بحران آب مسكن‌مهر ساختگي يا واقعي؟

به گزارش پایگاه 598 به نقل از دنیای اقتصاد ؛ «كليد» حداقل نيم‌ميليون واحد مسكوني‌مهر در مناطق مشخصي از كشور، به‌خاطر آنچه «بحران آب» عنوان مي‌شود، بين مردم و انبوه‌سازان گير كرده و چون هنوز نه منشأ بحران شناسايي شده و نه عمليات موثري براي رفع آن به اجرا درآمده است، هيچ چشم‌انداز روشني از تحويل كليد اين آپارتمان‌ها به پيش‌خريداران در دسترس نيست. وزارتخانه‌هاي راه‌وشهرسازي و نيرو به عنوان متوليان واگذاري تمام و كمال مسكن‌مهر به متقاضيان، دو موضع متفاوت از هم نسبت به ماجراي آب مسكن‌مهر مطرح مي‌كنند.

مقامات وزارت راه‌وشهرسازي درباره بن‌بست آبرساني به ساختمان‌هاي تحويل نشده مسكن‌مهر، به مصوبات اواسط دهه70 و اواخر دهه80 شوراي عالي شهرسازي و معماري كشور استناد مي‌كنند و مي‌گويند: تك‌تك مناطقي كه امروز به زمين‌هاي 99ساله و محله‌هاي مسكن‌مهر تبديل شده‌اند، با نظر وزارت نيرو در جلسات شوراي عالي، انتخاب شده‌اند و امضای نمايندگان وزارت نيرو پاي صورت‌جلسه‌هاي مربوط به انتخاب جانمايي زمين‌هاي مسكن‌مهر، به معني تعهد اين وزارتخانه به تامين آب و همچنين امكان‌پذير بودن آب‌رساني به اين مناطق
بوده است.  مسوولان وزارت راه‌‌وشهرسازي همچنين با تكيه بر مطالعاتي كه اخيرا مشاوران آنها انجام داده‌اند، تاكيد مي‌كنند: مشكلي به لحاظ تامين منبع آبي براي آبرساني به مسكن‌مهر وجود ندارد و همان‌طور كه در شهرها و مناطق دیگر، به‌رغم مطرح بودن خشكسالي و كاهش ذخاير سدها، آب‌رساني متوقف نشده است در محله‌هاي مسكن‌مهر نيز، آبرساني قابل انجام است. در مقابل، اما مقامات وزارت نيرو معتقدند: بسياري از پروژه‌هاي مسكن‌مهر در نقاطي احداث شده‌اند كه تامين آب و برق در آن مناطق بسيار مشكل است، ضمن اينكه بحران سراسري آب، مشكل تامين آب مسكن‌مهر را تشديد كرده است. اين دو نوع موضع‌گيري، تشخيص درباره ساختگي يا واقعي بودن بحران آب مسكن‌مهر را مشكل كرده است.
فرضيه «ساختگي» از اين بابت كه «آيا تصميم‌گيري‌هاي غلط و انتخاب نادرست محل ساخت‌وسازهاي مسكن‌مهر به فقر آبي اين پروژه‌ها دامن زده است؟» و فرضيه «واقعي‌بودن مشكل» از اين حيث كه «شايد خشكسالي سراسري در كشور به پروژه‌هاي مسكن‌مهر سرايت كرده است».
در اين ميان بررسي‌هاي «دنياي‌اقتصاد» از ابهام درباره «منشأ» بحران آب در مسكن‌مهر نشان مي‌دهد: بحران امروز نتيجه كم‌توجهي به بحث خدمات زيربنايي در 4 سال اول عمر مسكن‌مهر است. در فاصله سال‌هاي 87 تا 90 كه همه توان دولت به طراحي اين پروژه‌ها و ستون‌گذاري براي اجراي طرح مسكن‌مهر گذشت، كمتر بحث يا دغدغه‌اي درباره آب و برق اين پروژه‌ها مطرح بود. در آن زمان، صرفا ساخت مسكن‌مهر در اولويت قرار داشت. با اين حال، از سال91 اگرچه خدمات اساسي مسكن‌مهر مورد توجه مسوولان قرار گرفت اما به دليل فراهم نبودن منابع مالي و زيرساختي، امروز پروژه‌هاي مسكن‌مهر به لحاظ تكميل سازه و نقص خدمات، حالت غيرقابل استفاده پيدا كرده‌اند. آنچه فرضيه كم‌توجهي به خدمات زيربنايي در ابتداي طرح مسكن‌مهر را تقويت مي‌كند، در كارنامه تزريق مالي به اين طرح ملي كاملا قابل مشاهده است. در طرح مسكن‌مهر از ابتدا تاكنون نزديك به 40هزار ميليارد تومان تسهيلات بانكي صرفا براي ساخت‌ واحدها، پرداخت شده است در حالي‌كه كل مبلغي كه تاكنون براي تامين آب و برق اين طرح هزينه شده، معادل 1700 ميليارد تومان بوده است. اين در حالي است كه محاسبات تازه صورت گرفته ازسوي تيم مشترك وزارت راه‌وشهرسازي و وزارت نيرو نشان مي‌دهد: پروسه تامين آب پايدار و برق پايدار براي ناتمام‌ها در مسكن‌مهر به 5600 ميليارد تومان اعتبار نياز دارد. به اين ترتيب در 8 سالي كه از عمر مسكن‌‌مهر مي‌گذرد، حداكثر يك‌پنجم اعتبار موردنياز براي خدمات‌زيربنايي اين پروژه‌ها، تخصيص يافته و همين اعتبار قطره‌چكاني امروز باعث وقوع بحران  شده است.

