بهره برداری سیاسی از مذاکرات هسته‌ای/چه کسی زنگ انتخابات را زد؟

مهر- سرویس سیاسی: «باید به دنبال مجلس معتدل بود» این سخنان اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در روزهای آخر اولین ماه سال ۹۴ است. در حالیکه حدود ۱۱ ماه تا انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی یعنی هفتم اسفندماه زمان مانده است اما برخی از شخصیت ها و گروههای سیاسی اسب های خود را زین کرده و انتخابات زودهنگام  را کلید زده اند. رئیس جمهور هم در پیام نوروزی خود با مردم صحبت از انتخابات کرد؛ انتخاباتی که در آخرین ماه سال برگزار می شود. روحانی در آن پیام گفت: "سال جدید، سال انتخابات است باید فضای بهتری را برای فعالیت احزاب بوجود آوریم، آستانه تحمل را بالاتر ببریم، سربلندی این ملت را به رخ بدخواهان بکشیم. به همه نشان دهیم که افکار مختلف را ما تحمل می‌کنیم. دست به دست هم دهیم، مجلسی را بسازیم که شایسته این ملت بزرگ ایران است و مجلس خبرگانی را بوجود آوریم که ثبات بیشتر برای کشور و آرامش بیشتر برای افکار عمومی جامعه ما بوجود آورد و این کار با همکاری یکدیگر امکان‌پذیر است."

اسفندماه دو انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری برگزار می شود و هر چه به انتخابات نزدیک تر می شویم آرایش سیاسی کشور روشن تر خواهد شد.

امروز جریان ها و احزاب سیاسی کشور با برگزاری جلسات و رایزنی ها درصدد ائتلاف های سیاسی برای کسب بیشترین کرسی های مجلس هستند تا بتوانند در تصمیمات سیاسی کشور تاثیرگذارتر باشند.

در انتخابات ها معمولا دو جریان اصولگرایان و اصلاح طلبان با یکدیگر به رقابت پرداخته و تجربه نشان داده است که مستقلین و جریان سوم دیگری هیچگاه شانسی برای مانور سیاسی در انتخابات نداشته است.

بعد از انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ و روی کار آمدن رئیس جمهوری با شعار اعتدال، دولتمرادن از این اعتدال به عنوان یک جریان و طیف جدید در کنار دو جریان سنتی کشور نام می بردند اما با گذشت دو سال گویی اعتدال هنوز نتوانسته است جایگاه خود را در میان طیف ها سیاسی کشور پیدا کند و شانسی برای مانور و عرض اندام به عنوان طیفی مستقل در انتخابات داشته باشد لذا پیش بینی می شود که به سمت یکی از طیف های اصولگرا یا اصلاح طلب متمایل شود.

اصولگرایان

جریان اصولگرا شامل طیف های متعددی همچون جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جبهه پیروان خط امام و هبری، جامعه روحانیت مبارز، حزب مؤتلفه اسلامی، جبهه پایداری، جمعیت ایثارگران، جمعیت رهپویان است.

این جریان در انتخابات گذشته مجلس، کمیته ای تحت عنوان ۷+۸ تشکیل داد که تا زمان انتخابات ۲ کرسی متعلق به جبهه پایداری در این کمیته خالی ماند.

اصولگرایان که تجربه شکست در انتخابات ریاست جمهوری را به دلیل عدم وحدت دارند لذا در این انتخابات عزم خود را جزم کرده اند که به ائتلاف و وحدت حداکثری برسند از این رو احزاب اصولگرا جلساتی را با یکدیگر برگزار کرده اند که می توان به جلسه ایثارگران با موتلفه و پایداری اشاره کرد.

در همین راستا منشور اصولگرایی متشکل از باید ها و نباید های اصولگرایی منتشر شد و حجت الاسلام حسین ابراهیمی نیز به مهر گفت که جامعه روحانیت مبارز تلاش های زیادی برای ایجاد وحدت در جریان اصوبگرایی انجام داده و بزودی نتیجه این تلاش ها رو خواهید دید.

همچنین انبارلوئی در گفتگو با مهر گفت: اصولگرایان بعد از عدم توفیق در سال ۹۲، به این فکر افتادند که برای ایجاد همگرایی تلاش بیشتری کنند و قطعا در انتخابات آینده به وحدت و همگرایی خواهیم رسید.

عضو شورای مرکزی موتلفه اسلامی، افزود: جریان اصولگرایی فعالیت‌ها و گفتگوهایش را در راستای وحدت از مدت‌‌ها پیش‌ آغاز کرده و به نتایج خوبی رسیده که به زودی از این نتایج رونمایی می‌شود.

