علت انحراف برخي از ياران امام(ره) و انقلاب

رجانيوز، متن كامل اين سخنراني را منتشر مي‌كند:

فرصت هر کار خیری، زمانی دارد

در زندگی فرصت‌ها برای هر کار خیری، زمانی دارند. همیشه فرصت برای اقدامات ارزشمند برای انسان باقی نمی‌ماند، امیرالمؤمنین علی(ع) می‌فرمایند: « الْفُرْصَةُ سَرِيعَةُ الْفَوْتِ، بَطِيئَةُ الْعَوْدِ؛ فرصت‌ها زود از دست می‌روند و دیر برمی‌گردند.»(1) امیرالمؤمنین علی(ع) از یکی از واقعیت‌هایی که در سنّت‌‌های حاکم بر هستیِ ما وجود دارد و خداوند متعال مقرر فرموده، خبر می‌دهند. صرفاً برای انگیزه‌سازی برای ما نیست.

در فرمایش دیگری می‌فرمایند: «بَادِرِ الْبِرَّ فَإِنَّ أَعْمَالَ الْبِرِّ فُرْصَةٌ»(2) باید به کارهای خیر مبادرت کرد، زیرا برای هر کار خیری فرصتی است که از دست می‌رود. ما باید همیشه بر عکس وسوسه‌های شیطان که کارش تصویف است، کارش عقب انداختن است و مدام به انسان می‌گوید که «حالا بعداً، حالا در این موقعیت شاید ضرورت نداشته باشد» و به بهانه‌های مختلف کار خیر را تأخیر می‌اندازد؛ از توبه گرفته تا دیگر کارهای خیر، به ویژه کارهای خیرِ بزرگ را، باید برعکسش عمل بکنیم. بگردیم دنبال فرصت، فکر کنیم، نقشه بریزیم، و فرصت برای کار خیر را پیدا کنیم.

این یک مقدمه‌ي کوتاه؛ خداوند متعال این روحیه را در ما ایجاد بکند که نسبت به زمان، حساس بشویم و ذهن‌مان به دنبال فرصت‌ها بگردد تا آنها پیدا کند. اگر این حساسیّت ایجاد نشود فرصت‌های زیادی را در زندگی از دست خواهیم داد.

قربانی دادن، ضرورتی که فرصتش به این سادگی داده نمی‌شود

اما گفتگوی ما درباره‌ي فرصت و زمان نیست، بلکه موضوع دیگری که خیلی کم در تاریخ فرصتش پیش آمده، حتی برای اولیاي خدا هم خدا کمتر یک همچین فرصتی داده، می‌خواهیم درباره‌ي آن موضوع صحبت کنیم.

قربانی دادن، قربانی کردن، فداکاری کردن، از آن خوبی‌هایی است که فرصتش کم پیش می‌آید. شهادت، اوج قله‌ي قربانی دادن است. در دامنه‌های این قله‌ي بلند، انواع و اقسام قربانی دادن وجود دارد. گاهی از اوقات ممکن است کسی با قربانی‌های خاصی که در راه خدا می‌دهد، بدون شهادت، به اجر عظیم شهادت هم برسد.

تاریخچه‌ي قربانی دادن، از ابتدای خلقت

موضوع قربانی دادن موضوعی است که از اول خلقت حضرت آدم و فرزندان او مطرح بوده؛ نبرد بین هابیل و قابیل سرِ قربانی دادن که نه، سرِ حسادتی که به‌خاطر قبول شدن قربانیِ هابیل در نزد پروردگار شکل گرفت. یعنی قربانی دادن یک سنت آغازین هست از ابتدا همین‌جور این مسأله بوده، حتی در ادیان گذشته خیلی برجسته‌تر بوده تا در دین ما.

در آیات قرآن هم هست که یهودی‌های مدینه آمدند گفتند: اگر شما پیغمبر هستید، ما یک رسمی داریم در بنی‌اسرائیل، مثلاً می‌گوییم کسی می‌خواهد پیغمبر باشد، یک قربانی بدهد، ببینیم خدایا آیا قربانیِ او را قبول می‌کند یا نه؛ رسم هم این‌گونه بود، مثلاً صاعقه‌ای می‌آمد، آن قربانی را می‌سوزاند، معلوم می‌شد که این قربانی قبول شده. یا به صورت‌های دیگری معلوم می‌شد.

(الَّذينَ قالُوا إِنَّ اللَّهَ عَهِدَ إِلَيْنا أَلاَّ نُؤْمِنَ لِرَسُولٍ حَتَّى يَأْتِيَنا بِقُرْبانٍ تَأْكُلُهُ النَّارُ قُلْ قَدْ جاءَكُمْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلي‏ بِالْبَيِّناتِ وَ بِالَّذي قُلْتُمْ فَلِمَ قَتَلْتُمُوهُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ؛ (اينها) همان كسانى (هستند) كه گفتند: «خداوند از ما پيمان گرفته كه به هيچ پيامبرى ايمان نياوريم تا (اين معجزه را انجام دهد:) يك قربانى بياورد، كه آتش [صاعقه آسمانى‏] آن را بخورد!» بگو: «پيامبرانى پيش از من، براى شما آمدند و دلايل روشن، و آنچه را گفتيد آوردند پس چرا آنها را به قتل رسانديد اگر راست مى‏گوييد؟!»(3)

آنگاه خداوند متعال به رسول خدا(ص) می‌فرمایند: به آنها بگو: «آن پیامبرانی که قربانی دادند، و قربانی‌شان قبول شد و معلوم شد پیامبر هستند، شما با آنها چه‌‌‌کار کردید؟ آنها را کشتید، حالا دوباره آمدید علامت بگیرید که آیا آخرین پیامبر، پیامبر هست یا نه؟» می‌خواهم بگویم مسأله‌ي قربانی یک مسأله‌ي جدی است.

