مقابله به مثل، يك اصل قرآني است كه ريشه در فطرت انسان دارد. قرآن كريم در اين باره ميفرمايد: «ماه حرام در برابر ماه حرام و براي حرامها قصاص ميباشد، پس آنكه به شما تعدي نمود مانند تعدياش به او تعدي كنيد و از خدا پروا كنيد و بدانيد بهراستي خدا با پروا پيشگان است (بقره، 194).
نفت در اقتصاد دنيا نقشي كليدي دارد. كشورهاي توليد كننده نفت در درآمد و كشورهاي صنعتي در انرژي و مواد به نفت وابستهاند. از سويي كشورهاي صنعتي به جريان ارزان نفت ميانديشند تا با بهرهگيري از نفت ارزان و ارزش افزوده بالاي فرآوردههاي آن مشكلات اقتصادي خود را رفع كنند و از سوي ديگر توليدكنندگان كه به نوعي وابسته به درآمد نفت هستند، منافع ملي خود را در بالا بودن قيمت نفت جستجو مي كنند. كشورهاي جهان را ميتوان به سه دسته تقسيم كرد: 1.كشورهاي توليد كننده نفت كه از تكنولوژي صنعتي برخوردار نيستند؛ 2.كشورهاي صنعتي كه مصرف كننده نفت هستند؛ 3.كشورهايي كه نفت و صنعت را در كنار يكديگر دارند. حالت مطلوب حالت سوم است كه كشور ما ميتواند در اين دسته ارزيابي شود.
با پيشرفتهاي سريعي كه در دهههاي پس از انقلاب رخ داده، كشور ظرفيت تبديل شدن به يك قطب توليد محصولات صنعتي از نفت را پيدا كرده و با توجه به جغرافياي اقتصادي-سياسي كه در منطقه دارد، ميتواند با توليد محصولات صنعتي با پايه نفتي گوي سبقت را از رقيبان صرفاً توليد كننده نفت در منطقه بربايد و رهايي از وابستگي به فروش نفت خام را به ارمغان آورد؛ دستاوردي كه يكي از راهكارهاي اصلي اقتصاد مقاومتي مد نظر امام خامنهاي (مدظله) است.
اما در شرايط تحريم كه در ماههاي اخير با زد و بند رژيم سعودي با اربابان غربياش توليد بي رويه نفت آن هم بدون هماهنگي با اوپك باعث شده قيمت نفت به كمتر از نصف كاهش يابد، به روشني ميتوان استفاده ناجوانمردانه از نفت به عنوان يك حربه مؤثر اقتصادي را در تحولات امروز و فشار مضاعف به ايران مشاهده كرد. توطئه ارزان كردن نفت با هماهنگي و پشتيباني غرب آن هم توسط يكي از اعضاي متخلف اوپك، يعني عربستان، در حقيقت مصداقي از تعدي به حقوق همه توليدكنندگان نفت به ويژه ايران است. اين اقدام غرب در واقع از تحريم بدتر و نوعي تحريم خاموش است.
پيشنهاد ميشود جمهوري اسلامي ايران در جهت اعتراض به وضعيت موجود و تلاش براي كاهش توليد نفت و اعمال تحريمهاي متقابل اقدامات زير را به اجرا گذارد:
1. به تعليق در آوردن مذاكرات: ايران ميتواند بر اساس روح اقدام مشترك ژنو، بهطور رسمي به توطئه نفتي اعتراض كند و تا رفع اين بحران مذاكرات را به حالت تعليق درآورد. معناي اين كار ترك مذاكرات نيست؛ معناي آن اعتراض به اقداماتي است كه به جو مذاكرات لطمه ميزند؛ چيزي كه بر اساس سند اقدام مشترك ژنو همه طرفها ملزم به رعايت آن هستند. اينكه ايران از هرگونه اقدامي، حتي اقداماتي كه موضوع اقدام مشترك ژنو نيستند بهعنوان اعتمادسازي پرهيز ميكند، و به قول معروف "بالاي چشمت ابروست" هم به طرف مذاكره كننده نميگويد، وقتي ميتواند منطق صحيح و قابل قبولي داشته باشد كه طرف مقابل هم اين موضوع را رعايت كند. در شرايطي كه هر روز از سوي طرفهاي مذاكره كننده به ويژه آمريكا شاهد عهدشكنيهاي گسترده، توهين و تهديد و به اجرا گذاشتن نقشههاي شكننده جديدي مانند توطئه ارزان كردن نفت هستيم، ديگر نرمش و اعتمادسازي بيمورد است و جواب نميدهد. اين در حالي است كه غربيها حتي از اظهار منويات خود از برنامهارزان كردن نفت به منظور به زانو در آوردن ايران ابايي ندارند. كشورهاي غربي با اين توطئه در حقيقت دارند به طرف مذاكره كننده، يعني ايران، از پشت خنجر ميزنند.
