جام جم/ والدين بايد با فرزندان خود دوست و رفيق باشند و با اصول برقراري
رابطه انساني به عنوان مهم‌ترين قدم در فرايند تعليم نوجوانان آشنا باشند.
رعايت اين اصول به والدين کمک مي‌کند تا ميان خود و فرزندان رابطه‌اي مطلوب و انساني برقرار نمايند، برخي از مهم‌ترين اين اصول شامل موارد ذيل است:
اصل دانايي
هيچ پدر و مادري خود به خود نمي‌تواند پدر و مادر موفق و توانايي بشود و فرزندش را آن طور که هست بشناسد و او را درک کند، مگر اين که دانايي‌هاي ضروري را کسب کند چرا که توانايي در دانايي است. بايد پذيرفت که يک مادر يا يک پدر آگاه و مسئول بودن مشکل است و احتياج به مطالعه و کسب دانش‌هاي لازم دارد. بنابر اين توصيه مي‌شود با مطالعه کتاب‌هاي روان‌شناسي و تعليم و تربيت نسبت به شناخت رفتار فرزندتان دانا و آگاه شويد زيرا لازمه کار با فرزندان آگاهي داشتن از احوال آنان است.
اصل اعتدال
با فرزندان بايد براساس اصل اعتدال رفتار کرد ضمن آن که اصول انضباطي و مقررات و انتظارات خود را به فرزندتان ياد مي‌دهيد و از او مي‌خواهيد در عمل آنها را رعايت کند، اعتدال را نيزدر نظر داشته باشيد. از اين اصل مي‌توان تحت عنوان اصل پرهيز از افراط و تفريط نيز ياد کرد. براي مثال افراط در محبت کردن بيش از حد به فرزند به وابستگي شديد و تفريط در محبت کردن به وي به ناامني رواني او منجر مي‌شود. پس بايد در تعليم و تربيت کودک و نوجوان از افراط و تفريط پرهيز کرده و براساس اصل اعتدال با او رفتار کنيد.
اصل آشناسازي با واقعيت‌ها
براي اين که فرزندمان با واقعيت‌ها آشنا شود بايد در دنياي واقعي و در محيط طبيعي آموزش ببيند و تربيت شود. در ارتباط با اين اصل جمله معروفي است که مي‌گويد «گل‌هايي که در گلخانه پرورش مي‌يابند زود پرپر مي‌شوند» منظور اين است که تعليم و تربيت بايد در دنياي واقعي و طبيعي صورت گيرد نه در دنياي قرنطينه و غيرواقعي. زماني که فرزندتان را در يک محيط قرنطينه تربيت کنيد و به اصطلاح او را لاي زرورق بزرگ کنيد، او را از واقعيت‌ها دور مي‌سازيد.
اصل الگوپذيري و تقليد
آگاه باشيد که فرزندان هميشه مراقب رفتار و گفتار بزرگسالان هستند و از طريق تقليد کردن و الگو قرار دادن رفتار و گفتار آنان ياد مي‌گيرند و رفتار مي‌کنند. بياييد هر چه را که انتظار داريم نوجوانمان انجام دهد يا ندهد، خودمان آن رفتار يا عمل را انجام دهيم يا ندهيم. اگر مي‌خواهيم به فرزندمان «سلام کردن»، «خواهش کردن»، «تشکر کردن»، «مودب بودن» را ياد بدهيم خودمان بايد اين رفتارها را در عمل نشان دهيم و پيش قدم باشيم.
اصل ايجاد امنيت رواني
از نظر روان‌شناسي، نخستين شرط تامين سلامت رواني کودک يا نوجوان، احساس امنيت رواني است. تربيت فرزندان بايد در يک محيط امن صورت پذيرد؛ مثلا هيچ‌گاه نبايد به فرزندتان بگوييد «دوستت ندارم يا «تو ديگر پسر يا دختر من نيستي» اين‌گونه برخوردها و بيان اين‌گونه جملات نه‌تنها هيچ کمکي به اصلاح رفتار کودک نمي‌کند بلکه موجب سرخوردگي او شده و امنيت رواني او را مختل مي‌کند.