فرصت برای قربانی به این سادگی داده نمی‌شود و قربانی هم یک ضرورت است. در روایات دارد، قربانی‌هایی که امت‌های پیشین می‌دادند، در جامعه‌ي اسلامی اکثراً تغییر پیدا کرده، تکامل پیدا کرده، مثلاً انفاق یکی از این قربانی‌هاست که فرمودند: جایگزینِ قربانی‌های سابق هست. خداوند متعال فرمود: اینها را ببرید، بدهید به فقرای خودتان.(4) لذا می‌بینید که در قرآن کریم، معمولاً انفاق در کنار نماز قرار می‌گیرد(5)، نماز خواندی، انفاق هم بکن؛ در قرآن کریم، توصیه‌ي به این دو معمولاً در کنار هم قرار داده شده است.(5)

فلسفه‌ي قربانی، شناخت سره از ناسره

این قربانی دادنِ در راه خدا، فلسفه‌ي عمیق و نسبتاً روشنی هم دارد. آدم در این دنیا دارا نمی‌شود که بهره‌برداری کند و لذت ببرد. انسان در این دنیا دارا می‌شود تا وقتی دارایی‌هایش را جمع کرد، برایش اهمیّت پیدا کرد  و به آن علاقمند شد، دارایی‌هایش را در راه خدا بدهد. قربانی کند.

خدا به انسان جان می‌دهد که او تمنّا کند: «خدایا! جان مرا در راه خودت بگیر.» مثلاً «شهادت روزی ما کن» چنین تقاضایی است. هر کسی تقاضای جهاد نداشته باشد، منافق می‌میرد.(6) این‎قدر ضرورت قربانی دادن و فدا شدن و فدا کردنِ دارایی‌ها بالاست. مکرّر هم فرموده «جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ»(7) «جان» و «دارایی‌ها» در کنار همدیگر ذکر شدند.

اینجاست که سره از ناسره شناخته می‌شود، کی اهل ادّعاست، کی اهل صداقت است، و واقعاً خداپرست است. هزاران سال رسم بوده که خداپرستی با قربانی دادن مشخص می‌شده. آنگاه، قبول شدن قربانی هم داستانِ علی‌حدّه‌ای دارد.

در روایت آمده است: اطرافیان عیسی‌بن مریم(ع) بنا شد 40 روز عبادت کنند، بعد قربانی بدهند، ببینند قبول می‌شود یا نه، این کار را انجام دادند، قربانیِ همه قبول شد؛ یعنی معلوم شد عبادت‌شان قبول شده، اما یک نفر در آن میانه قربانی‌اش قبول نشد. گفت: «ای پیامبر خدا! چرا قربانی من قبول نشده؟» وحی آمد به عیسی‌بن مریم، خدا فرمود: «عیسای من! به او بگو که تو یک مقداری ته دلت نسبت به ولایت و نبوّت عیسی‌بن مریم شک داری، من از تو هیچی قبول نمی‌کنم.» وقتی عیسی‌بن‌مریم رو کرد به او و علّت قبول نشدن قربانی‌اش را گفت، گفت: «بله راستش من گاهی یک ذرّه به تو تردید می‌کنم.» آقا فرمودند: «پس دلت را پاک کن تا قربانی ازت قبول بشود.»

کسی که ولایت اولیاي خدا را قبول نداشته باشد، عبادت و قربانیِ او از او قبول نخواهد شد. قربانی دادن یک رسم بوده، در دین ما هم این رسم تکامل پیدا کرده، شهادت اوجش است و انواع انفاق‌ها هم وجود دارد.

سخت‌ترین انفاق و قربانی، گذشتن از «آبرو» است

همین ابتدا هم عرض بکنم، سخت‌ترین انفاق، سخت‌ترین از خودگذشتگی اولاً از جان گذشتن نیست، ثانیاً سخت‌ترین انفاق، انفاقِ مال نیست؛ مهم‎تر از انفاق مال، انفاق آبروست.

خیلی‌ها از جان خود به سهولت حاضر بودند بگذرند، اما از آبروی خود حاضر نبودند بگذرند و دچار سقوط‌های عجیب و غریب شدند. داراییِ آبرو در جهان، قیمتی‌تر از داراییِ مال است. به همین دلیل خیلی‌ها مال خود را صرف می‌کنند تا آبرو و عزت و مکنت و مقامی به دست بیاورند.

قربانی کردن مقام، امتحان مردان سیاست

قربانی کردن مقام از امتحاناتی است که برای مردانِ سیاست است که امیرالمؤمنین(ع) فرمود «الْوِلَايَاتُ مَضَامِيرُ الرِّجَال؛ مسئولیت‌های سیاسی ميدان آزمايش مردان است‏‏»(8) صحبت ما هم بر سر قربانی دادن توسط دارایان است. هر کسی هر چه دارد، باید آماده باشد، جایی خدا از او قربانی خواهد خواست. داستان حضرت ابراهیمِ خلیل‌الرحمان، داستان پیچیده و عجیبی است. آثارش به عنوان شعائر الهی، هنوز مناسک ماست و تا روز قیامت هم باقی خواهد ماند. اسماعیلت را در راه من قربانی کن!

اینکه اول عرض کردم فرصت‌های قربانی دادن کم پیدا می‌شود، باید گشت و پیدا کرد، یکی از مصادیق بسیار مهمش حضرت ابراهیم خلیل‌الرحمان است. کارد را گذاشت روی گلوی بچه‌اش، فرزندش را در راه خدا قربانی کند، خدا فرمود: «کافی است؛ این گوسفندی که برای شما فرستادم، این حیوانی که برای شما فرستادم، همین را قربانی کن.»

دل حضرت ابراهیم گرفت، گریه‌اش آمد، «خدایا! چه‌جوری در راه تو عزیزی را قربانی نکرده باشم، در حالی‌که تو معبود من هستی، تو محبوب من هستی، می‌شود آدم در راه محبوب قربانی نکرده باشد؟ قربانی نداده باشد؟ من یک فرصتی پیدا کرده بودم استثنایی، چرا این فرصت را کامل به من ندادی؟»(9) بله، به این سادگی‌ها نیست که فرصت قربانی کردن به هر کسی بدهیم.

