نبود پیوست فرهنگی در 30 سال گذشته، مانع رشد فرهنگی و اجتماعی امروز شده است

به گزارش سرویس اجتماعی پایگاه 598؛ زمانی که میخواهیم یک موضوع فرهنگی و یا اجتماعی مانند افزایش جمعیت را پیگیری کنیم، با موانع زیادی روبرو میشویم که هیچ کدام از جنس فرهنگ نیستند! موانعی چون خانه های کوچک، هزینه های تحصیل، اشتغال مادران و... یا زمانی که موضوع حفظ زبان فارسی را دنبال می کنیم با موانعی چون تلفن های همراه، شبکه های اجتماعی و نرم افزارهای انگلیسی زیان مواجه میشویم. این بدان معناست که فرهنگ به عنوان لایه چسبنده بین اجزای تمدن ایران-اسلامی در ساخت و توسعه کشور به کار گرفته نشده است.

پیشرفت اقتصادی و سیاسی در جامعه مستلزم ایجاد دگرگونی و احداث امکانات و فضای جدید است که یقینا بر فرهنگ و منش اجتماعی مردم تاثیر مستقیم خواهد گذاشت. به طور مثال احداث یک فرودگاه در یک شهر کوچک به معنای رفت و آمد بیشتر قشر پر درآمد (که توان سفر با هواپیما دارند) به آن شهر است و حضور این افراد با فرهنگ و نیازهایی متفاوت از مردمان شهر، یقینا بر فرهنگ و سبک زندگی آنها تاثیر خواهد گذاشت؛ تاثیری که باید قبل از احداث این فرودگاه آن ها را بررسی کرده و نکات مثبت آن را تقویت و از بروز نکات منفی آن جلوگیری نمود.

این بررسی و آینده نگری از تاثیرات فرهنگی یک فعالیت اقتصادی یا سیاسی همان پیوست فرهنگی است که رهبرعزیز انقلاب بر آن بسیار تاکید نموده و شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز قوانین آن را مورد بررسی و تصویب قرار داده است چرا که اگر به دنبال تجدید تمدن بزرگ ایرانی-اسلامی هستیم و میخواهیم طبق سند چشم انداز به این نقطه برسیم که "ايران كشوري است توسعه‌يافته با جايگاه اول اقتصادي، علمي و فناوري در سطح منطقه با هويت اسلامي و انقلابي، الهام‌بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و مؤثر در روابط بين‌الملل" ناچار از توجه بیشتر به این حوزه هستیم تا اقتصاد و علم و فن آوریمان دارای هویت اسلامی و انقلابی باشد.

ساختار تمدن ایرانی-اسلامی همانند یک تسبیح که مهره های آن بخش های مختلف صنعت و اقتصاد و علم و سیاست اند و نخ آن فرهنگ اسلامی و انقلابی است نیازمند تحکم روح فرهنگ بر تمامی فعالیت های خود است؛ چرا که یک ایدئولوژی و جهان بینی زمانی میتواند در جامعه حاکم باشد که تک تک اجزای آن جامعه همسو با آن حرکت کنند و هریک نقش خود را به درستی ایفا نمایند.

نگارش اسناد فرهنگی به ویژه "پیوست فرهنگی" بایست با شناخت عمیق از لایه های فرهنگ و همچنین درک درست از تاثیرات هر اقدام اقتصادی در کوتاه مدت و بلند مدت و آینده نگری مبتنی بر واقعیات درباره نحوه تعامل این دو باشد.

اگر فرهنگ و لایه های پنهان آن به درستی شناخته نشود، مبتلا به سطحی نگری و انجام کارهای نمایشی میشویم، مانند آنکه به عنوان پیوست فرهنگی مجموعه برج های بلندمرتبه، یک مسجد احداث می کنیم و مسایلی چون نحوه معماری آن برج ها، تاثیرات آپارتمان نشینی بر ساکنان، فضای سبز و امکان بازی کودکان، فرهنگ همسایگی و تاثیرات وجود چنین مجموعه ای در محله و شهر غافل می شویم.

اگر تکنلوژی و تاثیرات فرهنگی آن در کوتاه مدت و بلند مدت به درستی شناخته نشوند، دچار غافلگیری میشویم چرا که با مواردی روبرو خواهیم شد که نه خود و نه جامعه را برای آن آماده نکرده ایم، مانند ایجاد موج شبکه های اجتماعی تحت موبایل مانند واتس آپ و وایبر بعد از آنکه گوشی هایی با قابلیت دریافت اینترنت فراگیر شد و متاسفانه مسئولین را دچار سردرگمی و یا واکنش های مقطعی نمود.

اگر از کنش و واکنش فرهنگی بین تاثیرات دگرگون ساز توسعه با مقاومت و ایستایی سنتی آشنایی نداشته باشیم، نمیتوانیم تحولات و فرایندهای پس آن را مدیریت کنیم، مانند راه اندازی منطقه آزاد کیش که نه تنها از هدف خود که افزایش تولید و صادرات و ایجاد اشتغال بود فاصله گرفت، بلکه به محلی برای ترویج فرهنگ خرید خارجی و خوش گذرانی به سبک غربی و بی بندوباری تبدیل شد.

از این جهت است که نخبگان جامعه میبایست با رصد و تحلیل دقیق، طرح های پیوست فرهنگی را تهیه و سرمایه گذاران آن را اجرا کنند و هزینه هایی که در این راه میشود یقینا بسیار کمتر از هزینه هایی خواهد بود که دولت بعدها مجبور خواهد شد برای کاهش آسیب هاب فرهنگی انجام دهد. به قول معروف، طراحی و اجرای پیوست فرهنگی یک هزینه نیست، یک سرمایه گذاری است که در کوتاه مدت و بلند مدت نتایج ملموس آن قابل ملاحظه خواهد بود و ما را گام به گام به تحقق تمدن بزرگ ایرانی-اسلامی نزدیک تر خواهد کرد. انشالله