واردات بنزین با قیمت گران‌تر از قیمت‌‌های بین‌المللی!/پشت پرده واردات بی‌قید و شرط بنزین حاوی مواد ممنوعه

به گزارش سرویس اقتصادی پایگاه 598،  پس از یک سال جریان‌سازی برخی مقامات دولتی درباره آلایندگی و سرطانزا بودن بنزین تولید صنایع پتروشیمی، بررسی‌های دو کمیسیون بهداشت و انرژی مجلس این ادعا را کاملا رد کرد.

در یک سال اخیر وزیر نفت و رئیس سازمان محیط زیست دولت یازدهم موجی علیه بنزین پتروشیمی به راه انداختند و با طرح ادعای سرطانزا بودن این نوع بنزین، بر طبل ضرورت توقف تولید بنزین در صنایع پتروشیمی و جایگزینی آن با بنزین وارداتی، کوبیدند.

در ابتدای هجمه‌های مسؤولان ارشد دولت علیه بنزین پتروشیمی، بسیاری از کارشناسان و مسؤولان حتی برخی مدیران مجموعه صنعت، ادعای طرح شده را رد کردند که در واکنش به این افشاگری، وزارت نفت همه کارکنان و مدیران خود را از اظهارنظر درباره بنزین پتروشیمی منع کرد. در این مدت، خانم ابتکار بارها از سرطانزا بودن بنزین پتروشیمی‌ها خبر می‌داد: به صراحت می‌گویم که تولید و توزیع بنزین پتروشیمی که به‌طور ‌‌کامل متوقف شده، سوخت بسیار خطرناکی است که حاوی بنزن بوده و سرطانزا بودن این ماده نیز محرز شده است. 

با تداوم هجمه به بنزین پتروشیمی، مجلسی‌ها به این موضوع ورود پیدا کردند و با دستور رئیس مجلس قرار شد کمیسیون‌های انرژی و بهداشت به عنوان 2 کمیسیون تخصصی ذی‌ربط به بررسی ادعای سرطانزا و آلاینده بودن بنزین پتروشیمی بپردازند. همزمان و حتی قبل از جلسات کمیسیون‌های تخصصی مجلس، خانم ابتکار بهبود هوای تهران در فصل بهار امسال را ناشی از توقف تولید بنزین پتروشیمی و دلیل موجه آلاینده بودن این نوع بنزین معرفی می‌کرد. علاوه بر ابتکار، وزیر نفت دولت یازدهم نیز بارها بر آلایندگی بنزین پتروشیمی‌ها صحه گذاشته بود.

بیژن زنگنه حتی اواخر سال 1392 از توقف تولید و توزیع بنزین پتروشیمی‌ها سخن می‌گفت.  در طول تابستان امسال، جلسات بررسی این دو کمیسیون برگزار شد که همان زمان، اتهام زنندگان به بنزین پتروشیمی مدعی شدند مجلس ادعای آنها را تایید کرده است. به عنوان مثال، 30 شهریورماه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به ایلنا گفت: گزارش محیط زیست دال بر آلایندگی بنزین پتروشیمی‌ها بوده و طبق اسناد اثبات شده است. معصومه ابتکار درباره علت تاخیر در ارائه گزارش آلایندگی بنزین، گفت: گزارش نهایی محیط زیست در یک جلد کتاب با تمام پیوست‌ها و مستندات به مجلس و دولت داده شده است. وی افزود: در این رابطه طبق بررسی‌های انجام شده آلایندگی بنزین پتروشیمی‌ها اثبات شده و جای هیچ شکی نیست لذا باید کلا از چرخه سوخت کشور حذف شود.

رد ادعای زنگنه و ابتکار

سرانجام با آماده شدن بررسی‌های کمیسیون‌های تخصصی مجلس مشخص شد تمام ادعاهای دو عضو کابینه دولت یازدهم علیه بنزین پتروشیمی به عنوان نماد خودکفایی و اقتصاد مقاومتی، نادرست بوده است.

علاوه بر رد کلیت ادعای آلایندگی بنزین پتروشیمی، اظهارات 30 شهریور خانم ابتکار که در مقام سخنگوی کمیسیون‌های تخصصی مجلس از تایید آلایندگی بنزین پتروشیمی خبر داد نیز با رسانه‌ای شدن نتایج گزارش این دو کمیسیون، زیر سوال رفته است. چهارشنبه هفته گذشته یک عضو کمیسیون انرژی مجلس از آماده شدن گزارش کمیسیون بهداشت درباره بنزین پتروشیمی خبر داد و گفت: کمیسیون بهداشت مجلس در این گزارش، سرطانزا بودن بنزین‌های پتروشیمی را رد کرد.