خدا به کسی که از فرصت قربانی استفاده نکند، غضب می‌کند

داستان حضرت ابراهیم خلیل‌الرّحمان هنوز تمام نشده، اما اجازه بدهید قبلش یکی دو کلمه عرض کنم. خدا از کسی که از فرصت استفاده نکند، قربانی ندهد، ناراحت می‌شود؛ غضب می‌کند؛ غضب‌های عجیب و غریبی که در برخی از نمونه‌های آیات قرآن آمده؛ آیاتی که شاید مردم کمتر شنیده باشند، و کمتر درگیر بودند.

من جایی از دوستانم می‌پرسم که آیا تا حالا با چنین آیاتی برخورد کرده بودید؟ می‌گویند «نه! ما خبر نداشتیم.»، اما بگذارید من یکی از آیات مربوط به غضب الهی در چنین مواردی را بخوانم که اتفاقا در قرآن کریم تکرار هم شده است.
یکی از فرصت‌های قربانی دادن، جهاد فی سبیل‌الله است. پیامبر گرامی اسلام(ص) برای جنگ تبوک دستور جهاد دادند، عده‌ای سنگین‌شان آمد، گفتند: حالا این‌دفعه ما نیاییم، موقع برداشت محصول است، -تابستان بود و راه جنگ هم طولانی و سخت-.  آیه نازل شد. فرمود: پیامبر من! «فَإِن رَّجَعَکَ اللّهُ إِلَى طَآئِفَة مِّنْهُمْ فَاسْتَأْذَنُوکَ لِلْخُرُوجِ، فَقُل لَّن تَخْرُجُواْ مَعِیَ أَبَدًا وَلَن تُقَاتِلُواْ مَعِیَ عَدُوًّا إِنَّكُمْ رَضيتُمْ بِالْقُعُودِ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَاقْعُدُوا مَعَ الْخالِفينَ؛ هر گاه خداوند تو را به‌سوى گروهى از آنان بازگرداند، و از تو اجازه خروج (به‌سوى ميدان جهاد) بخواهند، بگو: «هيچ گاه با من خارج نخواهيد شد! و هرگز همراه من، با دشمنى نخواهيد جنگيد! شما نخستين بار به كناره‏گيرى راضى شديد، اكنون نيز با متخلّفان بمانيد!»(10) اگر اینهایی که یک‎بار به آن‌ها گفتی بیایند، یک‎بار فرصت فداکاری به آن‎‍ها دادیم، آمدند گفتند: «آقا! عذرخواهی می‌کنیم، این‌دفعه ما می‌خواهیم بیاییم جهاد»، پیامبر من! به آن‌ها بگو: «شما هرگز با من نخواهید آمد و هرگز به شما فرصت جهاد نمی‌دهم.»

خدایا! می‌خواهد بیاید فداکاری کند، خودش را برای شما بکشد! خدا! تحویل بگیر!

فرصت فداکاری یک فرصت استثنایی است. خدا به کسی که از آن فرصت استثنایی استفاده نکند، غضب می‌کند. می‌فرماید: هرگز! «إِنَّکُمْ رَضِیتُم بِالْقُعُودِ أَوَّلَ مَرَّه‌يٍ» شما بار اول که فرصت جهاد بود، راضی شدید بنشینید، راضی شدید در عرصه نیایید، دیگر از چشم من افتادید، می‌خواهم نبینم‌تان، می‌خواهم صد سال سیاه فداکاری نکنید؛ «فَاقْعُدُواْ مَعَ الْخَالِفِینَ» بنشینید! فکر کردید ما دنبال سرباز می‌گردیم، بیاید برای ما فداکاری کند؟ لیاقت نداشتی.

«استبدال»، سنت خدا برای کسانی که فرصت فداکاری را از دست بدهند

بنده تقاضا دارم از سروران خودم، در محضر اساتید خودم درس پس می‌دهم، بنده‌نوازی می‌فرمایند که کوچک‌هایی مثل ما را هم میدان می‌دهند، عرائضی داشته باشیم در محضرشان، توجّه بفرمایید؛ سخن از فداکاری به تنهایی گفتن فایده ندارد. تا بگویی، همه می‌گویند: «بله! خب شهادت که خوب است، در راه خدا فدا کردن هم خب، این هم خوب است.»

بعضی از فرصت‌ها پیش می‌آید، آدم در راه خدا فداکاری بکند. فرصت را از دست بدهی، خدا به تو غضب خواهد کرد. وقتی غضب بکند چه اتفاقی می‌افتد؟ یکی از اتفاق‌ها استبدال است. اصطلاح استبدال، یک اصطلاح قرآنی است.

بعضی از آیات قرآن هم هست کلمه‌ي استبدال درِش نیست، ولی صریحاً این تغییر و جابجایی را مطرح می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ مَن یَرْتَدَّ مِنکُمْ عَن دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَیُحِبُّونَهُ أَذِلَّۀٍ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّۀٍ عَلَى الْکَافِرِینَ یُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَلاَ یَخَافُونَ لَوْمَۀَ لآئِمٍ ذَلِکَ فَضْلُ اللّهِ یُؤْتِیهِ مَن یَشَاء»(11) اگر خوب پای دین نایستید، فکر نکنید من می‌نشینم منّت شما را می‌کشم، یک گروه دیگر جای شما می‌آورم.

در آیات دیگر قرآن هم در‌باره‌ي این استبدال دارد. مثال دیگر فداکاری گفتیم انفاق است «ها أَنْتُمْ هؤُلاءِ تُدْعَوْنَ لِتُنْفِقُوا في‏ سَبيلِ اللَّهِ فَمِنْكُمْ مَنْ يَبْخَلُ وَ مَنْ يَبْخَلْ فَإِنَّما يَبْخَلُ عَنْ نَفْسِهِ وَ اللَّهُ الْغَنِيُّ وَ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ؛ شما همان [مردمى‏] هستيد كه براى انفاق در راه خدا فرا خوانده شده‏ايد. پس برخى از شما بخل مى‏ورزند، و هر كس بخل ورزد تنها به زيان خود بخل ورزيده، و [گرنه‏] خدا بى‏نياز است و شما نيازمنديد»(12)

«وَإِن تَتَوَلَّوْا، یَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَیْرَکُمْ» اگر پشت کنید به این فرصتِ فداکاری، فدایی دادن، خدا یک قوم دیگر را جای شما خواهد آورد.

