تولید محصولات دامی و لبنی ایران در طول دو دهه گذشته تقریبا به‌طور مستمر رشد داشته است.
به گزارش پایگاه 598 به نقل از اقتصاد آنلاین ؛ افزایش سرانه مصرف داخلی گوشت (اعم از گوشت قرمز و گوشت‌مرغ) و مصرف سرانه لبنیات، به‌همراه افزایش فرصت‌های صادراتی مناسب و در عین حال محدودی که در کشورهای همسایه ایران قرار دارند، جانی به این صنایع داده است. محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی بااشاره به اینکه ایران در زمینه طیور و ماکیان یکی از تولیدکننده‌های عمده منطقه است خبر از جایگاه مناسب ایران در منطقه در تولید گوشت مرغ داد و گفت: باوجود حدود 40درصد ظرفیت خالی تولید به‌دلیل عدم تقاضا، ایران سالانه نزدیک به 2میلیون و 300هزار تن گوشت مرغ تولید می‌کند.
بالاتر رفتن سطح ثروت عمومی در جهان، از طریق تغییر عادات غذایی، به افزایش تولید و مصرف محصولات دامی انجامیده است. این مساله در گزارش سالانه سازمان خواربار جهانی نیز منعکس شده است. به گزارش فائو، گرچه اقتصاد جهان در حال حاضر با سرعت بسیار کمتری در حال رشد است اما درآمدهای بالاتر باعث تغییر عادت‌های غذایی به‌سوی محصولات دامی شده است. وضعیت تولید گوشت در ایران هم تغییرات مشابهی با سایر نقاط جهان را از سر می‌گذراند و تولید مصرف محصولات دامی در آن به‌طور کلی هر سال رو به افزایش بوده است. این رویه در کشورهای در حال توسعه قوی‌تر است. برای مثال مصرف گوشت در کشور چین 15برابر شده است.
کشورهای لوکزامبورگ، آرژانتین و فنلاند از کشورهای تولیدکننده برتر بوده‌اند. ایران اما از کشورهایی است که 5 تا 10درصد تولید جهان را همردیف با کشورهایی چون عراق، افغانستان، پاکستان و بیشتر کشورهای قاره آفریقا برعهده دارد.
مطابق آمارهای ارایه شده توسط فائو در گزارش این نهاد از وضعیت غذای جهان در سال2014، مصرف محصولات لبنی در مناطق مختلف بسیار متفاوت است که این مساله به فناوری‌های موجود، عادت‌های غذایی و هنجارهای فرهنگی بازمی‌گردد. با این حال تاکنون مصرف شیر بیشتر در کشورهایی با درآمد بالا رایج بوده است. ایران یک تا 3درصد شیر تولید شده در جهان را تولید می‌کند که گرچه آن را در قعر 20کشور تولیدکننده شیر قرار نمی‌دهد، اما سهم اندکی را باتوجه به آنچه فعالان صنایع لبنی می‌گویند نشان می‌دهد. سرانه مصرف شیر در کشور نیز مطابق آمارهای در دسترس، چیزی در حدود نصف میانگین سرانه مصرف جهانی است. وزیر جهاد کشاورزی، روز شنبه در همایش راهکارهای ارتقای کیفیت محصولات دارویی با بیان اینکه باوجود صادرات مواد لبنی مصرف شیر و فرآوردههای آن در کشور پایین است، گفت: هدف‌گذاری شده تا حداقل سرانه مصرف را به 150کیلو متوسط جهانی برسانیم. وی افزود: سرانه کم مصرف لبنیات در کشور دلایل مختلفی دارد که ممکن است به‌علت عدم ترویج مصرف یا به‌علت عدم پشتیبانی در مصرف باشد یا اینکه گرانی شیر و فرآوردههای آن موجب شده تا خانواده‌های با درآمد پایین نتوانند مقدار کافی آن را مورد مصرف قرار دهند.
