آیا بحرین به دنبال آن است که با طرح چنین مسائلی فضا علیه ایران را تشدید کند؟
آن چه که امروز در سطح بین المللی و در باب ایران مطرح است مجموعه به هم پیوسته و در هم تنیده ای از پروندههایی که ایران را در شاخصههای مختلف عملیاتی به اقدامهای متفاوت در این محورها متهم میسازد. اکنون پرونده ایران در باب حقوق بشر، پرونده ایران در باب مسئله هسته ای و پرونده ایران در باب تروریسم، هر کدام به گونه ای در سازمان ملل متحد و در بین افکار عمومیتوسط رسانههای گروهی و با پشتیبانی دولتهای مشخصی در نظام بین الملل مطرح است. لذا این ریز پروندهها میتواند با طرح ادعایی از سوی کشورها و دولتهای گوناگون زمینه پرور عمق پذیری اتهاماتی باشد که در پروندههای کلان مطرح با محورهای فوق الذکر مورد اشاره قرار گرفت.
به هر تقدیر باید بپذیریم که ما در سه لایه شاهد ایجاد سناریوهای طراحی شده بر علیه جمهوری اسلامیایران هستیم که از سوی دیگر با نوع عملکرد و ادبیات سیاسی برتافته از داخل جغرافیای ایران، تا حدودی این پروندهها در افکار عمومیاز گستره و عمق برخوردار میشود. به بیان دیگر ما هم اکنون از پرونده احمد شهید و مسئله حقوق بشر در رنج هستیم. از طرف دیگر تروریسم و اتهامیکه در نیویورک در باب ترور سفیر عربستان به ایران زده شده و هم اکنون پرونده بحرین هم در این زمینه گشوده میشود. از طرف دیگر با انتشار آخرین گزارش آمانو شاهد فضاسازی جدیدی علیه ایران هستیم.
در این فضا است که ادبیات مدبرانه، رفتار معقولانه و کنش موثر برای ایران جواب میدهد. این در حالی است که در ادبیات سیاسی موجود در بعضی از جناحهای سیاسی شاهد نوعی ادبیات تند و تهدید کننده از سوی کسانی هستیم که مسئولیتهایی را در زمینههای مختلف بر عهده دارند که پیگیری آنها میتواند به ایجاد گسترده و ژرفا نسبت به این تهدیدات و اتهامات کمک کند. لذا باید بپذیریم که اکنون ما در ادبیات به نوعی متزلزل و تا حدودی ناهماهنگ وارد عمل شده ایم. از سوی دیگر در حوزه رفتارهای خود به ویژگیهای فضای موجود و بافت واقعیت موجود از نظر رئالیستی کمتر توجه میکنیم و با سرعت رفتار سیاسی از خود بروز میدهیم. این میتواند تا حد زیادی به اقدامات دولتهای مورد نظر در جهت مدیریت افکار عمومیکمک کند و نه تنها گره ای از مسئله ما حل نکند بلکه زمینههای پیچیده تر شدن موضوع را نیز پیش از گذشته فراهم کند.
به نظر شما دلیل اصلی ایجاد این فضا و پیگیری این بحثها توسط بحرین چیست؟ آیا آن گونه که برخی میگویند بحرین قصد فرافکنی مشکلات داخلی خود را دارد یا این که اساسا در منطقه طرحی برای تضعیف ایران در جریان است؟
من متعتقدم هر دوی این مسائل را باید در کنار هم دید. امروز در بحرین دولت آل خلیفه با مشکلات جدی رو به رو است. انقلاب مردم بحرین بر علیه حکام این کشور، تا حد زیادی بحرین را در بحرانی پیچیده و عمیق فروبرده است. آل خلیفه تلاش میکند که با این فرافکنیها تا حدود زیادی بتواند حداقل زمان را برای خود مدیریت کند. با نزدیک شدن ایام محرم و شکل گیری هیئتهای مذهبی بی تردید مردم مسلمان بحرین اعتراضات سیاسی خود را در قالبهای مذهبی هم بروز و ظهور خواهند داد. لذا حکام و نیروهای امنیتی بحرین از هم اکنون نگران آینده هستند و از طرف دیگر به دنبال مدیریت زمان برای کنترل طغیان احتمالی پیشاروی هستند.
البته باید بپذیریم که مسائلی چون مسئله بحرین، جزابر سه گانه وضعیت ایران در عراق و افغانستان و همکاریهای ایران و پاکستان میتواند به عنوان ابزار فشاری برای ایجاد فضای گفتمانی مناسب در راستای مدیریت اعمال فشارهای بیشتر بر جمهوری اسلامیایران مورد استفاده قرار گیرد. لذا نمیتوان به صورت یک بعدی به این مسئله نگاه کرد و باید آن را از زوایای دید مختلف نگریست.
راهکارهای ایران برای غلبه بر این فضا چیست؟
ما باید از بحران واژگان خارج شده و ادبیات بسیار دقیقی در ارتباط با عملکردهای تهدید گونه رقبا داشته باشیم. به هر تقدیر اعلام نظر جمهوری اسلامیایران از سوی دو مرجع و نهاد رسمیصورت میگیرد که میتوان به آن اشاره کرد: یکی رهبری نظام است و دیگری ریاست دولت. لذا اینها هستند که نماینده ایران در بیان مواضع رسمیهستند. به ویژه سخنان رئیس دولت در صحنه بین الملل و از نظر حقوق بین الملل مرجع رسمیموضع گیریها تلقی میشود.
رهبری نظام جمهوری اسلامیبا جایگاه فقهی و سیاسی خود به هر تقدیر در حوزه نهادهای انقلابی موجود در قانون اساسی مهم ترین نهاد قدرت در ساختار قانون اساسی است و بالطبع از اهمیت ویژه بر خوردار است.
من معتقد هستم مواضع ایران باید از طریق مراجع رسمیاعلام شود و مراجع غیر رسمیو ارکان و نهادهایی که در داخل کشور حضور دارند باید به گونه ای رفتار کنند که طبق موازین التهاب موجود را کاهش دهند. چرا که آن چه امروز ایالات متحده در مطنقه خاورمیانه به دنبال آن است، نه ایجاد امنیت، بلکه مدیریت ناامنی در راستای منافع خود است. لذا به نظر میرسد آنهایی که مواضع ناپخته ای و به صورت غیر رسمیو متزلزل ابراز میدارند، به جای آن که در برابر رقیب به بیان نکاتی بپردازند که به مدیریت چالشهای موجود به نفع جمهوری اسلامیایران تمام شود، ابزارهای نسبتا خوبی را در اختیار رقبا میگذارند تا با بهره برداری از آنها این فضای گفتمانی مدیریت اعمال فشار بیشتر را علیه ایران تشدید کنند.