اصل برخورد مثبت
هنگامي که با فرزندتان روبه‌رو مي‌شويد، سعي کنيد با او برخورد مثبت داشته باشيد و به دنبال نقاط مثبت او باشيد، نه عيب‌جويي و ايراد گرفتن از او. اگر از وي رفتار نا مطلوبي سر مي‌زند دليل آن را جويا شويد و مثلا از او بپرسيد «پسرم مي‌تواني بگويي چرا آن کار را کردي» يا «چطور شد که آن رفتار را انجام دادي؟». سعي کنيد از خجالت دادن، سرزنش کردن و توهين کردن به او بپرهيزيد تا ديدار شما براي فرزندتان «آرامش‌بخش» باشد.
اصل برقراري ارتباط عاطفي و کلامي
تحقيقات نشان داده است که هر چه بين اعضاي خانواده ارتباط کلامي و پيوند عاطفي بيشتر باشد، روابط اعضا سالم‌تر و مستحکم‌تر است تلاش کنيد فضايي ايجاد کنيد که فرزندتان به شما اعتماد کند و بتواند از علاقه‌ها، نگراني‌ها، خواسته‌ها، احساسات و مشکلاتش با شما صحبت کند. گاهي اوقات فرزندتان را در آغوش بگيريد و به خودتان بچسبانيد تا گرماي بدن شما را احساس کند، يا اين‌که قبل از خواب در کنار او در بسترش دراز بکشيد يا دست او را در دست خود نگهداريد. مجموعه اين رفتارها موجب مي‌شود فرزندتان احساس آرامش و امنيت رواني کند.
اصل توجه به نيازهاي همه‌جانبه
نسبت به خواست‌ها، نيازها و علاقه‌مندي‌هاي فرزندتان حساس باشيد و واکنش درست نشان دهيد. به‌عنوان مثال از او بپرسيد «امروز کلاس‌ها چه طور بود؟» يا «موفق شدي با معلمت صحبت کني؟». معمولا مادراني که مدت کوتاهي در کنار فرزندشان هستند در واقع به نيازهاي فرزندشان توجه نمي‌کنند و با دست خود هسته‌هاي مقاومت منفي و اضطراب را در او ايجاد مي‌کنند.
اصل ثبات عاطفي
لازمه برقراري يک رابطه انساني با کودک و نوجوان اين است که والدين همواره عواطف و احساسات خود را کنترل کنند و به قول معروف «حالي به حالي نباشند». براي مثال اگر فرزندتان در يک زمان رفتاري را از خود نشان داد به او لبخند بزنيد و در زمان ديگر اگر همان رفتار را انجام داد عصباني شويد و سر او داد بکشيد. در اين وضع او دچار سردرگمي مي‌شود و نمي‌داند آيا رفتارش درست است يا نادرست؟
اصل قاطع وجدي بودن
در کنار تمام اصول برقراري رابطه انساني با کودک و نوجوان اصل قاطع بودن و در عين حال جدي بودن بسيار مهم است. شما بايد به‌عنوان والد هم مهربان باشيد و در عين حال هم قاطع و جدي. هرگز قاطع بودن را با خشونت و سختگيري اشتباه نگيريد. در ارتباط با فرزندتان اصول خود را مشخص کنيد، قاطع باشيد و با جديت به فرزندتان بفهمانيد که چه انتظارهايي از او داريد.
اصل مستقل‌سازي
يکي از اهداف مهم تعليم و تربيت، مستقل بار آوردن فرزندان است و هدف از آن آماده‌سازي فرزندان براي زندگي در دنياي واقعي است. بر اين اساس مثلا زماني که کودک مي‌تواند راه برود مادر نبايد او را بغل بگيرد يا در سني که کودک بايد خودش غذا بخورد مادر غذا را در دهانش بگذارد. بايد اجازه دهيم فرزندمان رشد کرده و پرواز کند و بال و پرش را نبنديم.