پیشتازی باوجود 40درصد ظرفیت خالی
محمود حجتی ادامه داد: صنعت دامپروری کشور یکی از زیربخش‌های بااهمیت بخش کشاورزی است و صنعتی تقریبا همپای تکنولوژی و فناوری‌ها و دستاوردهای روز بشری در دنیاست که از نظر کمی و کیفی در حال رقابت است. به گفته وی واحدهای دامپروری تولید شیر کشور واحدهایی هستند که برخی دام‌های آنها ثبت جهانی است و رکوردهایی خوب در سطح جهانی دارند. وزیر جهاد کشاورزی بااشاره به اینکه ایران در زمینه طیور و ماکیان یکی از تولیدکننده‌های عمده منطقه است، گفت: باوجود حدود 40درصد ظرفیت خالی تولید به‌دلیل عدم تقاضا، واحدهای صنعتی ما سالانه نزدیک به 2میلیون و 300هزار تن گوشت مرغ تولید می‌کنند. حجتی درمورد افزایش قیمت گوشت مرغ و بازار کنترل آن هم گفت: در حال حاضر 150هزار تن گوشت و مرغ منجمد در سردخانه‌ها ذخیره داریم. بر این اساس در تمام مراکز استان‌ها مرغ سردخانه‌ها با قیمت هر کیلو 5500تومان به هر مقدار که متقاضی وجود داشته باشد، عرضه می‌شود. از نظر ما قیمت گوشت گرم مرغ نزدیک به 7هزار تومان و بیشتر از آن اجحاف و به ضرر تولیدکننده و مصرف‌کننده است. وی تصریح کرد: عدم رعایت شبکه توزیع باعث می‌شود دولت و مراجع قانونی و پست‌های بازرسی وارد عمل شوند که این موضوع به مصلحت توزیع کننده و مصرف‌کننده نیست.
به گفته حجتی، ایران کشوری است که در دو دهه قبل واردکننده عمده مواد تولیدی دامی ازجمله گوشت و لبنیات بوده ولی در سال‌های اخیر درخصوص برخی محصولات ازجمله مواد لبنی به صادرکننده تبدیل شده است. حجتی ادامه داد: ایران کشوری است که درخصوص مسایل مربوط به امور دام و بهداشت آن در کشورهای پیرامونش انضباطی وجود ندارد و در کشورهای اطراف‌مان در غرب و شرق ازجمله پاکستان، افغانستان استانداردی راجع به امور دام وجود ندارد. وزیر جهاد کشاورزی بیان داشت: در ارتباط با تولید گوشت قرمز ارزیابی ما این است که ترازمان در حال نزدیک شدن به صفر است اگرچه در حال حاضر مقدار کمی هم گوشت وارد می‌کنیم. حجتی اظهار داشت: هم‌اکنون در تولید محصولات شیلاتی و آبزیان که بخش سلامت آن برعهده تولیدکنندگان داروهای دامی و سازمان دامپزشکی است یک وضعیت خوب و قابل ارایه داریم. وی افزود: ارزش تولیدی داروهای واحدهای تولیدی کشور حدود 450میلیون دلار است که باوجود این رقم حدود 10درصد در داروهای دامی وابسته هستیم و در 90درصد باقی‌مانده خودکفایی داریم و امیدواریم همین رقم را جبران و صاحب برند در زمینه تولیدات داروهای دامی شویم. وزیر جهاد کشاورزی تصریح کرد: امروز عراق بازار هدف خوبی برای تولیدات ماست و می‌توان بخشی از تولیدات داخلی را در زمینه داروهای دامی به این کشور صادر کرد. وی اظهار داشت: صادرات ما را رقابت‌پذیر می‌کند همچنین ما را به آخرین دستاوردهای دنیا گره می‌زند و این موضوع ناچار ما را به تلاش و تکاپو وا می‌دارد.
داروهای دامی؛ مهم‌تر از داروهای انسانی
رییس سازمان دامپزشکی نیز در این مراسم حاضر بود. به گفته وی برای حرکت مستمر و پایدار در تولید و صادرات باید به کیفیت فکر کرد و اگر به کیفیت فکر نکنیم تولید به ضدتولید تبدیل می‌شود.