همچنین ترقی در گفتگو با مهر نیز خبر از به نتیجه رسیدن اصولگرایان بر مدل و سازوکار وحدت داد و گفت: اصولگرایان به نتایج خوبی در این زمینه رسیده اند اما آنرا خبری نمی کنند چراکه این کار موجب درگیر کردن ذهن جامعه با مسائل انتخاباتی می شود و نمونه بارز فعالیت زودهنگام انتخاباتی است.

اصلاح طلبان

اصلاح طلبان که با خطاهای استراتژیک و بی توجهی به مطالبات صحیح مردم چندین شکست پی درپی را در کارنامه سیاسی خود ثبت کردند بدلیل بحران رهبری در انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ در سایه حمایت از کاندیدایی که از اردوگاه اصلاحات نبود سعی در احیای فعالیت سیاسی خود داشتند.

حزب مردم‌سالاری، اعتماد ملی، شورای مشورتی خاتمی، شورای هماهنگی اصلاحات، مجمع روحانیون مبارز، حزب ندا، حزب اسلامی کار، بنیاد امید ایرانیان، و حزب کارگزاران مجموعه احزاب تاثیرگذار در این جریان هستند اما این جریان تصمیم گرفته است در انتخابات مجلس با محوریت کارگزاران که نزدیکی و ارتباط بیشتری با دولتمردان یازدهم دارد وارد انتخابات شود.

همچنانکه جهانگیری در سخنانی با تاکید بر نقش حزب کارگزاران در فضای سیاسی کشور، گفته است: کارگزاران دارای دو ویژگی مثبت است، اولین ویژگی آن کار حزبی قوی است. این حزب در این امر تجربیات خوبی دارد. دومین ویژگی هم ارتباط و نزدیکی آن به دولت است. کارگزاران تا پیش از این تلاش می کرد که نقش میانجی را در معادلات سیاسی ایفا کند. به نظر می رسد کارگزاران امسال باید این نقش را بیش از پیش ایفا کند، زیرا امسال سال انتخابات است، اگر مجلس خوبی شکل نگیرد کار دولت ناتمام خواهد بود.

 

با مروری بر رسانه های اصلاحات از ابتدای سال ۹۴ می توان دریافت که این جریان وارد رقابت سیاسی زودهنگام شده و فضای سیاسی کشور را به سمت انتخابات سوق داده است. بطوریکه روزنامه اعتماد در هفته گذشته خبر از تشکیل شورای ۱۰۰ نفره انتخاب نامزد داد. این درحالی است که آنان مدعی شدند تاکنون دوگام برای انتخابات یعنی رهبری واحد و انسجام درونی را برداشته اند و تشکیل این شورا سومين گام بلند اصلاح‌طلبان براي دستيابی به اكثريت كرسی های مجلس است.

اصلاح طلبان درحالی سعی دارند وحدت و یکچارچگی را از خود به نمایش بگذارند که برخی چهره های اصلاح طلب در مقابل تشکیل حزبی با عنوان نسل سوم اصلاح طلبان( که عمدتاً اعضای شاخه جوانان حزب منحله مشارکت هستند)،  واکنش‌های تندی نشان دادند.

انتقادها ادامه‌ داشت تا اینکه چندی پیش روزنامه آرمان در گزارشی به حزب ندای ایرانیان توهین کرد و آنها را عامل انشقاق اصلاح‌طلبان عنوان کرد و  نوشت این حزب "ذره‌ای کوچک در دنیای وحدت اصلاح‌طلبان است".

توهین روزنامه آرمان امروز، که عمدتا به عنوان رسانه خاندانی خاص شناخته می شود، به حزب ندا که اعضای آن ارتباط نزدیکی با خاتمی دارند شاید نشان دهنده این است که این روزنامه سعی دارد احزاب همسو با محمد خاتمی را ذره‌ای در دنیای وحدت اصلاح‌طلبان نشان دهد.

اعتدالیون

و اما طیف طرفدار دولت؛ این جریان در تلاش برای کسب پایگاه احتماعی است تا بتواند بطور مستقل در انتخابات شرکت کند. این جریان هنوز نتوانسته است گفتمان سیاسی مشخصی برای خود تعریف کند و پیش بینی های مختلفی در خصوص شیوه ورود و فعالیتش در انتخابات آتی مطرح است؛ حضور مستقل، ائتلاف با اصلاح طلبان یا همسویی با برخی جریانات اصولگرا.

