سوخت بی‌کیفیت عامل اصلی آلودگی

بعد از انتقادات وارده درباره تعطیل نشدن مدارس با وجود آلودگی هوا، محمد‌هادی حیدرزاده، مدیر کل محیط‌زیست استان تهران در واکنش به این انتقادات گفت: «بسیاری انتقاد کردند که چرا تعطیلی مدارس یکی از مصوبات کمیته مواقع اضطرار نبود در حالی که براساس قانون شرایط آلودگی هوا به عدد 200 نرسد اجازه تعطیلی مدارس را نداریم و روز گذشته شاخص آلودگی هوا 150 بود.»

محمد رستگاری، معاون پایش و نظارت آلودگی هوا محیط‌زیست استان تهران در گفت‌وگو با فرهیختگان درباره وضعیت هشدار آلودگی هوا اظهارات متفاوتی داشت و گفت: «وقتی آلودگی هوا بین 100 تا 200 قرار گرفته و حداقل تا 48 ساعت ادامه پیدا کند، شرایط «هشدار» و تعطیلی اعلام می‌شود». وی تصمیم‌گیری برای اعلام شرایط هشدار را این‌گونه توضیح داد: « تمام تصمیات برای تعطیل کردن مراکز اداری، مدارس و دانشگاه‌ها بر مبنای ماده «7» قانون آلودگی هوا انجام می‌گیرد. این قانون آیین‌نامه اجرایی دارد که تصمیم‌گیری براساس آن صورت می‌گیرد و تکالیفی برای دستگاه‌های اجرایی براساس شدت آلودگی معین شده. در واقع به این شکل نیست که ما تصمیمی سلیقه‌ای اتخاذ کنیم.»

رستگاری ادامه داد: «درباره آلودگی این روزها هم عدد آلودگی به 152 رسیده بود و به دنبال اعلام آلودگی هوا از طرف سازمان هواشناسی کشور، کارگروه هماهنگی مواقع اضطرار تشکیل و جلسه‌ای در این خصوص برگزار شد.» به گفته معاون پایش و نظارت آلودگی هوای تهران براساس این مصوبه تنها با ادامه یافتن شرایط هشدار تعطیلی اعلام می‌شود و آلودگی این بار به 48 ساعت نرسید. این مقام مسوول ادامه داد: «درست است که با بالا رفتن میزان آلودگی هوا تبعات بهداشتی آن هم مطرح می‌شود اما براساس سطح آلودگی خاص یادشده، تصمیم به تعطیلی گرفته نشد.»

هوای تهران در سال گذشته تنها دو روز و تا پیش از آغاز فصل سرد امسال 14 روز پاک داشت. با سرد شدن هوا و با توجه به وجود منابع آلودگی بسیار مانند خودروها، نیروگاه‌ها و صنایع و همچنین مصرف بالای انرژی برای گرم کردن خانه‌ها و ... این پدیده آلودگی هوا و وارونگی دما شدت گرفت. بعد از زمستان هوا دوباره بهبود می‌یابد. مسوولان بزرگ‌ترین منبع ایجاد آلودگی هوا را استفاده از مازوت از طرف نیروگاه‌ها اعلام می‌کردند اما براساس آنچه محمد‌هادی حیدرزاده پیشتر در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد بسیاری از نیروگاه‌های ما از سوخت مازوت استفاده می‌کنند و با این کار نقش زیادی در آلودگی هوا دارند.

وی همچنین گفته بود: «خوشبختانه در استان تهران از یک‌سال گذشته بر اساس شکایاتی که توسط سازمان محیط‌زیست مطرح شد نیروگاه بعثت کاملا با گاز فعالیت می‌کند و نیروگاه منتظرالقائم استان البرز که آلودگی‌هایش با وزش باد به تهران می‌رسید نیز با هماهنگی‌های صورت گرفته از اوایل دی‌ماه سوخت گاز را جایگزین کرده است.»با این وجود ادامه آلودگی هوا در تهران شایعه استفاده دوباره از بنزین‌های پتروشیمی را بر زبان‌ها انداخته است. اما معاون سازمان محیط‌زیست در گفت‌وگو با مهر ضمن بیان اینکه بنزین پتروشیمی تا ۱۰ درصدبنزن داشت،گفته بود: «برتولید، واردات و عرضه سوخت منطبق با استانداردهای ملی تاکید و توزیع سوخت یورو۴ را به‌طور جدی دنبال می‌کنیم.»مدیر عامل وقت شرکت پتروشیمی ایران نیز با اشاره به روش تولید بنزین پیرولیز، اعلام کرده بود روزانه ۱۰ تا ۱۵ میلیون لیتر بنزین تولیدی پتروشیمی توزیع می‌شود بعدها در سال‌های بعد از اجرای این طرح، بنزین پیرولیز پتروشیمی جای خود را به بنزین ریفرمیت پتروشیمی می‌دهد که این بنزین نیز بین دو تا 10 درصد بنزن داشته است. سعید متصدی با بیان اینکه توزیع سوخت یورو ۴ به طور جدی در دستور کار دولت قرار گرفته است، تاکید کرده بود: «نقش بهبود کیفیت سوخت در بهتر شدن شرایط کیفی هوا و در نتیجه سلامتی مردم همواره مورد توجه سازمان حفاظت محیط‌زیست است.»

