دلالی و احتکار میوه زیر سایه عدم نظارت

در واقع می‌توان گفت بازارهای اقتصادی ایران که با کالاهای اساسی سر و کار دارند و فروش خوبی دارند هنوز هم بازیچه دست دلالان است و در واقع این دلالان هستند که نرخ‌ها را در بازار‌های مختلف کنترل می‌کنند و بر گرانی آن‌ها دامن می‌زنند.

هر چند دولت یازدهم موفق شد بساط جمشید بسم الله‌ها را از بازار ارز جمع کند و ارز را به ثبات نسبی برساتد اما هنوز هم در بازارهای مختلف مانند خودرو و مسکن و کالاهای اساسی دلالان جولان می‌دهند. تفاوت قیمت خودروهای تولید داخل در کارخانه‌های خودرو سازی و بازار آزاد و تفاوت نرخ اجاره بها در یک محله همه و همه نشانه‌هایی از حضور دلالان در اقتصاد ایران است که به دلیل عدم نظارت قانونی و برخورد با آن‌ها روز به روز ثروتمند‌تر می‌شوند و بر گرانی‌ها دامن می‌زنند.

این اتفاق طی ماه‌های گذشته در بازار میوه هم رخ داده و به نظر می‌رسد با وجود تلاش‌هایی که برای برچیدن بساط دلالان از بازار میوه‌ای که همه مردم با آن سرو کار دارند، صورت گرفته، هنوز هم این بازار محل خوبی برای درآمد زایی دلالان است.

حضور دلالان در بازار میوه اما از روزهایی که نوبرانه‌های تابستانی راهی بازار میوه شدند، بیش ازپیش نمود یافت. هر چند امسال زود‌تر از هر سال دیگری، پای میوه‌های تابستانی به سبد خرید مردم رسید، اما تنوع قیمتی در بازار میوه بیش از هر زمان دیگری به چشم می‌خورد، به نحوی که قیمت یک میوه‌گاه با اختلاف ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ تومانی در مناطق مختلف شهر یافت می‌شد.

در این میان ظهور گوجه سبز ۴۰ هزار تومانی و شلیل ۲۰ هزار تومانی نیز به نوبه خود نشان از حضور دلالان در بازار میوه داشت.

در واقع ماجرا از این قرار بود که در حالی که میوه‌های فصل در میادین ارزان و فراوان بود اما در مغازه‌ها بعضا با افزایش ۱۰۰ تا ۱۵۰ درصدی به دست مصرف کننده می‌رسید و این در حالی است که فروشندگان باید افزایش حداکثر ۳۰ درصدی را نسبت به فاکتورهای میادین اعمال می‌کردند.

به این ترتیب است که گروهی با عنوان دلالان میادین میلیارد‌ها تومان به جیب می‌زنند، پولی که در جیب کشاورز، باغدار یا کاسب میدان و میوه‌فروش نمی‌رود بلکه به جیب عده‌ای دلال راه می‌یابد که در ‌‌نهایت موجب گرانی چشمگیر میوه‌ها می‌شود. این ماجرا اما با حضور به موقع دولت و همکاری اتاق اصناف در خصوص میوه‌های پاییزی و زمستانی تا حدود زیادی کنترل شد اما حالا نوبت به گرانی‌های شب عید رسیده است و دلالان باز هم دست به کار شده‌اند تا با احتکار میوه پول کلانی را به جیب بزنند.

نرخ گذاری میوه در شب عید و فعال شدن دلالان

ماجرا هم از این قرار است که در حالی که اولین سالی است که قرار است وزارت جهادکشاورزی، کار تنظیم بازار میوه شب عید را انجام دهد، از بازار میوه خبر می‌رسد که محتکران و دلالان مشغول به کار شده‌اند و در ۳۰ و اندی روز باقی مانده تا نوروز ۹۴ سعی دارند با احتکار میوه زمینه را برای گرانی میوه‌های شب عید فراهم کنند.

این اتفاق اما در حالی رخ داده که مطابق معمول هر سال، بازار میوه از حساسیت بالایی برخوردار است و دولت چند سالی است که خود را مکلف کرده تا میوه شب عید مردم را با قیمت مناسب تامین کند.

با این وجود به دلیل مشکل هر ساله بازارهای شب عید کشور، دلالان باز هم در سایه نبود نظارت‌های کافی از سوی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، اقدام به ذخیره سازی میوه و جمع آوری برخی اقلام به خصوص سیب، پرتقال و موز کرده‌اند و همین امر، آنگونه که برخی مغازه داران می‌گویند، چند روزی است که این اقلام در میادین میوه و تره بار بسیار گران شده است.

میوه فروشان چه می‌گویند؟

محمد، صاحب یک میوه فروشی در غرب تهران، منطقه شهران در خصوص کمبود و گرانی موز و پرتقال و سیب به خبرنگار فردا می‌گوید: چند روزی است که وقتی برای دریافت بار به میادین اصلی میوه و تره بار مراجعه می‌کنیم خبری از پرتقال و سیب مرغوب نیست و موز هم بسیار گران شده است و برای پیدا کردن میوه خوب باید قیمت بالایی بپردازیم.

این میوه فروش ادامه می‌دهد: به عنوان مثال قیمت خرید موز برای من کیلویی ۳۸۰۰ تومان درمی آید و به همین دلیل من مجبورم موز را حداق کیلویی ۵۵۰۰ تومن بفروشم.

صالح، شاگرد یک میوه فروش دیگر در منطقه سید خندان نیز با تاکید سخنان محمد به خبرنگار فردا می‌گوید: سیب‌هایی که در میادین اصلی توزیع می‌شود همه یخ زده و خراب است و خبری از سیب مرغوب نیست و برای تهیه سیب خوب باید از کانال‌هایی که به عنوان دلال فعالند اقدام کرد و به قیمت گران خرید، ما هم مجبوریم گران بفروشیم.

او تاکید می‌کند: در هر حال مردم از میوه فروشی‌هایی که شناخته شده‌اند توقع میوه نامرغوب ندارند و مغازه دار مجبور است از دلالان خرید کند و گران بفروشد.

محسن دیگر میوه فروش در منطقه غرب تهران، جنت آباد، نیز در خصوص احتکار میوه توسط دلالان به خبرنگار فردا توضیح می‌دهد: درواقع هر سال نزدیک عید عده‌ای از دلالان با رفتن به استان‌های شمالی کشور اقدام به خرید کلی و ذخیره سازی پرتقال و مرکبات و حتی سیب می‌کنند و به همین دلیل است که هر سال ما همین بساط را نزدیک سال نو داریم و با کمبود میوه و گرانی مواجهیم.

این میوه فروش با گلایه از دولت تاکید می‌کند: معلوم نیست چرا کسی از وزارت کشاورزی یا وزارت صنعت کنترلی بر بازار میوه ندارد و مردم را از ما شاکی می‌کنند که چرا میوه را گران می‌فروشیم. ما اگر گران نخریم که نیازی به گران فروشی نداریم. ما انقدر وجدان داریم که پول حرام به خانه نبریم.

با این تفاسیر به نظر می‌رسد گرانی و کمبود میوه در بازار هم گلایه‌های مردم را به همراه داشته و هم میوه فروشان را. گلایه‌هایی که همه نشان دهنده عدم نظارت کافی در بازار میوه است و این در حالی است که کنترل نرخ نوبرانه‌های پاییزی و زمیتانی نشان داد که دولت اگر بخواهد به خوبی می‌تواند بازار میوه را کنترل کند تا در ایامی که نوروز نزدیک می‌شوند، مردم حداقل دغدغه گرانی میوه را نداشته باشند.