البته ائتلاف طرفداران دولت با مجموعه ای از اصلاح طلبان و اصولگرایان هم دور از ذهن نیست و ممکن است طرفداران دولت با گروههایی همچون فراکسیون رهروان ولایت(نزدیک به رئیس مجلس نهم) و با نقش آفرینی ناطق نوری ائتلافی تشکیل دهند.

همچنانکه اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در جلسه شورای مرکزی حزب کارگزاران گفته است: باید به یک همگرایی بین اصلاح طلبان معتدل و اصولگرایان اصیل اندیشید. باید به دنبال یک مجلس معتدل بود. اگر هدف این باشد، برای پیدا کردن کاندیداها به مشکل بر نمی خوریم. به همین دلیل می گویم که نقش کارگزاران مهم و موثر است. نباید گذاشت زاویه ای بوجود بیاید.

بهره برداری سیاسی از مذاکرات هسته ای

از سویی دیگر رقابت های سیاسی همزمان شده است با مذاکرات نهایی هسته ای؛ مذاکراتی که فراتر از گروهها و جناح های سیاسی است و نباید دستخوش درگیری های سیاسی در درون کشور شود و ضروری است که با دید ملی و منافع کلان به آن نگریست.

اما متاسفانه برخی از سیاسیون در صدد بهره برداری از مذاکرات هسته ای هستند و قصد دارند آنرا به عنوان دستاورد یک طیف سیاسی خاص مطرح کنند. همچنانکه رئیس جمهور هم در گفتگوی زنده تلویزیونی با مردم پس از مذاکرات لوزان نتوانست از انتخابات سخن به میان نیاورد. روحانی که تنها ۲ هفته قبل و در پیام نوروزی خود به برگزاری انتخابات در سال جاری گریزی زده بود، در بخشی از آن گفتگو هم گفت: در پیام من تشکر از ملت ایران و درخواست از آنها برای همکاری بیشتر برای رونق اقتصادی، روابط نزدیک اجتماعی و همدلی در رقابت‌های سالم سیاسی در سالی است که انتخابات در آن برگزار خواهد شد.

درحالیکه مذاکرات هسته ای فراتر از گروههای مذاکره کننده فعلی و نتیجه ۱۱ سال مقاومت مردمی، ایستادگی همکانی و رهبری داهیانه مقام معظم رهبری بوده است. همچنانکه امروز هم رهبر انقلاب با حمایت ها و رهنمودهای خود جهت و چارچوب مذاکرات را برای رسیدن به بهترین نتیجه که تامین کننده منافع ملی و عزت ایرانی باشد، مشخص می کنند.

حجت الاسلام ذوالنور در واکنش به بهره برداری سیاسی برخی گروهها از مذاکرات هسته ای می گوید: ما همیشه در بحث پیشرفت‌های کشور شاهد سیاسی بازی و سیاسی کاری هستیم امروز نیز برخی جریانات برای انتخابات از این موضوع استفاده سیاسی می‌کنند و باید واقعیت را به مردم بگوییم ما نه شق القمر کردیم و نه اینکه تلاش‌های تیم مذاکره را نادیده بگیریم.

این رفتارها حتی واکنش خطیب نمازجمعه تهران را هم در پی داشت بطوریکه آیت الله احمد خاتمی در خطبه نماز جمعه تهران تاکید کرد: نباید خروجی مسائل هسته‌ای اختلاف باشد،‌ نباید خروجی مذاکرات هسته‌ای دو قطبی کردن کشور باشد،‌مسئله هسته‌ای مسئله یک قوه نیست بلکه مسئله فراقوه‌ای است، مسئله نظام است و این موضوع مطلقا مسئله فردی نیست و مسئله یک جریان یا جناح خاص نیست و نباید اینگونه موضوعات دستمایه اختلاف در کشور شود؛ نباید افرادی از اینگونه موضوعات استفاده جناحی کنند، استفاده حزبی کنند و از حالا بذر بپاشند برای انتخابات آخر سال، چه موافقان و چه مخالفان اگر این اقدام را انجام دهند سوءاستفاده از سرمایه ملی کشور محسوب می‌شود.

با توجه به اینکه آرایش سیاسی انتخاباتی معمولا در هفته های آخر منتهی به انتخابات شکل می‌گیرد، در حال حاضر نمی‌توان به طور دقیق مشخص کرد که چه آرایش سیاسی در انتخابات مجلس دهم شکل خواهد گرفت و انتخابات مجلس چند قطبی می‌شود. اما شاید در این دور شاهد تجربه ای جدید در برگزاری انتخاباتی ۳ قطبی باشیم.

 

گزارش: محبوبه نیاورانی