بازار کار ایران؛ فردای پس از توافق

به گزارش پایگاه 598 به نقل از خبرگزاری مهر ؛ کارشناسان می گویند توافقات احتمالی سیاسی ایران با قدرت‌های جهانی مانند یک شمشیر دو لبه در بازار کار ایران عمل خواهد کرد. اگر دولت بتواند ظرفیت جدید اقتصادی پس از تحریم ها را مدیریت کند، بازار کار رونق می‌گیرد، فرصت‌های جدید شغلی فراهم می‌شود و احتمال اینکه بیکاری از بحران خارج شود، بالا است اما در غیر این صورت، باید منتظر هجوم نیروی کار ارزان خارجی به کشور، واردات انبوه محصولات خارجی، تضعیف تولید و در نتیجه ریزش شدید نیروی کار باشیم.

به گزارش خبرنگار مهر، این روزها مذاکرات حساسی در عرصه سیاسی برای کشور در جریان است که می تواند تاثیراتی را در عرصه های مختلف فعالیتی کشور داشته باشد. بازار کار بحران زده کشور، یکی از بخش های مهمی است که می توان با دو نگاه متفاوت به مقوله تاثیر برداشته شدن تحریم‌ها بر این بازار نگاه کرد.

برخی کارشناسان بازار کار معتقدند اتفاقا برداشته شدن تحریم ها و در نتیجه فرصت حضور تولیدات و محصولات خارجی در بازارهای داخلی، باعث تهدید نیروی کار ایرانی می شود؛ به این دلیل که اولا پایین بودن احتمالی واردات خارجی در مقابل تولیدات داخلی می تواند بنگاه ها را به ورطه ورشکستگی و در نتیجه ریزش شدید نیروی کار بکشاند.

همچنین با رونق گرفتن احتمالی فعالیت های مختلف اقتصادی کشور و حضور پُررنگ سرمایه گذاران و شرکت های خارجی در ایران، رفته رفته زمینه حضور نیروهای کار ارزان از سایر کشورها به بازار کار ایران فراهم می شود که به صورت بالقوه می تواند یک تهدید جدی برای نیروی کار ایرانی محسوب شود.

اگر فرصت حذف تحریم ها مدیریت نشود

از سویی باز شدن فضای فعالیت های اقتصادی برای کشورهای مختلف و صاحب تولیدات صنعتی در ایران هم می تواند منجر به سیل واردات کالاهای خارجی به داخل کشور شود؛ اینها همه مواردی است که برخی کارشناسان بازار کار می‌گویند به دلیل آماده نبودن زیرساخت های لازم و ظرفیت پذیرش فعالیت های جدید در اقتصاد ایران می تواند بازار کار را تهدید کند.

اما از سوی دیگر، برخی کارشناسان معتقدند اتفاقا برچیده شدن تحریم ها می تواند فرصت های جدیدی را به روی بازار کار کشور باز کند به نحوی که با بهتر شدن شرایط واردات مواد اولیه مورد نیاز کارخانجات داخلی از خارج با قیمت تمام شده کمتر، می تواند به صورت بالقوه منجر به افزایش تولیدات بنگاه ها و در نتیجه تحرک در بازار کار کشور شود.

علاوه بر این، کارشناسان موافق باز شدن یکباره فضای اقتصادی کشور به روی تولیدات و سرمایه گذاران خارجی می گویند این موضوع می تواند فرصت های جدیدی را برای بازار کار کشور فراهم آورد. این اتفاق هم می تواند در اشتغال نیروهای جویای کار در پروژه های جدید کشور بیفتد و هم اینکه بهبود تجارت ایران با سایر کشورها هم منجر به کسب فرصت های جدید شغلی برای کارجویان ایرانی در آنسوی مرزها از جمله در اروپا و آمریکا می شود.

کارشناسان معتقدند در صورت برداشته شدن تحریم ها و رونق تولیدات داخلی، وضعیت صادرات محصولات ایرانی به خارج کشور هم بهبود می یابد که این مسئله نیز بر جذب کارجویان موثر خواهد بود. در حال حاضر، در برخی صنایع تا ۷۰ درصد افت ظرفیت تولید وجود دارد و بسیاری از بنگاه ها در شرایط نامساعدی به لحاظ فعالیت قرار دارند که هرگونه بهبود روند فعالیتی در این بخش ها می تواند تاثیرات مثبتی را در بازار کار کشور داشته باشد.

