به گزارش پایگاه 598 به نقل از نسیم، «سوزان نوسل»، مدير مرکز آمريکايي "قلم" و مديرکل پيشين وزارت خارجه آمريکا
در امور سازمانهاي بينالمللي، در مقالهاي در ماهنامه «فارين پاليسي» به
کشورهاي غربي هشدار ميدهد که در جريان مذاکرات، مباحث حقوق بشري ايران را
از ياد نبرد.
اکنون تمام طرفها بر چگونگي ۱۲ ماهي تمرکز دارند
که ايران را از زمان رسيدن به توانايي ساخت بمب در برابر لغو و برداشتن
تحريمهاي غرب باز ميدارد. اختلافات شديد در واشنگتن و تهران در مورد
توافق احتمالي، نشان ميدهد روياي آشتي گستردهتر، دست کم به اندازه پيمان
اتمي، پريشان و فرّار مينمايد.
با اين حال، جاي اميدواري است که پايان بنبست هستهاي بتواند به بهبود وضعيت حقوق بشر در ايران کمک کند.
فعالان
از ديرباز احساس ميکردند تمرکز جهاني بر برنامه هستهاي ايران، توجه به
تقض حقوق بشر در آن کشور را تحت الشعاع قرار داده است اما با نزديک بودن يک
توافق بالقوه، طرفداران حقوق بشر نسبت به اين موضوع که آيا پيشرفت در
پرونده اتمي موجب خواهد شد گامهايي در مساله حقوق بشر برداشته شود يا خير،
ابراز نگراني ميکنند.
دولت اوباما در حالي که براي مرحله پاياني
گفتگوهاي هستهاي آماده ميشود، بايد اين را مسلم سازد که مقوله حقوق بشر
کنار گذاشته نشود. در گذر زمان، وضعيت حقوق بشر در ايران به ارجحيت بالاتري
براي کاخ سفيد تبديل شد. هرچند واشنگتن در جريان اعتراضات خياباني موسوم
به «جنبش سبز» در سال ۲۰۰۹ ميلادي (۱۳۸۸ خورشيدي) به دليل عدم حمايت مستقيم
و رسمي از مخالفان جمهوري اسلامي، هدف انتقاد قرار گرفت.
در سال
۲۰۱۰، دولت موفق شد ماموريت يک گزارشگر ويژه سازمان ملل متحد براي بررسي
وضعيت حقوق بشر در ايران را ايجاد کند. گزارشگري که وظيفه دارد سالي دو بار
گزارشهاي عميق و فراگير به شوراي حقوق بشر سازمان ملل متحد ارائه دهد.
در
سال ۲۰۱۲، پرزيدنت اوباما با امضاي فرماني، تحريمهايي بر کساني که در نقض
حقوق بشر در ايران به نحوي درگير بودند و نيز عليه افراد مسئول در سرکوب
جنبش سبز، برقرار کرد.
با اين حال به گفته "احمد شهيد"، گزارشگر
ويژه سازمان ملل متحد، وعدههايي که حسن روحاني رئيس جمهوري جديد ايران
براي رعايت حقوقي که در قانون اساسي ايران تشريح شده است، به برداشتن
«گامهاي بچهگانه» محدود بوده است.
در گزارش جداگانهاي،
بانکيمون، دبيرکل سازمان ملل متحد به وضعيت ناهنجار حقوق زنان در ايران
پرداخت که در آن گفته ميشد دو سوم زنان هدف خشونت خانگي قرار دارند. گزارش
همچنين به زندان اوين ميپردازد و اين زندان را «سياهچال تهران براي
زندانيان سياسي» توصيف ميکند.
در حالي که هنوز احتمال اين ميرود
که کنگره هرگونه توافق هستهاي احتمالي را بررسي کند اما تقريبا مسلم به
نظر ميرسد که از حقوق بشر به عنوان يک اسلحه استفاده خواهد شد.
حقوق بشر نقش عمدهاي در ميراث بلندمدت سياست اوباما نسبت به ايران بازي خواهد کرد.
اگر
چرخش سانتريفيوژها کند شود اما اعدامها ادامه يابد، ايران ميتواند راهي
با مقبوليت بين المللي که اقدامات سرکوبگرانه خود را مشروع جلوه داده و آن
تقويت کند، فراهم آورد. همچنين اين خطر وجود دارد که اگر پرونده هستهاي
حل شود، فشار بين المللي در مورد وضعيت حقوق بشر کاهش پيدا کند.
آمريکا
براي اطمينان از اينکه توافق هستهاي مساله حقوق بشر را لوث نخواهد کرد،
ميتواند سه کار انجام داد: جلب همکاري بين المللي، بکارگيري سازوکار
سازمان ملل متحد، و ادغام دوباره ديپلماتيک ايران به منظور بهبود وضعيت
حقوق بشر.
او اهميت تقويت انگيزههاي اصلاح طلبانه روحاني و ديگر
رهبران ميانه رو و کمک به در برابر تند روها را يادآور ميشود و با اشاره
به فرصتهايي که برطرف شدن تجريمها براي ورود شرکتها وسرمايه گذاران
خارجي به ايران فراهم خواهد آورد، و بيان اين نظر که تهران از تمام امکانات
خود براي جلب شرکتهاي جديد استفاده خواهد کرد، ميگويد اگر آنها بتوانند
به عنوان نيروئي براي اصلاحات بکار روند، نفوذشان از هر دولت خارجي بيشتر
خواهد بود.
سازمان ملل متحد بايد تهران را براي دعوت از گزارشگر
ويژه حقوق بشر جهت سفر به ايران زير فشار بگذارد. او ميگويد به انجام
رسيدن معامله اتمي ممکن است آغاز روند برقراري مناسبات ديپلماتيک بين
امريکا و ايران باشد اما در حالي که آمريکا به نزديکي احتمالي نگاه ميکند،
بايد رويکرد متوازني را بر گزيند که تعامل مستقيم با جامعه ايران، همدردي
با ناراضيان و تاکيد بر جنبههاي نرمتر قدرت آمريکا – مبادلات، نفوذ
فرهنگي و گفتگو - را شامل شود.
چنين کاري به مسلم ساختن اين موضوع
که گرم شدن مناسبات واشنگتن را، بجاي راه حل، به بخشي از مشکل حقوق بشر در
ايران مبدل نخواهد ساخت، کمک خواهد کرد.