2. ناديده گرفتن اين مسأله و بياهميت جلوه دادن آن در اظهارات بعضي از مسؤولان بلندپايه اجرايي، كه بلافاصله به ارزانتر شدن نفت در همان روز انجاميد، نه تنها دردي را دوا نميكند، بلكه باعث تشديد و تكرار اينگونه اقدامات ميشود. دولت وظيفه دارد بهگونهاي رفتار كند كه دندان طمع طرفهاي غربي را براي چنين نقشههايي بكشد و نگذارد هر روز نقشه جديدي را طراحي كنند و عليه ايران به اجرا بگذارند.
3. تنبيه كشورهاي متخلف اوپك به ويژه عربستان را در دستور كار اوپك قرار دهد. در اساسنامه و آيين نامههاي كشورهاي توليد كننده نفت اوپك، سازوكارهايي براي پيگيري تخلفات كشورهاي عضو وجود دارد. لازم است وزارت نفت در اين زمينه فعال وارد ميدان شود و عربستان را بهعنوان يك كشور متخلف معرفي و تلاش كند بازدارندگي را در اوپك نسبت به اينگونه اقدامات نهادينه كند.
4. تشكيل نشست فوقالعاده چندجانبه با شركت ايران، روسيه، ونزوئلا، عراق و همه كشورهاي همسو با موضوع اتخاذ اقدام مشترك در راستاي بررسي اقدامات لازم براي برون رفت از بحران موجود از قبيل كاهش توليد نفت به شكل يك جانبه و خارج از قراردادهاي اوپك، پيشبيني اقداماتي تنبيهي عليه كشور عربستان، كشورهاي غربي و هسو با آنان و.... پيشبيني ميشود اخبار اين نشست به تنهايي باعث بالا رفتن قيمت نفت در بازار شود؛ زيرا شركتهاي خريدار براي استفاده بيشتر از وضعيت موجود و از ترس بالارفتن قيمتها براي خريد و ذخيره بيشتر به بازار هجوم ميآورند و به عبارتي تقاضا در بازار نفت افزايش مييابد و با اين افزايش بر اساس معادله عرضه و تقاضا قيمتها بهبود خواهد يافت.
5. در اين نشست اضطراري، اقدامات مؤثري به شرح زير در دستور كار قرار خواهد گرفت:
الف. كاهش دو ميليون بشكه نفت در روز از راه تقسيم كاهش بين كشورهاي شركت كننده در نشست به تناسب ميزان توليد روزانه مثلاً 20 درصد توليد روزانه هر كشور؛
ب. تحريم فروش نفت به شركتهاي غربي در طرحي كه عنصر زمان در آن به شكلي مؤثر تنظيم شده باشد. آمريكا و اروپا در صدر اين تحريم قرار خواهند گرفت؛
ج. تحريم مبادلات تجاري و اقتصادي با عربستان بهعنوان ريشه اين مشكل. اگر عربستان توليد نفت خود را بر اساس تصميمات اوپك انجام دهد، شاهد اين مشكل نخواهيم بود. عربستان بايد بداند كه اينگونه اقدامات تبعات جبران ناپذيري براي كشورش به ارمغان خواهد آورد.
د. استفاده از حربه گاز به ويژه در فصل زمستان، كه ميتواند كشورهاي غربي را از ادامه اين راه بازدارد.
به هر حال موقعيت آچمز را نميتوان ناديده گرفت! در چنين شرايطي خوشبيني به طراحان اين نقشه و خوش و بشهاي نمادين ديپلماتيك نوعي انتحار سياسي است. تصور اينكه ارتباط و گفتوگو با نوكر منطقهاي و مجري بي چون و چراي غرب ميتواند دردي را دوا كند، خامي و سادهلوحي است. اگر مسؤولان امنيتي و اجرايي، اقدامات متقابل در جهت خنثي كردن توطئههاي سنگيني مانند ارزان كردن نفت انجام ندهند، در پيشگاه الهي مسؤول خواهند بود و ملت ايران و نسلهاي آينده نيز آنها را نخواهند بخشيد.