این جمله‌ي آخرِ آیه‌ي کریمه را دقت بفرمایید، در آن آیه‌ي قبل هم به‌گونه‌ي دیگری بود. یک‌جورهایی می‌خواهم بگویم، این قسمت از آیه، از داغ دل خدا دارد خبر می‌دهد. می‌فرماید: یک قوم دیگر جای شما می‌آورم ،«ثُمَّ لَا یَکُونُوا أَمْثَالَکُمْ؛ آنها دیگر مثل شما نیستند.» بهتر از شما می‌آورم جای شما. برخوردهای خداوند متعال را نگاه کنید.

اینها بحث‌هایی نیست که حاشیه‌ای باشد، اینها بحث‌هایی است که حلقه‌های وصل صحنه‌های عجیب و غریبِ تاریخ پشت سر همدیگر است. اصلاً ارتباطش با کربلا، ارتباط بسیار روشن است. ماهیّت کربلا را بدون این بحث اصلاً نمی‌شود توضیح داد. چرا کربلا؟ چه ارتباطی دارد؟ همه تا الان حدس زدند کربلا محل قربانی دادن بوده است، اما از این بالاتر اجازه بدهید در قسمت عبرت‌ها به کربلا نگاه بکنیم.

پس خدا فرصت قربانی دادن را می‌گیرد، می‌فرماید دیگر فرصت بهتون نمی‌دهم. اگر «خوب» قربانی ندهی، ازت قبول نمی‌کند. اگر خالص نباشی، به ولیّ خدا شک داشته باشی، ازت قبول نمی‌کند. این اول، می‌خواهیم بشماریم مشخص بشود در ذهن‌مان.

دوم. فرصت قربانی دادن دیگر بهت نمی‌دهد، می‌فرماید: «فَاقْعُدُواْ مَعَ الْخَالِفِینَ» بنشین! نمی‌خواهد بیایی.

سوم. استبدال است. جابه‌جا می‌کند. یک قوم بهتری را جای شما می‌آورد؛ «یُحِبُّهُمْ وَیُحِبُّونَهُ» من دوستشان دارم، آنها هم عاشق من هستند. آنها استوار هستند، از سرزنش نمی‌ترسند.

چهارم. چه اتفاقی می‌افتد اگر کسی از فرصت قربانی استفاده نکند؟ اگر کسی می‌خواهد سخن تلخی بشنود آماده باشد. اگر کسی می‌خواهد خطرناک‌ترین سنّت الهی را بشنود آماده باشد.

وقتی خطر استبدال جای خودش را به خطر ابتلا می‌دهد

خطر این سنّت الهی از عذاب دوزخ بالاتر است، خطر این سنّت و عذاب الهی برای آنان که فداکاری نمی‌کنند، از قعر جهنم بالاتر است و این یک سنّت الهی است که در همین دنیا اجرا می‌شود. خدا چه می‌کند با کسانی که فرصت فداکاری پیدا کردند، اما از فرصت استفاده نکردند؟ امام صادق(ع) می‌فرماید: «مَنْ لَمْ يُنْفِقْ فِي طَاعَةِ اللَّهِ ابْتُلِيَ بِأَنْ يُنْفِقَ فِي مَعْصِيَةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ لَمْ يَمْشِ فِي حَاجَةِ وَلِيِّ اللَّهِ ابْتُلِيَ بِأَنْ يَمْشِيَ فِي حَاجَةِ عَدُوِّ اللَّه‏»(13) کسی که در راه طاعت خدا خرج نکند و از دارایی خودش فدا نکند، مبتلا می‌شود به اینکه در راه معصیت خدا خرج کند و فدایی بدهد، و کسی که در راه ولی خدا قدم بر ندارد و فدایی ندهد، خدا او را مبتلا می‌کند که در راه منافع دشمنِ خدا قدم بردارد.

آنها که فرصت رکاب امیرالمؤمنین(ع) را از دست دادند، مبتلا به خون حسین(ع) شدند

به خدا قسم مردم کوفه، یزید را دوست نداشتند. مردم کوفه از یزید متنفر بودند. مردم کوفه امیدی به یزید نداشتند که به آنها مهربان بشود. مردم کوفه هیچی از یزید نمی‌خواستند. بیچاره‌ها، بدبخت‌ها فداکاری کردند برای یزید. اینکه خیلی بدتر از جهنم است. چرا فداکاری کردند برای یزید؟ چون امیرالمؤمنین(ع) به آنها می‌فرمود: بیایید در راه خدا جهاد کنید، در رکاب من جهاد کنید اما سستی می‌کردند. مردم کوفه لااقل سه جنگ پای رکاب امیرالمؤمنین جنگیدند نه اینکه نیایند اصلاً، جنگ صفین بیش از یک سال طول کشید سی هزار کُشته داد. مردم کوفه این‌جور نبود که مطلقاً نیایند، ملحد نبودند، کافر نبودند اما شُل آمدند.

امیرالمؤمنین را غضبناک کردند، دلش را شکستند، انتظار امیرالمؤمنین را برآورده نکردند، فرمود: «يَا أَشْبَاهَ الرِّجَالِ وَ لَا رِجَالَ»(14) مرد نیستید شما انسان نیستید شما. چرا اذیت می‌کنید؟ چرا گوش نمی‌دهید؟ مقداری از اینها در جنگ جمل آمدند، در جنگ نهروان حضور داشتند، آمدند پای رکاب امیرالمؤمنین، اما خوب نیامدند، تا آخر نیامدند. اینها چون خوب پای رکاب امیرالمؤمنین(ع) نیامدند خدا تصمیم گرفت آنها را مجازات کند، چگونه مجازات کرد؟ کاش اینها را مستقیم برده بود جهنم، دست‌شان به خون حسین آغشته نمی‌شد.