مهدی خلج درمورد داروهای دامی نیز افزود: داروهای دامی چه به‌صورت کنترل پیشگیری بر جمعیت دام یا به‌صورت انفرادی در یک دام به‌کار رود، اگر کیفیت نداشته و بدون ضابطه و بدون منطق تولید شود می‌تواند هم زنجیره انسان را متاثر کند و انسان را تحت‌تاثیر قرار دهد. وی افزود: بنابراین از این منظر عدم کیفیت داروها موجب بروز عوامل بیماری‌زای مقاوم خواهد شد و شاید بتوان گفت که داروهایی که در دام استفاده می‌شود، بسیار بااهمیت‌تر از داروهایی است که در انسان مورد مصرف قرار می‌گیرد. خلج ادامه داد: شاید به‌همین دلیل فشار مجامع بین‌المللی برای قطع و کاهش مصرف آن دسته از آنتی‌بیوتیک‌ها که در درمان انسان مورد استفاده قرار می‌گیرد، در درمان و کنترل پیشگیری دام‌هایی که به‌عنوان غذای انسان مصرف می‌شود بسیار مورد تاکید است. رییس سازمان دامپزشکی بااشاره به برگزاری مجمع عمومی سازمان بهداشت جهانی دام در پاریس گفت: یکی از موضوعات مطرح شده در این مجمع همین موضوع بود و دو سازمان بهداشت جهانی دام و سازمان جهانی بهداشت با برگزاری آن مجمع و دعوت از وزرای بهداشت و کشاورزی سراسر جهان برای بهینه کردن مصرف دام یک همایش تشکیل دادند و در همین راستا سازمان‌های ناظر اتحادیه اروپا بخشی از آنتی‌بیوتیک‌هایی که مصرف زیاد در انسان دارد را در دام ممنوع کردند. رییس سازمان دامپزشکی ادامه داد: ما باید نگاه منطقی به تولید داخل و واردات دارو داشته باشیم و نباید تصور این باشد که واردات چیز بدی است زیرا گاهی واردات منجر به رقابت می‌شود و باید حین حمایت از تولید و دانش داخلی با واردات صنعت تولید داروهای دامی را در حوزه یا رقابت حفظ کنیم. خلج تصریح کرد: اگر یک انسجام خوب بین سازمان دامپزشکی و سندیکای تولیدکنندگان داروهای دامی وجود داشته باشد، می‌توان برای ارتقای این صنعت و حضور در بازارهای جهانی و تولید خوب در داخل گام‌های موثری برداشت.
دیپلماسی صادراتی
رییس سازمان دامپزشکی درمورد منطقی کردن سود داروهای دامی نیز گفت: منطقی کردن سود در حلقه‌های متعدد، منطقی کردن مصرف واکسن علیه بیماری‌های طیور و نگاه واقع‌بینانه بر واردات به‌صورتی که یک نگاه اعتدالی باشد از دیگر موضوعاتی است که در عرصه تولید، واردات و مصرف منطقی داروهای دامی باید به آن فکر کرد. خلج اظهار داشت: ما در سازمان دامپزشکی کشور معتقدیم که اگر در تولید طیور نتوانیم ورود پیدا کنیم تولید ضدتولید می‌شود و سازمان دامپزشکی می‌داند شرط لازم برای صادرات هر کالایی اعم از دام، طیور، نهاده‌ها و دارو، رعایت مقررات بهداشت و کیفیت اثربخش است.
خلج درمورد فرصت صادراتی کشورهای منطقه هم صحبت کرد و افزود: در حال حاضر دیپلماسی خوبی با برخی کشورها از قبیل روسیه انجام شده و پروتکل بهداشتی بین ما و روسیه به امضا رسیده همچنین در سفر اخیر وزیر جهاد کشاورزی به کشور عراق موافقتنامه دام و دامپزشکی به امضا رسانده‌ایم و به‌زودی رییس دامپزشکی عراق برای بازدید از صنعت دام و طیور و تولید دارو به ایران سفر می‌کند. خلج تصریح کرد: صادرات باید علمی و تجارت علمی باشد و همان‌گونه که برای مرغ و تخم‌مرغ گفته‌ایم که کارخانجات و کشتارگاه‌هایی می‌توانند محصول صادر کنند که کد ir داشته باشند برای کارخانجات تولید داروی دامی هم باید برند صادراتی داشته باشیم.
