چهارشنبه گذشته برنامه "گفت‌وگوی روز" از رادیو گفت‌وگو، "بحران اخلاق در سینمای ایران" را موضوع خود قرار داد. این برنامه به بهانه موضع‌گیری‌های اخیر فرج‌الله سلحشور کارگردان سینما و تلویزیون در رابطه با فساد موجود در سینمای ایران و واکنش‌های تند برخی از اهالی سینما نسبت به این سخنان، با او و حجت‌الاسلام حمید رسایی (نماینده کمسیون فرهنگی مجلس در شورای بازبینی فیلم‌ها و مدیر مسئول هفته نامه 9 دی) و همچنین سید ضیاء هاشمی (رئیس اتحادیه تهیه‌کنندگان) به گفت‌وگو نشست.
در ابتدای این برنامه حجت‌الاسلام علی جعفری کارشناس برنامه "گفت‌وگوی روز"، با يادآوري اهمیت اخلاق در سینما و نسبت دین با آن در ایران به‌خصوص بعد از انقلاب اسلامی، اولین سخنرانی حضرت امام خمینی(ره) در بهشت زهرا (س) را یادآور شد و گفت: «ایشان در آنجا به تنها هنری که اشاره می‌کنند، سینماست و آن جمله معروف که ما با سینما مخالف نیستیم؛ ما با فحشا مخالفیم. یک خط بعد از انقلاب پیگیری شد که سینمای ما باید پاک و منزه باشد. این بحث علی‌رغم اینکه 32 سال از انقلاب اسلامی گذشته، همچنان زنده است؛ به چند دلیل: اول نسبت خود اخلاق با حرفه‌ها و دوم اینکه در سینمای ایران، علی‌رغم پاکسازی و اخلاق‌سازی که بعد از انقلاب انجام شد، متأسفانه هر از چند گاهی اتفاقاتی می‌افتد که بعضاً رسانه‌ای می‌شود. اتفاقات فجیع و غیراخلاقی و حرکت‌هایی از برخی کارگردانان و هنرپیشه‌ها دیده می‌شود که دوباره به بحث اخلاق در سینما فلش می‌دهد. اینکه بالاخره اخلاق در سینمای ما چه شد؟ چرا برخی اوقات احساس می‌کنیم سینمای ما به فیلم فارسی و وضعیت غیراخلاقی قبل از انقلاب ارتجاع می‌کند و در حال شبیه‌سازی به سینمای اروپا و امريكاست؟ یک سینمای عریان و بی‌پروا.»
وی در ادامه با توجه به اظهارات جنجال برانگیز اخیر سلحشور در رابطه با فضای غیراخلاقی سینمای ایران افزود: «قصد داريم که یک بار به صورت مشخص، دیدگاه ایشان را در این باره جویا شویم. سینما برای جمهوری اسلامی بسیار مهم است. همین که حضرت امام(ره) در اولین سخنرانی خودشان از میان همه هنرها، حتی هنرهای هم‌گرای با انقلاب مانند شعر، به سینما اشاره می‌کنند، اهمیت آن را می‌رساند. باید نسبت به آن حساس بود و آرام آرام به سمت بهسازی این هنر حرکت کرد. امروز بعد از گذشت سال‌ها از انقلاب فکر نمی‌کنم کسی با فضای حرفهای سینما در ارتباط باشد و نپذیرد که سینمای ما از لحاظ اخلاقی جزو صنف‌های پرآسیب جمهوری اسلامی است. منتهی محل نزاع بر سر میزان زیادی این آسیب در سینمای ماست.»
رسایی : طرح ضرورت انقلاب فرهنگی، راه حل اصلی مسائل سینمای ماست
در ادامه این گقت‌وگو حمید رسایی نماينده کميسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در شورای بازبینی فیلم‌ها و مدیر مسئول هفته نامه 9 دی با يادآوري اظهارنظرهای اخیر در عرصه سینما و تیتر اول این هفته نشریه 9 مبنی بر "ضرورت انقلاب فرهنگی در فوتبال و سینما" اذعان داشت: " تیتر یک نشریه معنی‌اش این است که از نظر دست‌اندرکاران رسانه، مهم‌ترین سوژه همان موضوع است. من فکر می‌کنم که در حال حاضر سینما یک پیوند عمیق با حوزه فرهنگ دارد. از طرفی هم شاهد یک سری ناهنجاری‌هایی هستیم که این‌ها نه برای اولین بار است که اتفاق افتاده است و نه برای آخرین بار. هر کدام از این اتفاق‌ها پشت پرده‌هایی دارند که از نگاه ما مقصرین اصلی، نگاه فرهنگی حاکم در مدیران است."
