولى فقيه در سوريه ساخته شده و مراسم نماز جماعت، دعاى كميل و نماز جمعه در آن برقرار مى‌شود، اين شبستان بسيار بزرگ‏ است كه مساحت كل صحن، حرم و ساير مراكز وابسته حدود 10 ‏هزار مترمربع است،  در حرم جمعاً 114 اطاق وجود دارد كه 64 اطاق آن در صحن بزرگ و بقيه در صحن دوم و حسينيه‏‌هاى اطراف است.
 
مقبره آن بانوى بزرگوار زينب كبرى(س) در وسط حرم با ضريحى نقره‌‏اى و اطراف آن هشت ستون كاشي‌كارى شده كه گنبد حرم بر آن استوار شده وجود دارد، ديوارهاى حرم مطهر تا نصف آن سنگ سفيد و بقيه آيينه‌كارى بوده و جلوه‏اى از هنر و معمارى ايرانى اسلامى است، بناى داخل و خارج حرم و همچنين مناره‌‏ها و گنبد از حدود 20 سال پيش است، ولى توسعه‏‌هاى اطراف صحن و تزئينات آن‌ها همگى از سوى جمهورى اسلامى انجام شده است.