رعايت اين اصول به والدين کمک مي‌کند تا ميان خود و فرزندان رابطه‌اي مطلوب و انساني برقرار نمايند، برخي از مهم‌ترين اين اصول شامل موارد ذيل است:
اصل دانايي
هيچ پدر و مادري خود به خود نمي‌تواند پدر و مادر موفق و توانايي بشود و فرزندش را آن طور که هست بشناسد و او را درک کند، مگر اين که دانايي‌هاي ضروري را کسب کند چرا که توانايي در دانايي است. بايد پذيرفت که يک مادر يا يک پدر آگاه و مسئول بودن مشکل است و احتياج به مطالعه و کسب دانش‌هاي لازم دارد. بنابر اين توصيه مي‌شود با مطالعه کتاب‌هاي روان‌شناسي و تعليم و تربيت نسبت به شناخت رفتار فرزندتان دانا و آگاه شويد زيرا لازمه کار با فرزندان آگاهي داشتن از احوال آنان است.
اصل اعتدال
با فرزندان بايد براساس اصل اعتدال رفتار کرد ضمن آن که اصول انضباطي و مقررات و انتظارات خود را به فرزندتان ياد مي‌دهيد و از او مي‌خواهيد در عمل آنها را رعايت کند، اعتدال را نيزدر نظر داشته باشيد. از اين اصل مي‌توان تحت عنوان اصل پرهيز از افراط و تفريط نيز ياد کرد. براي مثال افراط در محبت کردن بيش از حد به فرزند به وابستگي شديد و تفريط در محبت کردن به وي به ناامني رواني او منجر مي‌شود. پس بايد در تعليم و تربيت کودک و نوجوان از افراط و تفريط پرهيز کرده و براساس اصل اعتدال با او رفتار کنيد.
اصل آشناسازي با واقعيت‌ها
براي اين که فرزندمان با واقعيت‌ها آشنا شود بايد در دنياي واقعي و در محيط طبيعي آموزش ببيند و تربيت شود. در ارتباط با اين اصل جمله معروفي است که مي‌گويد «گل‌هايي که در گلخانه پرورش مي‌يابند زود پرپر مي‌شوند» منظور اين است که تعليم و تربيت بايد در دنياي واقعي و طبيعي صورت گيرد نه در دنياي قرنطينه و غيرواقعي. زماني که فرزندتان را در يک محيط قرنطينه تربيت کنيد و به اصطلاح او را لاي زرورق بزرگ کنيد، او را از واقعيت‌ها دور مي‌سازيد.
اصل الگوپذيري و تقليد
آگاه باشيد که فرزندان هميشه مراقب رفتار و گفتار بزرگسالان هستند و از طريق تقليد کردن و الگو قرار دادن رفتار و گفتار آنان ياد مي‌گيرند و رفتار مي‌کنند. بياييد هر چه را که انتظار داريم نوجوانمان انجام دهد يا ندهد، خودمان آن رفتار يا عمل را انجام دهيم يا ندهيم. اگر مي‌خواهيم به فرزندمان «سلام کردن»، «خواهش کردن»، «تشکر کردن»، «مودب بودن» را ياد بدهيم خودمان بايد اين رفتارها را در عمل نشان دهيم و پيش قدم باشيم.
اصل ايجاد امنيت رواني
از نظر روان‌شناسي، نخستين شرط تامين سلامت رواني کودک يا نوجوان، احساس امنيت رواني است. تربيت فرزندان بايد در يک محيط امن صورت پذيرد؛ مثلا هيچ‌گاه نبايد به فرزندتان بگوييد «دوستت ندارم يا «تو ديگر پسر يا دختر من نيستي» اين‌گونه برخوردها و بيان اين‌گونه جملات نه‌تنها هيچ کمکي به اصلاح رفتار کودک نمي‌کند بلکه موجب سرخوردگي او شده و امنيت رواني او را مختل مي‌کند.