معاون سازمان محیط‌زیست همچنین با بیان اینکه در مصوبه هیات وزیران به پارامترهای اصلی در بهبود کیفیت سوخت در کلانشهرها توجه شده و اقدامات لازم از طرف سازمان‌های ذی‌ربط در حال انجام است، تاکید کرده بود: «آنچه همواره مورد توجه سازمان حفاظت محیط‌زیست است نقش بهبود کیفیت سوخت در بهتر شدن شرایط کیفی هوا و در نتیجه سلامتی مردم است.» بر این اساس در پارامترهای اصلی در سوخت استاندارد یورو۴ مشخص است و بنزن و آروماتیک دو پارامتر اصلی در این سوخت با تاثیری فوق‌العاده بر سلامت انسان‌هاست که به گفته متصدی تامین و توزیع سوخت استاندارد یورو۴ به‌طور جدی در دستور کار دولت قرار دارد.

در بنزین یورو۴ میزان بنزن یک درصد و میزان ترکیبات آروماتیک ۳۵ درصد است، در حالی که در بنزین پتروشیمی بنزن و آروماتیک‌ها بخش اصلی ترکیب بنزین را تشکیل می‌دهند و میزان آن فراتر از استاندارد مورد نظر است. به گفته معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست، همواره تاکید سازمان حفاظت محیط‌زیست تولید، واردات و عرضه سوخت منطبق با استاندارد‌های ملی است و براساس این دستورالعمل شرایط کیفی هوا نسبت به سال‌های گذشته بهبود یافته است، به طوری که تعداد روزهای ناسالم در سال ۹۳ نسبت به دو سال گذشته تقریبا حدود ۳۰ درصد کاهش یافته است و آمارهای ارایه شده حاکی از بهبود شرایط کیفی هوا نسبت به سال‌های گذشته است. با این وجود در شرایط کنونی که آلودگی هوا سلامت شهروندان را به مخاطره انداخته و مسوولان مربوطه بخش گسترده‌ای از این آلودگی را مربوط به کیفیت سوخت می‌دانند و معتقدند لازم است به‌جای موضع‌گیری و دفاع غیر منطقی از وضعیت غلط گذشته برای ایجاد محیط‌زیست سالم گام برداریم.

هفته آینده تهران راحت‌تر نفس خواهد کشید.

آن‌طور که فریبا گودرزی کارشناس هواشناسی سازمان هواشناسی کشور به روزنامه ایران می‌گوید شرایط بارش‌های خفیف و پراکنده بویژه در ارتفاعات در هفته آینده اجازه نمی‌دهد که غلظت آلودگی هوا بالا برود و جریان ناپایدار جوی برخلاف هفته جاری است. آلودگی‌ها درهفته جاری باعث شده تا آن‌طور که «سعید متصدی» معاون انسانی سازمان حفاظت محیط زیست کشور به رسانه‌ها خبر می‌دهد مصرف سوخت مازوت در نیروگاه منتظر قائم کرج، شازند اراک، توس مشهد و شهید رضایی قزوین متوقف شود.

 این آلودگی باعث شد فعالیت‌های شن و ماسه در اطراف پایتخت در روزهای سه‌شنبه وچهارشنبه جاری تعطیل شود. اما برخلاف انتظارعموم برای تعطیلی مدارس، محمد هادی حیدرزاده، مدیر کل محیط زیست استان تهران اعتقاد دارد که شرایط آلودگی هوا در حد تعطیلی مدارس نبود:« بر اساس قانون تا زمانی که شاخص آلودگی هوا به عدد 200 نرسد، اجازه تعطیلی مدارس را نداریم.»

 به گفته او بسیاری از نیروگاه‌های ما از سوخت مازوت استفاده می‌کنند و با این کار نقش زیادی در آلودگی هوا دارند «خوشبختانه در استان تهران از یک‌سال گذشته بر اساس شکایاتی که توسط سازمان حفاظت محیط زیست مطرح شد نیروگاه بعثت کاملاً با گاز فعالیت می‌کند و نیروگاه منتظرالقائم استان البرز که آلودگی‌هایش با وزش باد به تهران می‌رسید، نیز با هماهنگی‌های صورت گرفته از روز گذشته سوخت گاز را جایگزین کرده است.»

 به گفته او و بر اساس قول وزیر نفت تا پایان سال 94 تمامی صنایع از سوخت گاز استفاده می‌کنند. فریبا گودرزی می‌گوید که تهرانی‌ها امروز -پنجشنبه - هوای ابری همراه با وزش باد خواهند داشت و بتدریج آلودگی کمتر خواهد شد.

جمعه پایتخت نشینان با وزش باد همراه خواهد بود که باز هم آلاینده‌ها را از شهر خارج می‌کند. او برای آسمان یکشنبه تهران بارش‌های پراکنده‌ای پیش‌بینی می‌کند که شرایط جوی را بهتر خواهد کرد. همچنین دوشنبه آینده پراکندگی‌های خفیفی در ارتفاعات تهران وجود خواهد داشت که هرچند محسوس نیست اما جریان آلودگی را ناپایدار می‌کند و اجازه نمی‌دهد که غلظت آلودگی هوا بالا برود. سه‌شنبه وچهارشنبه هفته آینده هم برخلاف این هفته وضعیت هوا کیفیت بهتری خواهد داشت.