محتمل ترین سناریو این خواهد بود که مصر به‌همراه کشورهای عرب حوزه جنوبی خلیج فارس در چارچوب یک پیمان امنیتی نظامی بتدریج به مداخله مستقیم در کشور های حوزه خاورمیانه و شمال افریقا مانند یمن و لیبی خواهند پرداخت.
به گزارش پایگاه 598 به نقل از جوان، مسئولان مصری و اعضای شورای همکاری خلیج فارس در حال بررسی چگونگی ایجاد پیمان نظامی مشترکی برای رویارویی با گروه های تندرو در منطقه به ویژه در لیبی و یمن هستند که در چارچوب آن ضمن تبادل اطلاعات نظامی و امنیتی با یکدیگر، توانایی استقرار یگانهای زمینی در دیگر کشورهای منطقه را نیز داشته باشد. این پیمان جدای از پیمان نظامی‌ای که آمریکا برای مبارزه با داعش ایجاد کرده است، خواهد بود.
دستاوردهای ایجاد چنین پیمانی برای کشورهای عضو به ویژه مصر بسیار قابل ملاحظه است. در چارچوب این توافقات، عربستان سعودی حمایت مالی از قراردادهای تسلیحاتی مصر را بعهده می گیرد. از جمله گفته می شود عربستان تامین مالی قراردادهای تسلیحاتی مصر با روسیه را بر عهده گرفته است و دیگر کشورهای عضو شورای همکاری نیز آماده حمایت مالی از دیگر قراردادهای تسلیحاتی مصر و همچنین تامین مالی قراردادهای واردات انرژی مصر هستند. تاکنون به صورت رسمی اعلام نشده است که این پیمان در چه چارچوب و تحت چه عنوانی خواهد بود اما نشانه ها حاکی از آن است که بحث در باره تشکیل آن در دیدار فرماندهان کشورهای عضو پیمان بین المللی مبارزه با داعش که در نیمه اکتبر 2014 در واشنگتن گرد هم آمدند، صورت گرفته است.
موضع مصر
با وجود این که اطلاعات روشنی درباره چگونگی مشارکت کشورهای مذکور در ایجاد این پیمان وجود ندارد، منابع مصری می گویند که ژنرال محمود حجازی، رئیس ستاد ارتش مصر گفته است که پیشنهاد این پیمان به نیروهای مسلح داده شد و عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر نیز در جلسه بررسی آن حضور داشت و بر سر این موضوع به طور مفصل بحث شد. به گفته منابع نزدیک به اداره ریاست جمهوری مصر، چارچوب تشکیل چنین پیمانی مبتنی بر گسترش آموزش های مشترک نظامی و آموزش نیروهای نظامی عربستانی و اماراتی در مصر خواهد بود.
همچنین برنامه های منظم همکاری های نظامی میان دو طرف شکل خواهد گرفت تا به این ترتیب چگونگی ورود به مسائل امنیتی یمن و لیبی مورد بررسی قرار بگیرد. به گفته این منابع، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به هیچ وجه نگرانی خود را در مورد اوضاع وخیم عراق نیز پنهان نمی کنند و بر سر چگونگی برخورد با تهدیدهای امنیتی موجود در این کشور نیز با یکدیگر رایزنی های مفصلی دارند. به گفته آنها کشورهای امارات متحده عربی و عربستان هزینه های آموزش این نیروها را به طور کامل بر عهده گرفته اند در مقابل مصر نیز مسئولیت پشتیبانی لجستیکی را بر عهده گرفته است. آنها همچنین احتمال ورود زمینی مستقیم نیروهای نظامی در ماه های اولیه شکل گیری این پیمان در نقاط جنگی را بعید دانستند.
طبق گزارشها فرودگاه های نظامی مصر در غرب این کشور برای حمله به اهدافی در داخل لیبی مورد استفاده قرار گرفته اند. بر اساس برخی گزارشها، جنگنده های مصری و عربستانی و اماراتی با هماهنگی یکدیگر تاکنون چند بار اقدام به حملات هوایی در داخل لیبی کرده اند. با این حال کارشناسان بر این اعتقادند که ارتش مصر در وضعیت فعلی به استثنای مشارکت در نیروهای چند ملیتی زیر نظر سازمان ملل که شمار نظامیانش در آن به بیش از چند صد نفر نمی رسد، نمی تواند به تنهایی عملیات نظامی در خارج از خاک خود انجام دهد. این خود به مشکلی برای حکومت مصر تبدیل شده چرا که باعث ایجاد تصویری منفی از آن نزد افکار عمومی مصر شده است. افکار عمومی مصر خرده می گیرند که در حالی که ارتش مصر سابقه حضور در آزادسازی کویت در سال 1991 را داشته است اکنون از پس مقابله با گروه های تروریستی در دیگر کشورهای عربی بر نمی آید. عبدالفتاح السیسی به خوبی می داند که مخاطرات مشارکت مصر در نبردهای زمینی در خارج از مرزهای این کشور تا چه اندازه بالا است اما با این حال تمایل دارد برای قدرت نمایی و بهبود چهره مصر هم که شده در کشورهای عربی مانند لیبی و یمن دست به اقدامات نظامی بزند.