فرمود: حالا که به علی امیرالمؤمنین کمک نکردید، من مبتلای‎تان می‌کنم به اینکه بروید ایثارگرانه از خود بگذرید، خودکشی کنید، بی‌جیره و مواجب برای یزید کار کنید، حسین(ع) بکشید. آیا ماهیّت حقیقی عبرت‌های عاشورا اینجا نیست؟ چرا آن روزی که بهت گفتم فداکاری، بکن فداکاری نکردی؟ این یک فرصت از دست رفته است، اگر غضب خدا در عالی‌ترین مرتبه به تو متوجه بشود دیگر بحث استبدال نیست بحث ابتلاست، مبتلا می‌کند تو را.

خطر «ابتلا» برای سیاستمدارانی که فرصت فداکاری را از دست بدهند بالاست

در جامعۀ اسلامی مردم داراتر هستند یا مسئولان؟ بله بسیاری از مسئولان الحمدلله اهل زهد هستند یا از طبقات پایین آمدند و در مملکت ما اینگونه نیست که کسی مقام را به خاطر مال بخواهد. هوشیاری مردم ما و خوبی مسئولین ما بالاست و ما این مشکل را نداریم، ولی مسئولین توجه کنند، سیاستمداران توجه کنند آنجاهایی که خدا به آن‌ها فرصت فداکاری می‌دهد از دست ندهند، آن‌جاهایی که خدا فرصت فداکاری برای ولیّ خدا به آن‌ها می‌دهد از دست ندهند، خطر استبدال به جای خودش، خطر ابتلا را چه می‌کنند؟

خب ما با دانشجوها می‌نشینیم با هم بحث می‌کنیم با هم گپ می‌زنیم روایات را با هم می‌خوانیم خب دانشجو می‌آید می‌گوید که: پس آن کسی که الان دارد خدمت می‌کند به صهیونیزم، استکبار جهانی را با کار خودش خوشحال می‌کند، سرباز بی‌جیره و مواجب او شده و دارد در راه او فداکاری می‌کند، او یک روزی امام(ره) را ناراحت کرده بوده؟ می‌گویم: در صحیفه‌ي نور هست، می‌توانید بخوانید. اینها دیگر بررسی نمی‌خواهد. یک روزی کم گذاشته بوده برای ولیّ خدا؟ هر کس کم بگذارد، این‌جوری است. خدا با کسی شوخی ندارد، اینجاها به کسی رحم هم ندارد، رحم و شفقت مال یک جای دیگر است.

معمّای تاریخی «قُلُوبُهُمْ مَعَكَ وَ سُيُوفُهُمْ عَلَيْكَ» چگونه حل می‌شود؟

باور بفرمایید خیلی از کسانی که آمده بودند کربلا، قصد کشتن اباعبدالله‌الحسین(ع) را نداشتند، این سقوط به یکباره بود، تصاعدی اینقدر بدی در روح آنها ایجاد شد، این سخن مشهور تاریخ است، گفتند: «قُلُوبُهُمْ مَعَكَ وَ سُيُوفُهُمْ عَلَيْكَ» دوستت دارند حسین، اما شمشیرهایشان علیه شماست. این معمّای تاریخی را حل کنید. چرا اینگونه کسی را که دوست دارند، دارند قطعه قطعه می‌کنند؟ بگویم فریاد شما مردان غیرتمند بلند بشود؟ روضه‌های ما مثال‌های عالی‌ترین و عمیق‌ترین معارف ماست.

داشت خلخال را از پای یکی از دخترکان حسین فاطمه می‌کَند، بچه می‌ترسید، می‌لرزید، آن نامردی که داشت خلخال را می‌کَند خودش هم گریه می‌کرد، برگشت فرمود: آخر نامرد ـ من می‌گویم نامرد ـ داری ظلم می‌کنی، گریه هم می‌کنی؟ گفت: آخر من می‌دانم شما بچه‌های پیغمبر هستید. خب چرا این جنایت را می‌کنی؟ خدا مبتلا نکند آدم را، در خدمت قرار می‌گیرد، در خدمت که قرار گرفت چه خواهد شد؟

دو دعا کنم، داستان حضرت ابراهیم خلیل‌الرحمان را به پایان برسانم، نمی‌خواهم ذائقه‌ي شما را تلخ کنم با توجه کردن به فرصت‌های از دست رفته‌ي کسانی که فرصت‌هایشان را از دست دادند. نمی‌خواهم ذائقه‌ي شما را در این مجلس شریف تلخ کنم، مخصوصاً که بعد از عاشورای حسین(ع)، اباعبدالله‌الحسین همه‌ي شما را در آغوش گرفته، گرد و غبار عزاداری را از سر و روی شما پاک کرده، به شما لبخند زده، نام شما را ابالفضل العباس ثبت کرده، دلم نمی‌آید در میان شما تلخ صحبت کنم. برویم سراغ کسانی که قربانی می‌دهند.

دعا کنم، با این دعا کام خودتان را شیرین کنید. کلمات‌مان را بدون نگاه به آنهایی که فرصت‌ها را از دست می‌دهند، با نگاه به آنهایی که آرزوی قربانی دادن کردند و الان آرزو دارند. آنهایی که به دنبال فرصت قربانی دادن می‌گردند و می‌گویند: «خدایا چه موقع چه چیزی را فدا کنم؟» شیرین کنیم ذائقه‌ي خودمان را با این دعا: خدایا فرصت قربانی دادن و قربانی کردن دارایی‌هایمان را در راه خودت به ما عنایت بفرما! فرمود کسی صادقانه برای شهادت که یکی از مصادیقش هست دعا کند شهید هم نشود خدا به او خواهد داد.(15)

بعضی از علما و بزرگان بودند یک سال هر شب احیا گرفتند، مثل برنامه‌ي شب قدری که ما داریم تا صبح عبادت می‌کنیم.

 - آقا چرا به خودت سخت می‌گیری؟ بالاخره یکی از این شب‌ها شب قدر هست، مگر حاجت خاصی داری می‌خواهی قطعاً آن شب بگویی و بگیری؟

- بله، من شهادت در راه خدا را می‌خواهم.

