قراردادی که روی کرسنت را سفید کرد

درحالی‌که هنوز جزئیات قراردادهای جدیدی که زنگنه از آماده شدن آن‌ها در طی ماه‌های آینده خبر داده و از طولانی‌مدت بودن آن صحبت کرده، منتشرنشده است اما دراین‌بین علیرضا محجوب نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی از برخی ابهامات این قراردادها پرده برداشت.

علیرضا محجوب درباره اجازه به دو وزارتخانه برای حرکت به سمت برخی از قراردادها٬ گفت: منظورم سه نوع قرارداد بای‌بک، ترکی و BOT است که قراردادهای یک‌طرفه هستند و در آن‌ها در کل نفع خارجی مدنظر قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: این نوع قراردادها به این صورت است که به‌طرف مقابل پیشنهاد استخراج چاه داده می‌شود و هزینه‌ها نیز از محل استخراج برداشته خواهد شد که در این نوع قرارداد طرف مقابل هر کاری که بخواهد انجام می‌دهد. در اینجا راه سوءاستفاده بسیار باز بوده و این عمل درواقع به‌نوعی شبیه فاینانس است.

این در حالی است که به گفته این نماینده مجلس در قرارداد BOT طرف متعهد به ساخت پالایشگاهی می‌شود و در مقابل محصول آن را به مدت ۱۰ سال در اختیار می‌گیرد. این نوع قرارداد امروز فقط در موضوع جاده در دنیا مرسوم است و در نیروگاه‌سازی و پالایشگاه سازی مرسوم نیست.

دارسی و کرسنت و اشتباهی که نباید تکرار شود

در سال ۱۲۸۰ ش/۱۹۰۱ م بود که در دوران مظفرالدین شاه قاجار، امتیاز کشف و بهره‌برداری از نفت ایران برای مدت ۶۰ سال به یکی از اتباع انگلیسی به نام دارسی واگذار شد. تلاش‌های شرکت دارسی در سال ۲۸۷۱ ش/۱۹۰۸ م در منطقه مسجدسلیمان به بار نشست و نفت از چاه حفرشده فوران زد. آن روز سرآغاز تسلط چند دهه‌ای استعمار انگلیس بر نفت گران‌بهای ایران بود که درنهایت با ملی شدن صنعت نفت ملغی شد.

علاوه بر این در سال ۱۳۸۱ و در زمان دولت اصلاحات هم قرارداد نفتی به نام کرسنت بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت اماراتی کرسنت پترولیوم به امضا رسید که درنهایت به علت وجود برخی ابهامات و زیان‌های که به‌طرف ایرانی وارد می‌شد، سرنوشت این قرارداد به دادگاه‌های بین‌المللی کشیده شد.

این در حالی است که زنگه در جلسه رای اعتماد در مجلس با بیان این که هدفش عزت و سربلندی ایران است، گفته بود: "نفت حیات خلوت هیچ گروه و حزبی نیست"، موضوعی که عملی شدن آن خواست همه ملت ایران است اما به همان میزان آگاهی و دقت در بستن قراردادهای نفتی هم خواست همین ملت و مردم است.

از طرف دیگر یکی از دلایل اصلی کسب رأی اعتماد زنگنه از مجلس، دفاع رییس جمهور از وی بود، به‌طوری‌که حسن روحانی درباره وزیر پیشنهادی نفت، گفت: در شرایط فعلی وزارت نفت دارای اهمیت ویژه‌ای است که نباید تنها به‌عنوان یک منبع درآمدی که آن‌هم با معضلاتی مواجه است به آن نگاه کرد، زیرا امروز صنعت نفت احتیاج به یک دیپلماسی بسیار فعال و گسترده دارد.

حال امیدواریم این دیپلماسی به‌گونه‌ای نباشد که منافع ملی کشور را تهدید کند و یا خدای‌ناکرده به آن ضربه بزند.