سیدمهدی موسوی‌نژاد، نماینده مردم دشتستان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با فارس با اشاره به گزارش کمیسیون بهداشت مجلس درباره وضعیت آلایندگی بنزین‌های توزیع‌شده در سطح کشور گفت: به‌‌رغم ادعای برخی مسؤولان از جمله سازمان محیط زیست درباره سرطانزا بودن بنزین تولید شده در پتروشیمی‌ها کمیسیون بهداشت پس از جلسات متعدد با مسؤولان ذیربط و انجام بررسی‌های لازم ادعای آلایندگی و سرطانزا بودن بنزین‌های پتروشیمی‌ها را رد کرد.

وی افزود: در این گزارش آمده است ترکیب بنزین‌های پتروشیمی‌ها با بنزین‌های تولیدی در پالایشگاه‌ها اختلاف اندکی داشته و از آنجا که بنزین تولیدی در پتروشیمی‌ها مستقیما در مراکز و جایگاه‌های سوخت قرار نمی‌گرفته است نمی‌توان آن را عامل اصلی آلودگی و سرطان دانست. عضو کمیسیون انرژی مجلس اظهار داشت: همچنین این گزارش در پاسخ به این ادعا که بنزین‌های پتروشیمی را عامل اصلی آلودگی در تهران و سایر کلانشهرها می‌دانست، آن را فاقد مستندات کافی دانسته است. موسوی‌نژاد خاطرنشان کرد: علاوه بر این در گزارش کمیسیون بهداشت پس از آنالیز بنزین‌های وارداتی در ۳ ماه نخست سال ۹۳ و به دست آوردن اسناد آزمایشگاهی مربوط به این بنزین‌ها آمده است که بنزین‌های وارداتی در ۳ ماه نخست امسال فاقد استاندارد ملی ۴۹۰۴ و استاندارد یورو ۴ است و حتی طبق آنالیزهای انجام شده استفاده از مواد ممنوعه در بنزین‌های وارداتی از جمله مواد الکلی به چشم می‌خورد. وی در پایان گفت: در گزارش مربوط بر این نکته تأکید شد که بالا بودن کیفیت هوای تهران در ۳ ماه ابتدایی سال جاری به دلیل استفاده از بنزین‌های وارداتی نبوده چرا که از یک سو طبق بررسی‌های صورت گرفته بنزین‌های وارداتی فاقد استاندارد یورو ۴ بوده و از سوی دیگر تا پایان اردیبهشت‌ماه بنزین‌های پتروشیمی‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

 ابعاد تکان‌دهنده گزارش کمیسیون بهداشت

در همین حال، یک نماینده مجلس جزئیات بیشتری را از گزارش کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره وضعیت آلایندگی بنزین پتروشیمی و وارداتی در اختیار خبرنگار «وطن امروز» گذاشت که نشان از سیاسی‌کاری محض مسؤولان دولت یازدهم علیه بنزین پتروشیمی دارد. این نماینده مجلس گفت:‌ کمیسیون بهداشت جلسات متعددی با نهادهای مرتبط از جمله وزارت نفت و شرکت‌های تابعه، وزارت بهداشت، سازمان حفاظت از محیط زیست، استاندارد، بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات و نهادهای پژوهشی تشکیل داد که گزارش کمیسیون مستند به مطالب مطرح شده در این جلسات است.

 بنزین 8 پالایشگاه خارج از استاندارد است

وی ادامه داد: براساس گزارش کمیسیون بهداشت تا سال 93 از مجموع 9 پالایشگاه کشور که 57 میلیون لیتر در روز بنزین تولید کرده‌اند تنها پالایشگاه اراک با تولید 14 میلیون لیتر در روز استاندارد ملی بنزین را که در سال 87 تدوین شده بود رعایت می‌کرده است.

