مرمت شهر زخمی «بلخ» + تصاویر

در بلخ تعداد زیادی از بناهای تاریخی است که هنوز زخم جنگ‌های طولانی در تن و پیکرشان دیده می‌شود.

به‌ تازگی هم وزارت فرهنگ افغانستان اعلام کرده که هفت بنای تاریخی را شناسایی و ثبت کرده‌ که در منابع رسمی از قلم افتاده بود؛ آثاری که بیش از هر مکان تاریخی دیگر مورد بی‌مهری قرار گرفته بودند.

کاروانسرای بلخ که روزگاری محل تلاقی بازرگانان منطقه بلخ بود اکنون به مخروبه‌ای متروک تبدیل شده است.

باستان‌شناسان از روی خشت کار گرفته شده در این بنا می‌گویند پیشینه کاروانسرا به آخر دوره تیموری یعنی حدود ۵۰۰ سال پیش می‌رسد. دیوار‌ها و آبخور‌هایش از جنگ‌های پی‌درپی تا حدی در امان مانده‌ است.

اما افغانستان چنان درگیر دیگر مسائل است که مقام‌های محلی این بنای تاریخی را تازه و اتفاقی پیدا کرده‌اند.

پس از آنکه «صالح محمد خلیق» رئیس اطلاعات و فرهنگ ولایت بلخ سرگرم نوشتن کتابی درباره آثار باستانی بلخ شد، در جریان تحقیق، ۷ بنای ثبت نشده را شناسایی کرد.

بناهای تازه شناسایی شده در بلخ از این قرار است: آتشکده وهران با پیشینه ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد، چرخ فلک که به دوره ساسانیان بر می‌گردد، آرامگاه چهار گنبد، آرامگاه خواجه باجگاهی، کاروانسرای بلخ، کاروانسرای عبدالملک و عیدگاه خلم.

مقام‌های محلی به کمک موسسه فرهنگی آغا خان از چندی پیش به فکر بازسازی و مرمت آثار تاریخی بلخ بوده‌اند؛ پروژه‌ای که هزینه آن بیش از یک میلیون دلار نبوده، اما آثار متعدد و گرانبهایی را توانسته از نابودی نجات دهد.

یکی از آن‌ها هم مسجد ابونصر پارسا است که با پیشینه ۵۵۰ سال در خطر نابودی قرار دارد.

مسجدی تاریخی با گنبد دندانه‌دار، تنها یادگار دوره تیموری در بلخ است که کشیده شدن یک جاده آسفالتی در کنارش، فرو ریختن آن را قطعی کرده بود. اما مقام‌های بلخ این جاده را به روی ترافیک بستند و در عوض به کمک مهندسان آغا خان، به تحکیم و مرمت مسجد پرداختند.