دیدگاه کارشناسان
برخی کارشناسان نظامی مصری درباره این پیمان اظهار نظر کرده اند. از جمله ژنرال محمود عبدالعال، کارشناس امنیتی مصری در این باره اظهار داشت: «صحبت از ایجاد پیمان نظامی مصری - عربی امری طبیعی است. با توجه به تهدیدهایی که کشورهای عربی از سوی عناصر افراطی احساس می کنند و هرج و مرجی که سراسر کشورهای عربی را تحت عنوان" بهار عربی" فرا گرفته طبیعی است که کشورهای عربی به فکر ایجاد چنین پیمانی بیفتند.» وی در ادامه افزود: «تحولاتی که در لیبی رخ داده نشان می دهد که اوضاع با چند سال پیش بسیار تفاوت دارد و لازم است که کشورهای عربی برای رویارویی با بحران های امنیتی کاری از پیش ببرند.» این در حالی است كه ژنرال احمد عبدالحکیم، یکی دیگر ازکارشناسان نظامی مصری دیدگاه دیگری دارد و می گوید: «استراتژی نظامی‌ای که عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر دنبال می کند، اجازه نمی دهد از بیم اینکه مصر متحمل هزینه های سنگین شود، نیروهای نظامی آن در هر گونه جنگی در خارج از کشور مداخله نمایند. وی در ادامه افزود: «پیمانی هم که اکنون صحبت از تشکیل آن می شود فقط در حد رویارویی با گروه های افراطی در منطقه خواهد بود و بعید است که بتواند کاری از بیش از این انجام دهد.»
مصر و امارات
یک رسانه عرب زبان به نقل از منابع نظامی از استقرار دو گردان نظامی مصری در امارات و اهداف آن پرداخت. روزنامه العربی الجدید گزارش داد: عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر و صدقی صبحی وزیر دفاع این کشور با اعزام دو گردان پیاده و چترباز ارتش مصر در امارات به درخواست ابوظبی موافقت کرده اند. این روزنامه به نقل از منابع آگاه اعلام کرد: اعزام این دو گردان به مثابه پیام ضمنی ابوظبی به برخی از کشورهای منطقه که در راس آنها ایران قرار دارد درباره حمایت نظامی مصر از امارات است.
این منابع تاکید کردند: دو گردان از مدتی قبل در امارات حضور دارند اما موعد رسیدن آنها و اماکنی که در آن حضور دارند، مشخص نیست. این درخواست امارات به دنبال حمایت اقتصادی از السیسی صورت گرفته است. این کمک اقتصادی امارات در جریان دیداری که میان اصحاب رسانه ای اماراتی و رئیس جمهوری مصر در قاهره برگزار شد توزیع شده است و مبلغ آن ۱۰ میلیارد دلار برابر با ۷۵ میلیارد پوند مصری بوده است . 5/1 میلیارد دلار برای تاسیس ۵۰ هزار واحد مسکونی و ۱۰۰ مدرسه و بازسازی و تعمیر ۲۵ سیلوی گندم با گنجایش 5/1 میلیون تُن، احداث ۷۸ مرکز تامین برق از انرژی خورشیدی برای ۶۲ هزار منزل در هفتاد روستا در نظر گرفته شده است. منابع مذکور تاکید کردند: امارات هزینه این دو گردان شامل حقوق نظامیان و افسران مشارکت کننده در این دو گردان را متقبل شده است.
روابط رو به گسترش
شواهد حاکی از آن است که روابط مصر با کشورهای عربی عضو شورای همکاری خلیج فارس، به استثنای قطر، روز به روز در حال گسترش است. در واقع روابط مصر و قطر به دلیل حمایت دوحه از جنبش اخوان المسلمین تیره است. به نظر می رسد روابط مصر با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در زمینه های اقتصادی و نظامی در حال گسترش روز افزون است، به خصوص در مقطع زمانی کنونی که گسترش ناآرامی ها در یمن و لیبی سبب شده است تا روابط دو طرف بیش از پیش تقویت شود. در واقع مصر و این کشورها مکمل یکدیگر هستند. کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس دارای منابع مالی قابل توجهی هستند بنابراین می توانند از دولت غربگرای مصر پشتیبانی مالی و اقتصادی كنند.
