با کودک بدغذا چه کنیم؟

یادم می‌آید دوران کودکی از صبح تا ظهر با برادران و بچه‌های فامیل در حیاط و کوچه بازی کرده، هنگام گرسنگی خودمان را با نان و پنیر، نان و قند، نان خالی و مثل این‌ها سیر می‌کردیم. ناهار و شام معمولا آبگوشت بود یا آش و اگر مهمانی بود یا بودجه، حوصله و وقت مادر اجازه می‌داد، پلوخورشتی که شادی را بر دل‌ها سرازیر می‌کرد. دور هم بر سر سفره می‌نشستیم و منتظر بشقاب غذا و در چند دقیقه ظرف‌ها خالی و دوباره بازی شروع می‌شد. نه اصراری به خوردن بود و نه خریدار نازی. 

از آن روز سال‌ها می‌گذرد و امروز ما بچه‌های آن زمان هرکدام پدر یا مادری شده‌ایم، با مشکلات و مسائلی که هیچ‌گاه در کودکی تجربه نکردیم: بی‌حوصلگی، تنهایی، بی‌اشتهایی و... بسیاری رویکردهای دیگر که با فرزندانمان لمس می‌کنیم.

اگر صادقانه فکر کنیم درگیری با مساله فوق را می‌توان در چند بخش خلاصه کرد:
الف) مادرانی که دارای تک فرزندند و به شکل غیرطبیعی همه حرکات او را کنترل می‌کنند.
ب) مادرانی که دائم نگران وزن خود هستند، در صحبت‌ها تاکید زیادی بر مد (به‌ویژه نزد دختران کوچک) و رژیم‌های غذایی متفاوت دارند و کودک دچار توهم، همزادپنداری و الگوگیری نامناسب و کاذب می‌شود.
ج) مادرانی که فرزندشان را در هنگام غذا همراهی نمی‌کنند، شاغل‌اند یا همیشه عجله دارند و سرپایی و با استرس طفل را سیر می‌کنند.
د) کودکانی که در خانواده‌های درگیر، کم‌توجه و سرد رشد می‌کنند دچار تنش‌های مختلف روحی‌اند و برای جلب ترحم و توجه دچار بی‌اشتهایی کاذب‌اند.
هـ) کودکانی که برای گرفتن امتیاز از والدین غذا نمی‌خورند.
و) کودکانی که مشکلات فیزیکی خاصی دارند و باید تحت درمان پزشکی قرار گیرند.

چه راهکارهایی برای حل این مسائل وجود دارد؟
1- اگر شاغلید صبح نیم‌ساعت یا یک‌ربع زودتر از خواب برخیزید، بعضی بچه‌ها تا مدتی بعد از بیداری، گرسنه نیستند، بگذارید کم‌کم بیدار شود.
2- کودک از خوردن غذا با دیگران لذت بیشتری می‌برد؛ حتما هنگام صرف وعده‌های غذایی با او همراهی کنید.
3- برای وعده‌های غذایی امکان انتخاب‌های بیشتری فراهم کنید؛ گاهی حتی خوردن پلو از شب‌مانده با ماست برای کودک دلچسب‌تر از شیر، نان، کره و عسل است.
4- بلافاصله بعد از صرف وعده اصلی خوراکی‌های میان‌وعده‌ای را که دوست دارد در اختیارش قرار دهید. (بستنی، لواشک، شیرینی‌های خانگی و...)
5- امکان فعالیت بدنی را برایش فراهم کنید؛ رفتن به پارک، حیاط منزل و یا هرگونه حرکت فیزیکی گرسنگی را تحریک می‌کند. کودکی که از صبح تا ظهر جلوی تلویزیون یا کامپیوتر بی‌تحرک نشسته، هرگز میلی به غذا نخواهد داشت.

6- هرگز به اجبار، قول‌دادن جایزه و... او را وادار به خوردن نکنید؛ این کار به تشدید بی‌میلی منجر خواهد شد.
7- از سرعت و شتاب زندگی بکاهید و به او توجه و عشق بورزید؛ گاهی کودک برای جلب توجه و یا لج‌بازی از غذاخوردن امتناع می‌کند. با ابرازعلاقه بدون قید و شرط،‌ بستری از احساس امنیت و شادابی را برایش فراهم کنید.
8- بعضی از خردسالان علاقه‌ای به سبزیجات، گوشت و مواردی از این دست ندارند. صادقانه بیندیشید آیا این تمردها الگوبرداری از شما نیست؟ آخرین‌باری که مقدار زیادی سبزی، حبوبات یا گوشت خورده‌اید را به‌یاد می‌آورید؟‌ در نزد فرزندتان با به‌به و چه‌چه و شادی از موادی که کمتر به آن علاقه‌مند هستند میل کنید.
9- از خواص موادغذایی برایشان بگویید؛ آگاهی داشتن از فواید خوراکی‌ها به ترغیب کودک برای مصرف بیشتر این گروه‌های غذایی یاری خواهد کرد.

عقیله سلطانپور - مشاور خانواده / روزنامه آرمان