قربانی دادن منت‌کشی می‌خواهد، این مسیر نورانی علم و فن‌آوری که یکی از مجاهدت‌های تاریخی این مّت هست که بی‌نظیر بوده تاکنون و با رهبریِ داهیانه‌ي عزیز دل‌مان نایب امام زمان‌مان انجام گرفته، ببین چه قربانی‌هایی می‌گیرد، شهدای فناوری را ببینید! همچین که خبر شهادت آخرین شهدایی که در این راه به شهادت رسیدند، بچه‌های سپاه را این دانشمندان بسیجی را شنیدم، گفتم ببین خدا دست بر نمی‌دارد از سنّتش، می‌فرماید: این راه قربانی می‌خواهد، عزیزترین کسان‌تان را باید بدهید، این راه قربانی می‌خواهد، خدایا ما را قربانی راه خودت قرار بده! خدایا خدایا فرصت قربانی کردنِ بهترین دارایی‌های ما را به ما عنایت بفرما! و ما را در آن لحظه غافل و زمین‌گیر قرار مده!

اگر کسی نعمت «جاه» را در راه خدا فدا نکند، خدا از او گرفته و به دیگری می‌دهد

امیرالمؤمنین(ع) فرمود: «إِنَّ لِلَّهِ عِبَاداً يَخْتَصُّهُمُ اللَّهُ بِالنِّعَمِ لِمَنَافِعِ الْعِبَادِ» اصلاً کلمات امیرالمؤمنین علی(ع) متفاوت است. خدا بندگانی دارد که این بندگان را بهشون نعمت‌هایی داده، به خاطر منافع مردم. چقدر زیباست که بهترین مصادیق این نعمات را نعمت «جاه» بدانیم. بعد می‌فرماید: «فَيُقِرُّهَا فِي أَيْدِيهِمْ مَا بَذَلُوهَا» این نعمت‌ها را در دست اینها قرار می‌دهد، که بذل و بخشش بکنند، در راه خدا فدیه بدهند، قربانی بدهند. «فَإِذَا مَنَعُوهَا نَزَعَهَا مِنْهُمْ ثُمَّ حَوَّلَهَا إِلَى غَيْرِهِم»‏(16) اگر استنکاف بورزند، خدا نعمت‌ها را از آنها می‌گیرد، می‌دهد به یک گروه دیگر. خدا ان‌شاءالله هیچ نعمتی را از ما نگیرد!

داستان ابراهیم خلیل‌الرحمان را تمام کنم آرام آرام به کربلای اباعبدالله‌الحسین(ع) برسیم. امام رضا(ع) به تفصیل حقایق این داستان را بیان می‌فرمایند.(17) ابراهیم خلیل‌الرحمان صدا زد: خدایا من که قربانی نکردم. خدا فرمود: قبول کردم. ابراهیم عرض کرد: خدایا، درست است قبول کردی، ولی چقدر زیباست عاشقی برای معشوقش قربانی بدهد.

مادرها بچه‌هایتان را این‌جوری تربیت کنید. پسرم دخترم، دکتر شو! مهندس شو! موقعیتی پیدا کن! خانواده تشکیل بده! بچه‌هایی داشته باش! ثروتی به هم بزن! چه اشکالی دارد؟ پولدار بشوی. ببینیم در این راه، خدا در طول مسیر از تو چه قربانی‌هایی می‌خواهد، قربانی‌های ارزشمندی فراهم کن، یکی یکی آنها را در راه خدا بده!

حضرت ابراهیم خلیل‌الرحمان بعد از اینکه تقاضای عاشقانه و عارفانه‌ي خودش را برای قربانی دادن مطرح کرد، خداوند متعال فرمود: خب، ابراهیمِ من، تو بیشترین کسی که در این عالم دوست داری کیست؟ عرضه داشت: خدایا معلوم است آخرین پیامبر محمد مصطفی(ص). فرمود: آیا او را بیشتر از خودت دوست داری؟ عرضه داشت بله خدایا. معلوم است او را بیشتر از خودم دوست دارم. فرمود: فرزندان آخرین پیامبر را هم بیشتر از فرزندان خودت دوست داری؟ بیشتر از اسماعیلت؟ عرضه داشت: بله خدای من، مولای من. بیشتر دوست دارم.

فرمود: یکی از فرزندان آخرین پیامبر، نامش حسین است. به دلت مراجعه کن! خدایا خیلی دوستش دارم. این کیست اسمش آتش به دلم می‌زند. ابراهیمِ من! من حسین را به عنوان قربانیِ تو قبول می‌کنم، بیشتر نمی‌سوزی؟ گفت: بله خدای من. نشست گریه کرد برای حسین. اینقدر گریه کرد که نگو!

خدا در طول تاریخ فقط به یک نفر فرصت داد تمام دارایی‌اش را قربانی کند

می‌خواهیم یک گفت‌وگوی قشنگی با همدیگر داشته باشیم ها. ببینید هنوز بدن حسینِ فاطمه روی زمین است. خدا به عاشقانِ خودش هم اجازۀ فدا شدن و قربانی دادن نمی‌دهد. اولیای خدایی که دوست داشته باشند در راه خدا قطعه قطعه بشوند، زیاد هستند ولی بسیاری از اولیای خدا این فرصت را خدا به آن‌ها نداده. می‌دانم دوست داری فدا بشوی اما قبول است، بیا. خدا در میان این همۀ اولیا به یک نفر به تمامه فرصت قربانی کردن قربانی دادن و فداکاری داد. در بین 124 هزار پیغمبر، اوصیای‌شان و همه‎ي خوبان عالم فقط یک نفر این فرصت را پیدا کرد.

هر خوبی در عالم می‌خواهد قربانی بدهد، از یک جایی به بعد مثل حضرت ابراهیم، خداوند متعال می‌فرماید: بس است عزیزِ من، قبول است بیا برو! اما نمی‌دانم رابطه‌اش با حسین چی بود؟ خدایا اجازه می‌دهی من تا آخر هر چه دارم قربانی کنم؟ بیاور حسین قربانی‌هایت را. می‌پرسیدند این بچه‌ها را کجا می‌بری؟ نمی‌توانست حسین(ع) جواب بدهد. نمی‌فهمیدند آنها. یک فرصت استثنایی برای من پیش آمده قربانی بدهم. ان‌شاءالله سال آینده عرفه این عرض بنده را به یاد داشته باشید دعای عرفه‌ات متحوّل خواهد شد.