عضو کمسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در ادامه با ابزار دانستن سینما برای انتقال مفاهیم و جدی نبودن این اعتقاد در مسئولین مربوطه ادامه داد: «در دنیا رایج است که یکی از شیوه‌های تبلیغاتی کاندیداهای انتخاباتی، استفاده از هنرپیشه‌هاست. در کشور ما هم چند دوره‌ای هست که این روحیه حاکم شده است. الحمدلله به دلیل فرهنگ دینی، ملی و بومی که داریم و به نوعی فرهنگ انتخاباتی ما با این فرهنگ عجین شده است، این امر پاسخ نداده و عملاً مردم استقبال نکرده‌اند. اگر مدیران فرهنگی به این موضوع توجه نکنند و این آفت باقی بماند، شاید در چند دوره دیگر، کم کم چنین روحیه و اخلاقی در مردم هم عوض شود. اما نگاه ما این بود که طرح ضرورت انقلاب فرهنگی، راه حل اصلی مسائل سینمای ماست. تنبیه کردن افراد خاطی امری ضروری است؛ اما تنها یک مُسکن کوچک است.»
سلحشور: تا زمانی که سینما درست شود، من وظیفه خودم می‌دانم که اعتراض کنم
فرج‌اله سلحشور کارگردان سینما و تلویزیون درابتدای صحبت‌های خود سه رکن "دروغ و توهم"، "اومانیسم" و "مادی‌گرایی" را اصول حاکم بر سینما دانست و آنها را با اسلام و اخلاق، انسانیت، حیا و حجاب در تضاد خواند. او فساد موجود در سینمای ایران را ناشی از همین مبانی الحادی دانست و بیان داشت: «ما در طول 32 سال نشسته‌ایم و سینماگران در حال تصمیم‌گیری برای ما هستند. هر کاری دل‌شان می‌خواهد مي‌كنند و مسئولین ما سرویس‌ده آنها هستند. حامی‌آن‌ها هستند و نه هادی. به دنبال هدایت و اصلاح سینما نیستند.»
وی در پاسخ به این سؤال که "هر چه جلوتر می‌رویم، سینمای ما از لحاظ اخلاقی دچار وضع بهتری خواهد شد یا بدتر"، گفت: «فیلم‌های دهه 60 و 80 را با هم مقایسه کنید. به نظر من فساد و آلودگی دهه 80، 10 برابر بیشتر است و همه هم اذعان دارند. نمی‌شود کتمان کرد. اگر بگذاریم سینما و تلویزیون -البته منظورم فیلم‌سازی به طور کلی است و تلویزیون خودش را مبرا نداند- به حال خودشان باشند، روز به روز بیشتر در فساد خودشان غرق می‌شوند.»
در ادامه گفت‌وگو، سلحشور در پاسخ به این سؤال که "چرا این فضایی که علیه شماست و روز به روز بر تندی‌اش افزوده می‌شود، اینقدر شدید است و کسی نمی‌خواهد در ورای حرفهای شما واقعیت را قبول کند"، اذعان داشت: «ما در یک اداره کار می‌کردیم که چند نفر از خانم‌ها حجاب و حیا را رعایت نمی‌کردند. رئیس به تندی به تمام زن‌هایی که آنجا بودند -اعم از با حجاب و بی‌حجاب- تذکر داد که اگر بار دیگر بد حجابی ببیند، توبیخ می‌کند. با حجاب‌ها ناراحت نشدند و در واقع خوشحال هم شدند. اما بی‌حجاب‌ها عصبانی شدند. چوبی را که ما برداشتیم، سالم‌ها و پاک‌ها و مؤمن‌های عالم فیلم‌سازی صدای‌شان در نیامد، عمدتاً ناسالم‌ها و آلوده‌ها بودند که متأسفانه صدای‌شان درآمد.»