افزایش توان صادراتی محصولات دامی و لبنی کشور، مخصوصا باتوجه به نیاز کشورهای منطقه به واردات این محصولات، توان ارزآوری بالایی را برای کشور به‌همراه خواهد داشت. در شرایط کنونی، سرمایه‌گذاری‌ها و ظرفیت‌سازی‌های موجود در این بخش، بعضا به‌دلیل عدم بازاریابی مناسب صادراتی یا کمبود تقاضای داخلی، بسیار بیشتر از توان تولیدی است. گره زدن نیاز به افزایش سرانه مصرف محصولات لبنی در کشور به ظرفیت مغفول مانده تولید این محصولات، شاید کلید حل همزمان دو مشکل نقدینگی فعالان این صنایع و پایین بودن سرانه مصرف محصولات لبنی در کشور باشد.
بالاتر رفتن سطح ثروت عمومی در جهان، از طریق تغییر عادات غذایی، به افزایش تولید و مصرف محصولات دامی انجامیده است. این مساله در گزارش سالانه سازمان خواربار جهانی نیز منعکس شده است. به گزارش فائو، گرچه اقتصاد جهان در حال حاضر با سرعت بسیار کمتری در حال رشد است اما درآمدهای بالاتر باعث تغییر عادت‌های غذایی به‌سوی محصولات دامی شده است. وضعیت تولید گوشت در ایران هم تغییرات مشابهی با سایر نقاط جهان را از سر می‌گذراند و تولید مصرف محصولات دامی در آن به‌طور کلی هر سال رو به افزایش بوده است. این رویه در کشورهای در حال توسعه قوی‌تر است. برای مثال مصرف گوشت در کشور چین 15برابر شده است.
کشورهای لوکزامبورگ، آرژانتین و فنلاند از کشورهای تولیدکننده برتر بوده‌اند. ایران اما از کشورهایی است که 5 تا 10درصد تولید جهان را همردیف با کشورهایی چون عراق، افغانستان، پاکستان و بیشتر کشورهای قاره آفریقا برعهده دارد.
مطابق آمارهای ارایه شده توسط فائو در گزارش این نهاد از وضعیت غذای جهان در سال2014، مصرف محصولات لبنی در مناطق مختلف بسیار متفاوت است که این مساله به فناوری‌های موجود، عادت‌های غذایی و هنجارهای فرهنگی بازمی‌گردد. با این حال تاکنون مصرف شیر بیشتر در کشورهایی با درآمد بالا رایج بوده است. ایران یک تا 3درصد شیر تولید شده در جهان را تولید می‌کند که گرچه آن را در قعر 20کشور تولیدکننده شیر قرار نمی‌دهد، اما سهم اندکی را باتوجه به آنچه فعالان صنایع لبنی می‌گویند نشان می‌دهد. سرانه مصرف شیر در کشور نیز مطابق آمارهای در دسترس، چیزی در حدود نصف میانگین سرانه مصرف جهانی است. وزیر جهاد کشاورزی، روز شنبه در همایش راهکارهای ارتقای کیفیت محصولات دارویی با بیان اینکه باوجود صادرات مواد لبنی مصرف شیر و فرآوردههای آن در کشور پایین است، گفت: هدف‌گذاری شده تا حداقل سرانه مصرف را به 150کیلو متوسط جهانی برسانیم. وی افزود: سرانه کم مصرف لبنیات در کشور دلایل مختلفی دارد که ممکن است به‌علت عدم ترویج مصرف یا به‌علت عدم پشتیبانی در مصرف باشد یا اینکه گرانی شیر و فرآوردههای آن موجب شده تا خانواده‌های با درآمد پایین نتوانند مقدار کافی آن را مورد مصرف قرار دهند.
پیشتازی باوجود 40درصد ظرفیت خالی
محمود حجتی ادامه داد: صنعت دامپروری کشور یکی از زیربخش‌های بااهمیت بخش کشاورزی است و صنعتی تقریبا همپای تکنولوژی و فناوری‌ها و دستاوردهای روز بشری در دنیاست که از نظر کمی و کیفی در حال رقابت است. به گفته وی واحدهای دامپروری تولید شیر کشور واحدهایی هستند که برخی دام‌های آنها ثبت جهانی است و رکوردهایی خوب در سطح جهانی دارند. وزیر جهاد کشاورزی بااشاره به اینکه ایران در زمینه طیور و ماکیان یکی از تولیدکننده‌های عمده منطقه است، گفت: باوجود حدود 40درصد ظرفیت خالی تولید به‌دلیل عدم تقاضا، واحدهای صنعتی ما سالانه نزدیک به 2میلیون و 300هزار تن گوشت مرغ تولید می‌کنند. حجتی درمورد افزایش قیمت گوشت مرغ و بازار کنترل آن هم گفت: در حال حاضر 150هزار تن گوشت و مرغ منجمد در سردخانه‌ها ذخیره داریم. بر این اساس در تمام مراکز استان‌ها مرغ سردخانه‌ها با قیمت هر کیلو 5500تومان به هر مقدار که متقاضی وجود داشته باشد، عرضه می‌شود. از نظر ما قیمت گوشت گرم مرغ نزدیک به 7هزار تومان و بیشتر از آن اجحاف و به ضرر تولیدکننده و مصرف‌کننده است. وی تصریح کرد: عدم رعایت شبکه توزیع باعث می‌شود دولت و مراجع قانونی و پست‌های بازرسی وارد عمل شوند که این موضوع به مصلحت توزیع کننده و مصرف‌کننده نیست.