همچنین موافقان تاثیر مثبت برچیده شدن تحریم ها بر بازار کار، فعال شدن ظرفیت های خوابیده و غیرفعال بنگاه ها را فرصتی می دانند که طی آن بازار کار و اشتغال تحریک و نیروهای تازه ای در واحدهای تولیدی کشور جذب خواهند شد.

فرامرز توفیقی در گفتگو با مهر با بیان اینکه کشورهای تحریم کننده ایران، منابع، تولیدات و مواد اولیه خود را به سمت کشورهایی مانند چین، ویتنام و هندوستان که دارای نیروی کار ارزان است، سوق داده اند ،گفت: کشورهایی مانند آمریکا و آلمان در حال حاضر بیشتر در بخش انتقال دانش و فروش آن به سایر کشورها کار می کنند.

رئیس کارگروه مزد و بهره وری وزارت کار اظهارداشت: سئوال جدی و نگرانی این است که آیا واقعا سیاست کلان کشور آماده برداشته شدن تحریم ها است که پس از آن به این فکر کنیم که توافقات چه تاثیراتی می تواند بر بازار کار کشور داشته باشد.

توفیقی ادامه داد: متاسفانه در حال حاضر کارفرمایان عادت به خرید مواد اولیه و کالاهای ارزان قیمت و بعضا بی کیفیت از برخی کشورها کرده اند و این موضوع خرید جنس ارزان و بی کیفیت خارجی می تواند با برداشته شدن تحریم ها، روند تصاعدی به خود بگیرد که در نتیجه بر بازار کار کشور تاثیرات منفی خواهد داشت.

این مقام مسئول کارگری کشور افزود: نمی توان انتظار داشت که برداشته شدن تحریم ها منجر به واردات مواد اولیه مناسب و دارای کیفیت از برخی کشورهای قاره اروپا شود، در عین حال که حذف تحریم ها تاثیر چندانی نیز بر قیمت مواد اولیه نخواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: اگر کشور برای پس از برداشته شدن تحریم ها آماده نباشد، حتما صنعت نابود خواهد شد و با واردات بی رویه تولیدات خارجی، مصرف محصولات تولید داخل تهدید می شود. اینها همه از مواردی است که می تواند تاثیرات احتمالی منفی توافقات سیاسی بر بازار کار ایران باشد.

به گفته توفیقی، متاسفانه ما هنوز برای آن روز که تحریمی نداشته باشیم آماده نیستیم و فرصتی که در سال های متمادی برای کسب آمادگی وجود داشت را هم از دست داده ایم.

وضعیتی که بهتر شد؛ وعده ای که محقق نشد

مشاور عالی مجمع نمایندگان کارگران ایران اظهارداشت: یک نمونه اینکه بهبود شرایط کارفرمایان نمی تواند چیزی را عاید کارگران کند این است که در نشست تعیین دستمزد امسال کارگران، نمایندگان کارفرمایان و وزیر کار وعده داده بودند در صورتی که دولت در مهار تورم امسال موفق باشد و تورم پایین بیاید؛ حتما از این بابت کارگران را منتفع خواهند کرد که به وعده خود عمل نکردند.

این مقام مسئول کارگری کشور افزود: حالا که قیمت مواد اولیه کمتر شده و حاشیه سود کارفرمایان بهبود یافته است، باید به وعده خود در قبال کارگران عمل کنند. متاسفانه در ایران قدرت چانه زنی کارگران و کارفرمایان پایین است.

توفیقی تاکید کرد: واردات کالاهای بی کیفیت خارجی، تولید محصولات با سطح کیفی پایین و عدم رقابت پذیری محصولات تولید داخل؛ آسیب هایی بود که تفکر کسب سود به کشور زد و هزینه آن را نیز دهک پایین جامعه پرداخت کرد. متاسفانه بیم آن می رود که پس از باز شدن فضای فعالیت های اقتصادی عده ای راه بیافتند و از طریق کسب رانت، جلوی واردات محصولات با کیفیت خارجی و همچنین مواد اولیه مناسب را به کشور بگیرند و یا جریان آن را مدیریت کنند.