هدیه یک روضه خوان است به عزاداران اباعبدالله‌الحسین(ع)، دوستانِ من شکر بهترینش این است که نعمت را در راه خودش مصرف کنی، نعمت را در راه خودش مصرف کنی، بهترینش این است که قربانی بدهی. در هیچ دعایی مثل دعای عرفه شکر جاری نیست، نمونه‌ي اعلای مناجات شاکرانه با خداوند متعال دعای عرفه است. عجیب و غریب اباعبدالله‌الحسین ولع تشکر از خدا را در این دعا نشان می‌دهد، اصلاً این دعا را باید اسمش را گذاشت دعای شکر، اینقدر قشنگ از نعماتی که از خدا گرفته حسین تشکر می‌کند که این تشکرها انگار آرزوی حسین است که خدا این نعمت‌هایی که به من دادی چه‌جوری در راه تو مصرف کنم یعنی فدای تو بکنم؟ امشب هر کسی می‌خواهد برود کربلا دعای عرفه را در بدن حسین ببیند، همه را خدا اجازه داد بیاور فدا کن!

سخت‌ترین امری که فدا کرد چی‌ها بودند؟ ان‌شاءالله می‌رویم یک روز حسین فاطمه(س) را صحرای محشر می‌بینیم، روضه‌های زیادی می‌شنویم. آنجا از خودِ حضرت می‌پرسیم. به نظر می‌آید سخت‌ترین بخش فداکاری حسین می‌دانید کجا بود؟ لحظۀ آخر، حسین(ع) داشت کجا را نگاه می‌کرد، که سر از بدن مطهرش جدا کردند؟ نگران خیمه‌ها بود. زینبم این دخترها را مواظب باش... این دخترکانِ من را مراقب باش... زینبم، زینبم، زینبم، ای امام زین‌العابدین، شما که گریۀ بر حسین(ع) را دوست داشتید یک جمله از امام زین‌العابدین بگویم. درد امام زین‌العابدین(ع) آن درد با عظمتش این بود: خدا به امام زین‌العابدین(ع)  فرصت نداد، امر فرمود عزیزم، تو نباید فدا بشوی. همچین که صدای غریبیِ حسین(ع) بلند شد، به شمشیری تکیه کرد، هی خودش را دارد می‌کشاند بیاید به سمت حسین(ع). آقا فرمود: زینبم، جانِ تو و جانِ علیِ من، نگذاری امامت قطع بشود! «الا لعنة‌الله علی‌القوم الظالمین».

---------------------------------------------

(1) غررالحکم/حدیث2041

(2) غررالحکم/حدیث3925

(3) آل عمران/83

(4) امیرالمؤمنین علی(ع): «... وَ كَانَتِ الْأُمَمُ السَّالِفَةُ تَحْمِلُ قَرَابِينَهَا عَلَى أَعْنَاقِهَا إِلَى بَيْتِ الْمَقْدِسِ فَمَنْ قَبِلْتُ ذَلِكَ مِنْهُ أَرْسَلْتُ عَلَيْهِ نَاراً فَأَكَلَتْهُ، فَرَجَعَ مَسْرُوراً وَ مَنْ لَمْ أَقْبَلْ مِنْهُ ذَلِكَ رَجَعَ مَثْبُوراً، وَ قَدْ جَعَلْتُ قُرْبَانَ أُمَّتِكَ فِي بُطُونِ فُقَرَائِهَا وَ مَسَاكِينِهَا...»(احتجاج طبرسی/1/221)

(5) از جمله: «يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُون»‏(بقره/3) و «أَقيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ»(بقره/43)

(6) رسول خدا(ص): «مَن ماتَ و لَم يَغْزُ، و لَم يُحدِّثْ بهِ نَفسَهُ، ماتَ على شُعْبَةٍ مِن نِفاقٍ؛ كسى كه جهاد نكرده يا آرزوى جهاد نداشته باشد و بميرد به نوعى نفاق مرده است.»(میزان الحکمه/2829)