به گفته حجتی، ایران کشوری است که در دو دهه قبل واردکننده عمده مواد تولیدی دامی ازجمله گوشت و لبنیات بوده ولی در سال‌های اخیر درخصوص برخی محصولات ازجمله مواد لبنی به صادرکننده تبدیل شده است. حجتی ادامه داد: ایران کشوری است که درخصوص مسایل مربوط به امور دام و بهداشت آن در کشورهای پیرامونش انضباطی وجود ندارد و در کشورهای اطراف‌مان در غرب و شرق ازجمله پاکستان، افغانستان استانداردی راجع به امور دام وجود ندارد. وزیر جهاد کشاورزی بیان داشت: در ارتباط با تولید گوشت قرمز ارزیابی ما این است که ترازمان در حال نزدیک شدن به صفر است اگرچه در حال حاضر مقدار کمی هم گوشت وارد می‌کنیم. حجتی اظهار داشت: هم‌اکنون در تولید محصولات شیلاتی و آبزیان که بخش سلامت آن برعهده تولیدکنندگان داروهای دامی و سازمان دامپزشکی است یک وضعیت خوب و قابل ارایه داریم. وی افزود: ارزش تولیدی داروهای واحدهای تولیدی کشور حدود 450میلیون دلار است که باوجود این رقم حدود 10درصد در داروهای دامی وابسته هستیم و در 90درصد باقی‌مانده خودکفایی داریم و امیدواریم همین رقم را جبران و صاحب برند در زمینه تولیدات داروهای دامی شویم. وزیر جهاد کشاورزی تصریح کرد: امروز عراق بازار هدف خوبی برای تولیدات ماست و می‌توان بخشی از تولیدات داخلی را در زمینه داروهای دامی به این کشور صادر کرد. وی اظهار داشت: صادرات ما را رقابت‌پذیر می‌کند همچنین ما را به آخرین دستاوردهای دنیا گره می‌زند و این موضوع ناچار ما را به تلاش و تکاپو وا می‌دارد.
داروهای دامی؛ مهم‌تر از داروهای انسانی
رییس سازمان دامپزشکی نیز در این مراسم حاضر بود. به گفته وی برای حرکت مستمر و پایدار در تولید و صادرات باید به کیفیت فکر کرد و اگر به کیفیت فکر نکنیم تولید به ضدتولید تبدیل می‌شود.
