صمیمیت در منزل

دین اسلام درباره با مسائل خانوادگی و به ویژه رابطه زن و شوهر با یکدیگر، آموزه های بسیار راه گشایی دارد که رعایت آنها ضامن حفظ و استحکام بنای خانواده است. به مناسبت روز خانواده، حجت الاسلام مسعود لویمی، در نوشتاری، با نگاه به روایات اسلامی، برخی نکات را که به صمیمت و آرامش بیشتر محیط خانواده کمک می کند یاد آوری کرده است.

نکته نخست: صدا زدن
هر یک از زن و شوهر باید همسر خود را به نامی صدا کند که او بیشتر دوست دارد و بیشتر خوشش می آید، چه اسم کوچک باشد، و چه نام خانوادگی، یا القاب مذهبی و عناوین اجتماعی.

بهتر است پیش از آنکه زن و شوهر لقب و عنوانی پیدا کند؛ یعنی سالهای اول ازدواج که هنوز دکتر و مهندس و حاجی نشده اند و یکدیگر را به اسم کوچک یا نام فامیل می خوانند، چاشنی محبتی بر آن بیفزایند و مثلاً « حسین جان و مریم جان » بگویند یا « علی آقا و زهرا خانم » صدا زنند.

صدا زدن به اسم تنها، توهین آمیز است و توهین آمیزتر آنکه مردی مثلاً نامش ابوالحسن یا ابوالقاسم باشد و همسرش او را به نیمه اول اسمش صدا زند. ممکن است بگویید اگر میان زن و شوهر خلوص و صفا باشد، این نامها توهین به حساب نمی آید و مانعی ندارد، میگویم درست است در آن صورت توهین نیست و مانعی ندارد ولی مانند آقا جان و خانم جان ایجاد محبت نمی کند و چون اسلام به همه مسلمین مخصوصاً به زن و شوهر درس محبت می دهد، سفارش می کند:

مخاطب را به نامی بخوان و یا کلمه ای صدا بزن که او را خوشتر و دوست تر آید. شاید بعضی از مردان که دارای عنوان حاجی، رییس، دکتر و مانند آن هستند، از همسرشان شنیدن این عناوین را دوست نداشته باشند و کلمه « علی جان » را مثلاً از او بهتر بپسندند؛ در آن صورت همسر باید همان کلمه یی را بگوید که او بیشتر دوست دارد، همچنین نام ها و عناوین از لحاظ زشتی و زیبایی و خوش آمدن و بد آمدن همسر، در خلوت یا پیش مردم، در شهر یا روستا، در لغات و زبانهای مختلف فرق می کند.

بعضی از مردان عناوین شرعی جالبی انتخاب کرده، همسر خود را به آن عناوان صدا می زنند، مانند « امانت خدا » پیغمبر(ص) و امیر المؤمنین(ع) فرموداند: « که زنان امانت خدا هستند ». نزد مردان پیداست که زن از شنیدن این عنوان احساس افتخار می کنند و مرد هم متوجه وظیفه سنگین خود که نگهداری از امانت الهی است می شود.

نکته دوم: سلام کردن
سلام کردن مسلمین به یکدیگر ایجاد انس و الفت می کند، کینه ها و کدورت ها را می زداید، اخم پیشانی ها را باز می کند، بنابراین زن و شوهری که نیاز به انس و الفت و صفا و صمیمیت بیشتری دارند باید این دستور را بیشتر رعایت کنند. شوهر که به منزل وارد می شود، باید به همسرش سلام کند و هرگاه که از خواب بر می خیزد، زن به شوهرش سلام کند و بهتر آنکه در سلام کردن، هریک بر دیگری سبقت گیرند. سلام باید با صدای بلند و واضح باشد، نه آهسته و نهان. زن و شوهر نباید این موضوع را که اسلام به آن اهمیت زیادی داده است، کوچک شمرند و کم اهمیت گیرند و بگویند: سلام کردن برای بیگانگان است، نه زن و شوهر که با هم یگانه و نزدیکند.

این را هم بدانید که سلام کردن مستحب و جواب آن واجب است. پس اگر همسری سلام کند و همسر وی جوابش ندهد، علاوه بر عواقب وخیم زندگی خانوادگی یعنی اختلاف و کینه نزاع و جدایی، خداوند عادل در روز قیامت، کسی را که جواب سلام نداده است، عذاب می کند. بنابراین به زن یا شوهر، هرکدام شجاعت اخلاقی و صراحت لهجه بیشتری داشته و می تواند بر شیطان و هوای نفس خود غالب شود، توصیه میکنیم به همسر خود اگر چه با او کدورت دارد سلام کند و سپس بگوید: سلام مرا دلیل ضعف و تسلیم من ندان. راجع به کدورت و اختلافی که با تو دارم. در دادگاه شکایت خواهم کرد، یا در قیامت در محکمه عدل الهی خواهم گفت، ولی سلام می کنم، مغلوب هوای نفس نشوم و دستور اسلام را اجرا کرده باشم.

نکته سوم: پیشواز و بدرقه کردن
زن باید گاهی که لازم می داند، هنگام بیرون رفتن شوهر از خانه، او را بدرقه کند. چند قدمی پشت سرش برود، مرد خداحافظی کند و خانم، شوهر خود را به خدایش بسپارد و نیز هنگام وارد شدن مرد به خانه، گاهی باید زن به استقبال شوهر رود و پس از مراسم سلام و جواب، اگر همسرش چیزی برای خانه خریده، خانم مهربانش از او بگیرد و تشکر کند.

شاید تعجب کنید اگر بگوییم: اینها دستور اسلام است، ولی تعجب نکنید که اسلام همه اینها را گفته است و کوچکتر از اینها را هم گفته است.