وی افزود: «من باکی از این ندارم که کسی اعتراض کند. ضمن اینکه اگر خدای ناکرده لفظ من طوری بوده که سالم‌ها و مؤمن‌های سینما به خودشان گرفته‌اند، عذرخواهی می‌کنم و به درگاه خداوند توبه می‌کنم. اما تا زمانی که سینما درست شود، من وظیفه خودم می‌دانم که اعتراض کنم. فکر می‌کنم بخش اعظم سینمای ایران تکیه‌گاه هستند و می‌شود از آنها بهره‌برداری درست کرد و این‌ها هنرمندانی هستند که زحمت کشیده‌اند و به حد و نصاب قابل قبولی رسیده‌اند. اما به شرط اینکه شما یک جریان سالم ایجاد کنید.»
هاشمی: به همان چیزهایی که در نزد آقای سلحشور شاگردی کرده‌ام، قسم یاد می‌کنم که همه گفته‌های ایشان در بخشی از سینمای ما صحت دارد
سید ضیاء هاشمی رئیس اتحادیه تهیه‌کنندگان در رابطه با وضعیت بحران اخلاق در سینمای ایران با يادآوري وجود فساد علنی در جامعه، وسعت این امر را درجامعه سینما درست ندانست و بیان داشت: «من این‌ها را درصد پایین سینمای ایران می‌دانم. البته نمی‌توانیم بگوییم سلامت کامل و بی‌نقص وجود دارد. اما مواردی که آقای سلحشور گفتند و متأسفانه برخی از آنها را به‌عینه می‌بینیم، شرع به ما اجازه نداده است، بیشتر از حدی وارد شویم. البته نظارت هم وجود ندارد؛ در تلویزیون هم همین‌گونه است.»
هاشمی افزود: «من به همان چیزهایی که در نزد آقای سلحشور شاگردی کرده‌ام، قسم یاد می‌کنم که همه گفته‌های ایشان در بخشی از سینمای ما صحت دارد. ممکن است بگوییم سینما اسلامی نباشد؛ اما سینمایی که تعریف می‌کنیم، سینمای سالمی است. البته اسلامی نیست و ما تعریف اسلامی در سینما نداریم. تنها سینما نیست؛ در تلویزیون هم همین‌گونه است.»
سلحشور در همین رابطه گفت: «منظور من، فیلم‌سازی به طور کلی است؛ نه سینما و تلویزیون. این‌ها در جهت دیگری حرکت می‌کنند؛ نه در جهت شهدا و اخلاص و ایمان. آیا شما زن‌ها و مردهای بازیگر ما را نمی‌شناسید؟ چند درصد دفاتر فیلم‌سازی ما سالم هستند و در آنها فساد وجود ندارد؟ من می‌گویم جناب آقای هاشمی، چرا سینما را اسلامی نمی‌کنیم؟ چرا زمانی که مقام معظم رهبری می‌فرمایند ما سینمای اسلامی می‌خواهیم، تلاشی نمی‌کنیم؟ چرا این سینما را که ربطی به اسلام و انقلاب ندارد، تحمل می‌کنیم؟»
سلحشور ضمن بیان این مطلب که بر مواضع خود خواهد ماند، گفت: «اگر امر برای صالح‌ها و مؤمن‌های سینما مشتبه شده، من از آنها عذرخواهی می‌کنم و خودشان می‌دانند که غرض من، آنها نیستند. منظور من بخش فاسد سینماست و تا عمر دارم، تا زمانی که سینما درست نشود، ساکت نمی‌نشینم.»
این کارگردان سینما و تلویزیون درباره شنیده‌هایی مبنی بر تهدید به برخورد قضایی و شکایت از طرف اصناف، گفت: «من در برابر قانون تابع و خاضعم. اگر قانون من را مقصر بداند، دستش را هم می‌بوسم.»
در اين زمينه، رئیس اتحادیه تهیه‌کنندگان با تذکر به اینکه هیچ‌کس نمی‌تواند علیه ایشان شکایت کند، بیان کرد: «آقای سلحشور، از واژه عام استفاده کرده‌اند و این مطلب جایگاه حقوقی ندارد.»