مهدی خلج درمورد داروهای دامی نیز افزود: داروهای دامی چه به‌صورت کنترل پیشگیری بر جمعیت دام یا به‌صورت انفرادی در یک دام به‌کار رود، اگر کیفیت نداشته و بدون ضابطه و بدون منطق تولید شود می‌تواند هم زنجیره انسان را متاثر کند و انسان را تحت‌تاثیر قرار دهد. وی افزود: بنابراین از این منظر عدم کیفیت داروها موجب بروز عوامل بیماری‌زای مقاوم خواهد شد و شاید بتوان گفت که داروهایی که در دام استفاده می‌شود، بسیار بااهمیت‌تر از داروهایی است که در انسان مورد مصرف قرار می‌گیرد. خلج ادامه داد: شاید به‌همین دلیل فشار مجامع بین‌المللی برای قطع و کاهش مصرف آن دسته از آنتی‌بیوتیک‌ها که در درمان انسان مورد استفاده قرار می‌گیرد، در درمان و کنترل پیشگیری دام‌هایی که به‌عنوان غذای انسان مصرف می‌شود بسیار مورد تاکید است. رییس سازمان دامپزشکی بااشاره به برگزاری مجمع عمومی سازمان بهداشت جهانی دام در پاریس گفت: یکی از موضوعات مطرح شده در این مجمع همین موضوع بود و دو سازمان بهداشت جهانی دام و سازمان جهانی بهداشت با برگزاری آن مجمع و دعوت از وزرای بهداشت و کشاورزی سراسر جهان برای بهینه کردن مصرف دام یک همایش تشکیل دادند و در همین راستا سازمان‌های ناظر اتحادیه اروپا بخشی از آنتی‌بیوتیک‌هایی که مصرف زیاد در انسان دارد را در دام ممنوع کردند. رییس سازمان دامپزشکی ادامه داد: ما باید نگاه منطقی به تولید داخل و واردات دارو داشته باشیم و نباید تصور این باشد که واردات چیز بدی است زیرا گاهی واردات منجر به رقابت می‌شود و باید حین حمایت از تولید و دانش داخلی با واردات صنعت تولید داروهای دامی را در حوزه یا رقابت حفظ کنیم. خلج تصریح کرد: اگر یک انسجام خوب بین سازمان دامپزشکی و سندیکای تولیدکنندگان داروهای دامی وجود داشته باشد، می‌توان برای ارتقای این صنعت و حضور در بازارهای جهانی و تولید خوب در داخل گام‌های موثری برداشت.
دیپلماسی صادراتی
رییس سازمان دامپزشکی درمورد منطقی کردن سود داروهای دامی نیز گفت: منطقی کردن سود در حلقه‌های متعدد، منطقی کردن مصرف واکسن علیه بیماری‌های طیور و نگاه واقع‌بینانه بر واردات به‌صورتی که یک نگاه اعتدالی باشد از دیگر موضوعاتی است که در عرصه تولید، واردات و مصرف منطقی داروهای دامی باید به آن فکر کرد. خلج اظهار داشت: ما در سازمان دامپزشکی کشور معتقدیم که اگر در تولید طیور نتوانیم ورود پیدا کنیم تولید ضدتولید می‌شود و سازمان دامپزشکی می‌داند شرط لازم برای صادرات هر کالایی اعم از دام، طیور، نهاده‌ها و دارو، رعایت مقررات بهداشت و کیفیت اثربخش است.
خلج درمورد فرصت صادراتی کشورهای منطقه هم صحبت کرد و افزود: در حال حاضر دیپلماسی خوبی با برخی کشورها از قبیل روسیه انجام شده و پروتکل بهداشتی بین ما و روسیه به امضا رسیده همچنین در سفر اخیر وزیر جهاد کشاورزی به کشور عراق موافقتنامه دام و دامپزشکی به امضا رسانده‌ایم و به‌زودی رییس دامپزشکی عراق برای بازدید از صنعت دام و طیور و تولید دارو به ایران سفر می‌کند. خلج تصریح کرد: صادرات باید علمی و تجارت علمی باشد و همان‌گونه که برای مرغ و تخم‌مرغ گفته‌ایم که کارخانجات و کشتارگاه‌هایی می‌توانند محصول صادر کنند که کد ir داشته باشند برای کارخانجات تولید داروی دامی هم باید برند صادراتی داشته باشیم.
افزایش توان صادراتی محصولات دامی و لبنی کشور، مخصوصا باتوجه به نیاز کشورهای منطقه به واردات این محصولات، توان ارزآوری بالایی را برای کشور به‌همراه خواهد داشت. در شرایط کنونی، سرمایه‌گذاری‌ها و ظرفیت‌سازی‌های موجود در این بخش، بعضا به‌دلیل عدم بازاریابی مناسب صادراتی یا کمبود تقاضای داخلی، بسیار بیشتر از توان تولیدی است. گره زدن نیاز به افزایش سرانه مصرف محصولات لبنی در کشور به ظرفیت مغفول مانده تولید این محصولات، شاید کلید حل همزمان دو مشکل نقدینگی فعالان این صنایع و پایین بودن سرانه مصرف محصولات لبنی در کشور باشد.
اخبار ویژه
در دیدار هزاران نفر از زنان و دختران؛
بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
سکوت اصلاحطلبان
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