به استقبال و بدرقه شوهر رفتن، برای هیچ کس سودی ندارد، جز برای خود زن، پیغمبر مهربان و دلسوز به زن چنین دستوری داده و او را در این کار، عامل الهی می خواند، یعنی کسی که برای خدا کار می کند و نیز اهل بهشت می داند. علاوه بر این که این عمل، محبت، صفاء و صمیمیت را در خانه مستحکم تر می کند.

نکته چهارم: خدا حافظی
خدا حافظی هم مانند سلام کردن، ایجاد محبت و الفت می کند. بذر دوستی و مودت می کارد. شوهران نباید از این امور به ظاهر کوچک و در واقع بزرگ و ارزشمند غفلت کنند. زنان طبق عواطف و احساسات لطیف تری که دارند اگر گاهی از خانه بیرون روند و شوهر در خانه باشد، خدا حافظی می کنند، شوهران هم باید همیشه وقتی از منزل خارج می شوند، این کلمه کوچک « خدا حافظ شما » را که در باطن بسی پر محتوا و محبت انگیز است فراموش نکنند.

شوهر با گفتن این جمله کوتاه، باعث می شود که زن کارهای خانه را با دلگرمی و شوق و رضایت انجام دهد. خانه را تمیزتر و غذا را لذیذتر سازد، و از همه مهم تر نشاط و سروری است که در اثر خدا حافظی شوهر، نصیب زن می شود، این خدا حافظی، بدن زن را سالم و روحش را شادمان و احساساتش را بیدار نگه می دارد. برای این نعمت ها ارزشی نمی توان پیدا کرد. شادی روح و شوق و شعف و انبساط از بالاترین نعمت های الهی است که در اینجا شوهر با گفتن یک جمله کوتاه به همسرش هدیه می کند.

نکته پنجم: کمک مرد به زن در کار خانه
شوهر باید در کارهای خانه به زنش کمک کند در شستن فرش و لباس های سنگین، در پرده آویختن، هنگام مهمان داشتن و کار زیاد، او هم باید با همسرش تشریک مساعی کند.

مرد باید بداند که اگر موضوع خلوص صفا و یکرنگی و رفاقت نباشد، زن اگر بخواهد لجبازی کند و بگوید: غذا برای خودم می پزم و ظروف و لباس خودم را می شویم و خانه خودم را نظافت می کنم، ولی چنان که گفتیم این سخنان از نظر اسلام در مرحله ثانوی است. در مرحله اول، زن و شوهر باید مانند دو رفیق باشند که مدتی در اتاق هستند یا به مسافرتی رفته اند. اینان کار پخت و پز را با خلوص و صفا انجام می دهند. هر یک از آنها که ببیند کاری معطل مانده فوراً برمی خیزد و انجام می دهد و دیگری به فکر کار دیگری می افتد که تاخیر نشود.

پیامبر اکرم(ص) می فرماید: دین اسلام متین است، با رفق و ملایمت با آن برخورد کنید، دستورات متین الهی را به صورت زشت و ناپسند بر مردم عرضه نکنید که سواری که چهار اسبه بتازد، به مقصد نمی رسد.

نکته ششم: احترام زن
امام صادق(ع) می فرماید: کسی که زن می گیرد باید او را اکرام کند، یعنی احترام کند و گرامیش دارد، این جمله یک لفظ است به جای صدها معنی.

زن از نظر اسلام، مهمان محترمی است که از جنبه احترام، مهمان است و از جهت دخالت در امور زندگی، شریک صاحب خانه(شوهر) و از نظر امور داخلی، مدیر و سرپرست و وقتی بچه دار شود، مادر خانواده و مادر اجتماع است و بلکه زن خوب ملکه ایست در کندوی عسل خانواده. مرد مسلمان باید قبل از ازدواج تامل کند و بپذیرد که وظیفه سنگینی به دوش او گذاشته می شود.

نکته هفتم: نداشتن تعصب بیجا
بعضی از مردان به همسر خود بدگمان می شوند، یا در حفظ عفت و پاکدامنی او تا سر حد وسواس پیش می روند و بر او سختگیری بیجا می کنند، می گویند: کفش زنانه را نباید مهمان مرد ببیند، اسم همسرم را نباید هیچ مردی بداند در صورتی که دانستن نامهای حضرت زهرا(س) مادران ائمه اطهار(ع) را خوب و مستحب می شمارد، به همسرش می گوید: با پیرمرد رفتگر و یا پسر شش ساله نباید حرف بزنی.

این مرد اگر مسلمان و شیعه علی ابن ابیطالب(ع) هستند باید بداند که آن حضرت آنان را از این عمل زشت منع می کند و از ضمیر روشن و قلب منور خود که با عالم وحی و ملکوت آسمانی و حقایق جهان ارتباط دارد، روانکاوی خویش را نسبت به زنی که در مضیقه چنان مردی قرار گرفته بیان می کند و می فرماید:

این گونه سختی ها زن سالم را به فساد می کشاند و پاکدامن را به سوی آلودگی می برد. روح انسان در مقابل فشار، عکس العمل نشان می دهد و شانه خالی می کند، پیغمبر اکرم(ص) می فرماید: دین اسلام متین است با رفق و ملایمت با آن برخورد کنید، دستورات متین الهی را به صورت زشت و ناپسند بر مردم عرضه نکنید که سواری که چهار اسبه بتازد، به مقصد نمی رسد.

حضرت علی(ع) فرمودند: از غیرت ورزی نابجا بپرهیزید که چنین کاری زن سالم را به نادرستی می کشاند و پاکدامن را به سوی شک و تردید می برد.