در مقطع کنونی دولت مصر با دشواری ها و تنگناهای مالی و اقتصادی زیادی درگیر است و به کمکهای مالی اعراب خلیج فارس نیاز مبرم دارد. از سوی دیگر مصر و این کشورها اکنون به طور روزافزونی با تهدید ناشی از گسترش دامنه و شدت فعالیتهای گروههای تروریستی تکفیری مواجه هستند. بویژه مصر در صحرای سینا با گروه انصار بیت المقدس درگیر است که تاکنون حملات زیادی به نیروها و پاسگاههای مصری کرده و شمار قابل توجهی از پرسنل نظامی و پلیس را کشته است.
در عین حال با ادامه فعالیتهای نظامی داعش در سوریه و عراق و تهدیدات ابوبکر البغدادی رهبر داعش که مدام کشورهایی مانند عربستان را تهدید به حمله می کند، اکنون اعراب خلیج فارس خود را در دامی می یابند که برای دولت سوریه و حزب الله لبنان تدارک دیده بودند. این در حالی است که گروه تروریستی تکفیری انصار بیت المقدس اخیرا با ابوبکر البغدادی بیعت کرده و نام خود را به «ولایت سینا» تغییر نام داد. در واقع پس از مدت زمان کوتاهی از سخنان سرکرده داعش که بیعت چند گروه تکفیری در کشورهای مختلف را اعلام کرد، گروه انصار بیت المقدس نیز به ولایت سینا تغییر نام داد. این تغییر نام در صفحه جدید گروه مذکور در توییتر مشخص شده است و به جای انصار بیت المقدس نام «ولایت سینا» قرار داده و بالای آن نیز پرچم سیاه رنگ «لا اله الا الله» قرار داده شده است. این در حالی است که البغدادی طی اظهاراتی که در سایت ها و شبکه ها منتشر شد اعلام کرد که به‌اصطلاح دولت اسلامی داعش به کشورهای جدید اعم از عربستان، یمن، مصر، لیبی و الجزایر امتداد یافته و برخی گروه ها در این کشورها با رهبر داعش بیعت کرده و نام گروه های خود را تغییر داده اند.
جمع بندی
محتمل ترین سناریو این خواهد بود که مصر به‌همراه کشورهای عرب حوزه جنوبی خلیج فارس در چارچوب یک پیمان امنیتی نظامی بتدریج به مداخله مستقیم در کشور های حوزه خاورمیانه و شمال افریقا مانند یمن و لیبی خواهند پرداخت. این مداخله به احتمال زیاد در قالب درخواست دولتهای این دو کشور صورت خواهد گرفت. بویژه عربستان و دیگر اعضای شورای همکاری خلیج فارس بشدت از اوضاع کنونی در یمن که با قدرت گیری جنبش انصار الله همراه بوده است ناراضی بوده و آن را نشانه بسط قدرت منطقه ای ایران می دانند. اما درباره عراق اوضاع متفاوت است و بعید به نظر می رسد کشورهای عضو این پیمان مجال مداخله در عراق را پیدا کنند. بویژه اینکه دولت عراق اصولا کشورهایی مانند عربستان سعودی، قطر و امارات را از حامیان اصلی داعش می داند و لذا بشدت با هر گونه مداخله نظامی زمینی آنها مخالف است. اما در باره کشورهایی مانند لیبی احتمال مداخله زیاد است.
به نظر می رسد ج.ا.ایران باید کاملا مراقب تحولات مربوط به تشکیل و اقدامات احتمالی این پیمان باشد. شرایط کنونی به گونه ای است که کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس بویژه عربستان از احتمال توافق ایران با گروه 1+5 در بحث هسته ای نگران هستند و حصول چنین توافقی را به‌منزله پیروزی بزرگی برای ایران و موجب تقویت موقعیت منطقه ای آن تلقی می کند. لذا عربستان به‌همراه بقیه کشورهای عرب جنوب خلیج فارس درصدد صف آرایی جدیدی در برابر ایران با کمک مصر است. بویژه اینکه با بروز اختلافات شدید بین اعضای شورای همکاری خلیج فارس اساسا کارکرد این شورا زیر سئوال رفته است. دلیل اصلی این اختلافات اتهام عربستان، امارات و بحرین به قطر درباره مداخله در امور داخلی این سه کشور و نیز حمایت قطر از اعضای جنبش اخوان المسلمین فعال در این کشورها و نیز در مصر است. در واقع ایران اکنون علاوه بر نیروهای خارجی که در خلیج فارس و دریای عمان حضور دارند باید مراقب ائتلاف جدید عربی و اقدامات احتمالی آنها در یمن و لیبی باشد.
اخبار ویژه
در دیدار هزاران نفر از زنان و دختران؛
بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
سکوت اصلاحطلبان
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