هاشمی در واكنش به اين نظر سلحشور که "تاكنون مواضع محکمی از خود نشان نداده است، موضع خود را بسیار روشن دانست" و افزود: «من می‌گویم شرع به ما اجازه نمی‌دهد که بعضی اوقات از یک حدی جلوتر برویم. اینکه سینمای ما اسلامی نیست، اصلاً تردیدی نیست. خیلی از ضعف‌ها را دارد. موارد اخلاقی را که باید داشته باشیم، برخی اصلاً رعایت نمی‌کنند. اما افراد متدینی را هم داریم که هر سه‌شنبه شب به جمکران می‌روند.»
جعفری: چرا زمانی که یک فرد انقلابی حرف حاشیه‌ای می‌زند، به ناروا محکوم می‌شود
در ادامه این برنامه رادیویی، حجت‌الاسلام جعفری با بیان اینکه آقایان شمقدری و سجادپور از معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حاضر به آمدن روی آنتن نشدند، گفت: «آقای شمقدری بزرگوار، از شما که در مقابل صحبت‌های آقای سلحشور موضع نسبتاً محکمی گرفتید و آن را محکوم كرديد، انتظار داریم غیرت بورزید و زمانی که اتفاقاتی غیراخلاقی -مانند جریان خودکشی دانشجوی 20 ساله که در تاریخ 8 آبان در روزنامه کیهان درج شد- در سینمای ما رخ می‌دهد نیز سکوت نکنید. اگر حرفهای آقای سلحشور بر اساس برداشت‌های غیراخلاقی است، آیا کارهای دیگر بی‌اخلاقی نیست؟»
وی ادامه داد: «چرا آقایان زمانی که یک فرد انقلاب حرفی حاشیه‌ای می‌زند، برای دفاع از اخلاق و دین وارد گود می‌شوند؛ اما زمانی که خانم گلشیفته فراهانی در خارج کشف حجاب می‌کند، سر و دست می‌شکنند تا ایشان را برگردانند؟ آیا موضع وزارت فزهنگ و ارشاد اسلامی باید این‌گونه باشد؟ آیا درست است که خانم مهناز افشار و مریلا زارعی در تلویزیون جمهوری اسلامی و در برنامه هفت در یک تریبون یک طرفه، خیلی راحت موضع بگیرند و آقای سلحشور را بر اساس برداشت خودشان نقد کنند؟ هرچه هم ایشان فریاد می‌زنند که منظور بنده خوبان سینمای ایران نبوده، آنها دست برندارند؟ بعد هم وزارت ارشاد و معاونت سینمایی کمک کنند که یک هنرمند پیشکسوت اسلامی و انقلابی ما، به ناروا محکوم شود؟ آیا این وضع خوبی است؟"
سلحشور: باید تعریف درستی از سینما بدهیم
در پایان این گفت‌وگو، فرج‌الهی سلحشور با یادآوری اینکه نباید این بحث را شخصی کرد، فیلم‌سازی را زبانی دانست که می‌تواند در خدمت هر فرهنگ و اعتقادی دربیاید که در حال حاضر در خدمت اسلام نیست؛ چرا که لیاقتش را ندارد.
وی با بیان ضرورت تشکیل گروهی در جهت اصلاح سینما گفت: «ما باید گروهی را تشکیل دهیم تا تعریف درستی از سینما بدهیم. نه از سینماگران و آن‌هایی که اسم‌شان را می‌گذاریم نامداران و هنرپیشگان و بزرگان. فرهنگی‌ها و هنرمندان مذهبی و علما و بزرگانی که اهل فلسفه و حکمت هستند، این‌ها بنشینند و ببینند مبانی سینمای موجود با اسلام و انقلاب چه تضادی دارد. سپس ببینند بايد مبانی اسلامی را چگونه جایگزین کنند و بعد از دادن تعریف، نمونه‌سازی کنند و الگو بدهند و یک جریان به راه بیاندازند.»
او با يادآوري اینکه باید این زبان را درخدمت اسلام و انقلاب دربیاوریم، آن را در حال حاضر در خیانت به اسلام و انقلاب و عاملی در جهت پاشیدن خانواده‌ها دانست.
برنامه رادیویی "گفت‌وگوی روز"، چهارشنبه‌ها رأس ساعت 18 از رادیو "گفتگو"، موج 5/103 FM پخش می‌شود.
اخبار ویژه
رنجبر در تشریح جلسه کمیسیون اجتماعی مجلس:
نظرات بینندگان
فیلم و عکس
جدیدترین اخبار پربازدید ها