اصل برخورد مثبت
هنگامي که با فرزندتان روبه‌رو مي‌شويد، سعي کنيد با او برخورد مثبت داشته باشيد و به دنبال نقاط مثبت او باشيد، نه عيب‌جويي و ايراد گرفتن از او. اگر از وي رفتار نا مطلوبي سر مي‌زند دليل آن را جويا شويد و مثلا از او بپرسيد «پسرم مي‌تواني بگويي چرا آن کار را کردي» يا «چطور شد که آن رفتار را انجام دادي؟». سعي کنيد از خجالت دادن، سرزنش کردن و توهين کردن به او بپرهيزيد تا ديدار شما براي فرزندتان «آرامش‌بخش» باشد.
اصل برقراري ارتباط عاطفي و کلامي
تحقيقات نشان داده است که هر چه بين اعضاي خانواده ارتباط کلامي و پيوند عاطفي بيشتر باشد، روابط اعضا سالم‌تر و مستحکم‌تر است تلاش کنيد فضايي ايجاد کنيد که فرزندتان به شما اعتماد کند و بتواند از علاقه‌ها، نگراني‌ها، خواسته‌ها، احساسات و مشکلاتش با شما صحبت کند. گاهي اوقات فرزندتان را در آغوش بگيريد و به خودتان بچسبانيد تا گرماي بدن شما را احساس کند، يا اين‌که قبل از خواب در کنار او در بسترش دراز بکشيد يا دست او را در دست خود نگهداريد. مجموعه اين رفتارها موجب مي‌شود فرزندتان احساس آرامش و امنيت رواني کند.
اصل توجه به نيازهاي همه‌جانبه
نسبت به خواست‌ها، نيازها و علاقه‌مندي‌هاي فرزندتان حساس باشيد و واکنش درست نشان دهيد. به‌عنوان مثال از او بپرسيد «امروز کلاس‌ها چه طور بود؟» يا «موفق شدي با معلمت صحبت کني؟». معمولا مادراني که مدت کوتاهي در کنار فرزندشان هستند در واقع به نيازهاي فرزندشان توجه نمي‌کنند و با دست خود هسته‌هاي مقاومت منفي و اضطراب را در او ايجاد مي‌کنند.
اصل ثبات عاطفي
لازمه برقراري يک رابطه انساني با کودک و نوجوان اين است که والدين همواره عواطف و احساسات خود را کنترل کنند و به قول معروف «حالي به حالي نباشند». براي مثال اگر فرزندتان در يک زمان رفتاري را از خود نشان داد به او لبخند بزنيد و در زمان ديگر اگر همان رفتار را انجام داد عصباني شويد و سر او داد بکشيد. در اين وضع او دچار سردرگمي مي‌شود و نمي‌داند آيا رفتارش درست است يا نادرست؟
اصل قاطع وجدي بودن
در کنار تمام اصول برقراري رابطه انساني با کودک و نوجوان اصل قاطع بودن و در عين حال جدي بودن بسيار مهم است. شما بايد به‌عنوان والد هم مهربان باشيد و در عين حال هم قاطع و جدي. هرگز قاطع بودن را با خشونت و سختگيري اشتباه نگيريد. در ارتباط با فرزندتان اصول خود را مشخص کنيد، قاطع باشيد و با جديت به فرزندتان بفهمانيد که چه انتظارهايي از او داريد.
اصل مستقل‌سازي
يکي از اهداف مهم تعليم و تربيت، مستقل بار آوردن فرزندان است و هدف از آن آماده‌سازي فرزندان براي زندگي در دنياي واقعي است. بر اين اساس مثلا زماني که کودک مي‌تواند راه برود مادر نبايد او را بغل بگيرد يا در سني که کودک بايد خودش غذا بخورد مادر غذا را در دهانش بگذارد. بايد اجازه دهيم فرزندمان رشد کرده و پرواز کند و بال و پرش را نبنديم.
اخبار ویژه
در دیدار هزاران نفر از زنان و دختران؛
بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
سکوت اصلاحطلبان
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