 مشكل حاد در شهرهاي‌جديد
بررسي‌هاي «دنياي‌اقتصاد» نشان مي‌دهد: از كل دو ميليون و 300 هزار واحد مسكوني‌مهر، يك ميليون و 100 هزار واحد به شكل ناتمام و در دست ساخت، روي دست دولت و پيمانكاران مانده است كه اگر چه «عدم كفايت وام 25ميليوني» به‌عنوان يكي از دلايل به درازا كشيده شدن پروسه ساخت اين واحدها عنوان مي‌شود، اما چالش اصلي به نبود «آب» به‌عنوان ضروري‌ترين خدمات زيربنايي براي واگذاري و بهره‌برداري از اين آپارتمان‌ها
مربوط است.
در حال‌حاضر طبق آخرين تحقيقاتي كه وزارت راه‌وشهرسازي در مرداد93 انجام داده است، 525هزار واحد مسكوني‌مهر براي بهره‌برداري و تحويل به متقاضيان، فاقد «آب‌شرب» هستند. بخشي از اين نيم‌ميليون مسكن‌مهر، يا تكميل شده‌اند يا در مرحله نهايي نازك‌كاري براي پيوستن به صف واحدهاي تكميل‌شده منتظر خدمات، قرار دارند.
«بحران آب» در مسكن‌مهر عمدتا در شهرهاي جديد اطراف تهران و 7 كلان‌شهر ديگر كشور خلاصه مي‌شود.  معاون وزير در امور شهرهاي جديد در اين باره به «دنياي‌اقتصاد» اعلام كرده است: 150 هزار واحد مسكوني‌مهر در 17 شهر جديد، آماده افتتاح است اما آب و برق آنها هنوز تامين نشده است. طبق گفته مديران عامل شهرهاي جديد پرند و پرديس، هم‌اكنون تحويل 30 هزار واحد در اين دو شهر لنگ آب است. به گزارش «دنياي‌اقتصاد»، تيرماه امسال در جلسه‌اي با حضور مقامات دو وزارتخانه در دفتر معاون اول رئيس‌جمهور، مقرر شد 2 هزار ميليارد تومان از 5600 ميليارد مورد نياز براي تامين آب و برق مسكن‌مهر، تا پايان امسال به وزارت نيرو تزريق شود اما تاكنون بخش ناچيزي از اين مبلغ، پرداخت شده است. نماينده تام‌الاختيار وزير نيرو در مسكن‌مهر روز گذشته اعلام كرد: اگر منابع مالي مورد نياز در اختيارمان قرار بگيرد، قادر خواهيم بود 2 ماهه، كار را تمام كنيم. اين اظهارنظر جديد نيز فرضيه كم‌توجهي سال‌هاي گذشته به بحث خدمات زيربنايي مسكن‌مهر را مجددا تاييد مي‌كند و نشان مي‌دهد: بحران كنوني آب در مسكن‌مهر بيشتر از آنكه به نبود منابع آبي مربوط شود به نبود منابع پولي ربط دارد.

 نظر رسمی وزارت نیرو
سایت اطلاع‌رسانی نیرو به نقل از نماینده تام‌الاختیار وزیر نیرو در امور آب و برق مسکن مهر اعلام کرد: با توجه به توانایی مجموعه‌های اجرایی شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نیرو، درصورت تامین اعتبار 5 هزار و 500 میلیارد تومانی، بیش از 80 درصد واحدهای باقی‌مانده را می‌توان طی دوماه تکمیل کرد. عبدالله سرتیپ‌زاده با بیان اینکه بحران آب، تامین آب طرح‌های مسکن مهر را بیشتر با مشکل مواجه کرده است، گفت: وزارت نیرو تامین آب کوتاه‌مدت را انجام داده اما تامین پایدار آب و برق نیازمند تخصیص منابع مورد نیاز است.
وی با بیان اینکه بسیاری از پروژه‌های مسکن مهر در نقاطی احداث شده‌اند که تامین آب و برق در آن مناطق بسیار مشکل است، گفت: این واحدها می‌توانستند در نقاط مناسب‌تری ساخته شوند اما هم‌اکنون در نقطه غیرقابل بازگشت هستیم اگرچه انجام برخی طرح‌های آب و برق مسکن مهر غیراقتصادی است.