(7) حجرات/15

(8) نهج البلاغه، حکمت441

(9) عن الرضا(ع): «لَمَّا أَمَرَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى إِبْرَاهِيمَ ع أَنْ يَذْبَحَ مَكَانَ ابْنِهِ إِسْمَاعِيلَ الْكَبْشَ الَّذِي أَنْزَلَهُ عَلَيْهِ تَمَنَّى إِبْرَاهِيمُ ع أَنْ يَكُونَ يَذْبَحُ ابْنَهُ إِسْمَاعِيلَ ع بِيَدِهِ وَ أَنَّهُ لَمْ يُؤْمَرْ بِذَبْحِ الْكَبْشِ مَكَانَهُ لِيَرْجِعَ إِلَى قَلْبِهِ مَا يَرْجِعُ إِلَى قَلْبِ الْوَالِدِ الَّذِي يَذْبَحُ أَعَزَّ وُلْدِهِ بِيَدِهِ فَيَسْتَحِقَّ بِذَلِكَ أَرْفَعَ دَرَجَاتِ أَهْلِ الثَّوَابِ عَلَى الْمَصَائِبِ فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهِ يَا إِبْرَاهِيمُ مَنْ أَحَبُّ خَلْقِي إِلَيْكَ فَقَالَ يَا رَبِّ مَا خَلَقْتَ خَلْقاً هُوَ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ حَبِيبِكَ مُحَمَّدٍ ص فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهِ يَا إِبْرَاهِيمُ أَ فَهُوَ أَحَبُّ إِلَيْكَ أَوْ نَفْسُكَ قَالَ بَلْ هُوَ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ نَفْسِي قَالَ فَوَلَدُهُ أَحَبُّ إِلَيْكَ أَوْ وَلَدُكَ قَالَ بَلْ وَلَدُهُ قَالَ فَذَبْحُ وَلَدِهِ ظُلْماً عَلَى أَعْدَائِهِ أَوجَعُ لِقَلْبِكَ أَوْ ذَبْحُ وَلَدِكَ بِيَدِكَ فِي طَاعَتِي قَالَ يَا رَبِّ بَلْ ذَبْحُهُ عَلَى أَيْدِي أَعْدَائِهِ أَوْجَعُ لِقَلْبِي قَالَ يَا إِبْرَاهِيمُ فَإِنَّ طَائِفَةً تَزْعُمُ أَنَّهَا مِنْ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ص سَتَقْتُلُ الْحُسَيْنَ ع ابْنَهُ مِنْ بَعْدِهِ ظُلْماً وَ عُدْوَاناً كَمَا يُذْبَحُ الْكَبْشُ فَيَسْتَوْجِبُونَ بِذَلِكَ سَخَطِي فَجَزِعَ إِبْرَاهِيمُ ع لِذَلِكَ وَ تَوَجَّعَ قَلْبُهُ وَ أَقْبَلَ يَبْكِي فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهِ يَا إِبْرَاهِيمُ قَدْ فَدَيْتُ جَزَعَكَ عَلَى ابْنِكَ إِسْمَاعِيلَ لَوْ ذَبَحْتَهُ بِيَدِكَ بِجَزَعِكَ عَلَى الْحُسَيْنِ ع وَ قَتْلِهِ وَ أَوْجَبْتُ لَكَ أَرْفَعَ دَرَجَاتِ أَهْلِ الثَّوَابِ عَلَى الْمَصَائِبِ فَذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ فَدَيْناهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّه‏» ترجمه: «هنگامى كه حقتعالى حضرت ابراهيم (ع) را امر فرمود كه جاى فرزندش اسماعيل بره كه از براى او فرستاده بود قربانى كند ابراهيم (ع) از خداوند آرزو كرد كه كاش فرزند خود اسماعيل را بدست خود در راه خدا قربانى ميكردم و كاش مأمور نشده بودم بقربانى كردن بره جاى اسماعيل تا اينكه قلب من رجوع كند و قلب پدرى شود كه عزيزترين فرزندان خود را بدست خود در راه دوست قربانى كند و باين سبب درجه‏هاى او بلندتر شود از كسانى را كه حقتعالى بآنها ثواب عطا فرموده بجهت نزول مصائب بآنها حقتعالى وحى بسوى او فرستاد كه اى ابراهيم از مخلوق من كيست دوست‏تر بسوى تو عرض كرد پروردگارا اين همه مخلوق را كه آفريدى احدى را بيش از حبيب تو محمد مصطفى (ص) دوست‏تر ندارم حقتعالى باو وحى فرستاد كه آيا او را بيشتر دوست ميدارى يا خود را عرض كرد بلكه او را فرمود فرزند او را بيشتر دوست ميدارى يا فرزند خودت را عرض كرد بلكه فرزند او را فرمود قربانى شدن فرزند او بر دست دشمنان او از روى ظلم بيشتر دل ترا بدرد مى‏آورد يا قربانى كردن فرزند خود را بدست خود در اطاعت من عرض كرد بلكه قربانى شدن فرزند او بر دست دشمنان او بيشتر دلم را بدرد مى- آورد فرمود اى ابراهيم طائفه را گمان برسد كه از امت محمد (ص) باشند و بكشند فرزند او حسين را بعد از او بجور و ستم مانند آنكه بره را ذبح كنند يعنى قتل آن حضرت نزد آنها عظمى ندارد و مستوجب شوند باين سبب سخط و غضب مرا پس فرياد و فغان ابراهيم (ع) بلند شد و دل او بدرد آمد و شروع كرد بگريه كردن پس خطاب از مصدر جلال الهى رسيد كه اى ابراهيم جزع و فغان تو را فداى فرزندت اسماعيل قرار دادم مثل آنكه اسماعيل را بدست خودت فدا كرده چون بر حسين (ع) و قتل‏ او گريه كردى و واجب گردانيدم از براى تو بلندترين درجات كسانى را كه ثواب دادم بجهت مصائب و اين است تفسير قول حقتعالى كه ميفرمايد وَ فَدَيْناهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ و لا حول و لا قوة الا بالله العلى العظيم‏» عیون اخبار الرضا/1/209. ترجمه اقا نجفی اصفهانی.

(10) توبه/83 – برای مطالعه شأن نزول آیه، رجوع فرمایید به تفسیر نمونه، ذیل همین آیه.

(11) مائده/54 – ترجمه: اى اهل ايمان! هر كس از شما از دينش برگردد [زيانى به خدا نمى‏رساند] خدا به زودى گروهى را مى‏آورد كه آنان را دوست دارد، و آنان هم خدا را دوست دارند در برابر مؤمنانْ فروتن‏اند، و در برابر كافرانْ سرسخت و قدرتمندند، همواره در راه خدا جهاد مى‏كنند، و از سرزنش هيچ سرزنش كننده‏اى نمى‏ترسند. اين فضل خداست كه به هر كس بخواهد مى‏دهد و خدا بسيار عطاكننده و داناست. – علامه طباطبایی در ذیل همین آیه توضیح می‌دهد که ارتداد در این آیه به معنی کسانی است که « باكى ندارند از اينكه با از دست دادن سرمايه دين، دنيا را به دست آورند و آنچه در نزد دشمنان دين از عزت كاذب و مقام‏هاى حيوانى و فانى سراغ دارند را مقدم مى‏دارند بر عزت حقيقى كه تنها از آن خدا و رسول او و مؤمنين است و بر سعادت واقعى كه هم شامل زندگى دنيا است و هم آخرت.»

(12) محمد/38

(13) من لایحضره الفقیه/4/412

(14) نهج البلاغه، خطبه 27

(15) رسول خدا(ص): مَن طَلَبَ الشهادَةَ صادِقا اُعطِيَها ، و لَو لَم تُصِبْهُ (میزان الحکمه/حدیث9948)

(16) نهج البلاغه، حکمت 425

(17) رک: پاورقی 6.