 بنزین پتروشیمی همسطح بنزین پالایشگاه‌هاست

این نماینده مجلس افزود:‌ در عین حال مشخصات فنی ریفرمیت (ماده اولیه تولید بنزین) پتروشیمی با تولید مشابه پالاشگاه‌ها تقریباً یکسان است و در بعضی موارد اختلافات ناچیزی از لحاظ میزان ترکیبات آروماتیک و بنزن‌ دارد. وی با بیان اینکه سهم ریفرمیت پتروشیمی‌ها جمعاً کمتر از 10 درصد کل بنزین مصرفی بوده است، تأکید کرد: با توجه به مدارک و مستنداتی که در اختیار کمیسیون بهداشت مجلس قرار گرفته است تأکید بر نقش بنزین تولید شده با استفاده از ریفرمیت پتروشیمی به عنوان عامل اصلی ایجاد آلودگی هوا در تهران فاقد مدارک معتبر علمی اعلام شده است.

 بنزین وارداتی، استاندارد نبوده

در حالی که دولتی‌ها مدعی شده بودند به علت توقف تولید بنزین پتروشیمی و توزیع بنزین باکیفیت وارداتی، هوای تهران در فصل بهار امسال، بهبود یافته، این نماینده مجلس با اشاره به گزارش کمیسیون بهداشت تصریح کرد: بررسی نتایج آزمایش کیفیت بنزین وارداتی توسط یک آزمایشگاه مرجع خارجی در فروردین و اردیبهشت 93 نشان داد بنزین‌ وارداتی در 3 ماه نخست 93 به هیچ عنوان استاندارد ملی 4904 و یورو 4 را نداشته‌ است و در برخی موارد حاوی مواد ممنوعه نیز بوده‌ است. وی اضافه کرد: در عین حال سنجیده نشدن میزان ترکیبات آلاینده‌ای مانند بنزن، گوگرد و آروماتیک بنزین وارداتی در آزمایشگاه‌های داخلیو تایید کنترل کیفیت آن نشان از ورود بی‌قیدوشرط بنزین و عدم نظارت بر بنزین وارداتی دارد و تایید کنترل کیفیت بنزین‌های وارداتی بدون داشتن شاخص‌های استاندارد بسیار قابل تأمل است.

 واردات بنزین با قیمت گران‌تر از واقع

این نماینده مجلس در ادامه از افشای واردات بنزین با قیمت فراتر از قیمت‌های بین‌المللی در گزارش کمیسیون بهداشت خبر داد و به فارس گفت:‌ در عین حال مقایسه قیمت بنزین یورو 4 فوب خلیج‌فارس با توجه به قیمت‌های مجله‌ معتبر پلتز و بنزین وارداتی در اوایل سال جاری نشان می‌دهد متوسط قیمت خرید بنزین وارداتی با مشخصات یاد شده که استانداردهای ملی و یورو 4 را نداشته است در هر بشکه 5 تا 12 دلار بالاتر از نرخ بنزین یورو 4 فوب خلیج‌فارس بوده است.

وی با اشاره به شفاف نشدن قراردادهای وارداتی به‌رغم تذکرات نهادهای نظارتی گفت: کمیسیون بهداشت عوامل اصلی آلایندگی هوای تهران را طی سال‌های گذشته فرسودگی ناوگان‌ خودروهای سبک، مصرف ۲ برابری سوخت خودروهای داخلی نسبت به میانگین جهانی، افزایش ترافیک درون‌شهری، آلودگی ناشی از سوزاندن سوخت بویژه سوخـت‌های مایع در نیروگاه‌های حرارتی، آلودگی تولید شده در صنایع و بخش خانگی و همچنین پدیده‌های طبیعی مانند پایداری هوا و وارونگی بویژه در فصول سرد سال می‌دانست. این نماینده مجلس ادامه داد: آلودگی ناشی از بنزن نیز بیشتر مربوط به بخارات بنزین در جایگاه‌های سوخت است و سهم زیادی در آلاینده‌های خروجی اگزوز خودروها ندارد. وی افزود: براساس آنچه سازمان محیط زیست گزارش داده است مقدار بنزن موجود در هوای چند جایگاه سوخت تهران از حد مجاز بیشتر بوده و این سازمان می‌گوید این مقادیر در 3 ماه نخست 93 کاهش یافته است.

 بهبود هوای تهران ربطی به بنزین ندارد

این نماینده مجلس تصریح کرد: با در نظر گرفتن همه موارد مطرح شده نمی‌توان نتیجه گرفت که بهبود هوای تهران در 3 ماه نخست 93 صرفاً به دلیل حذف بنزین تولید شده با استفاده از ریفرمیت پتروشیمی‌ها بوده است، چرا که از یکسو این بنزین تا ماه اردیبهشت در کشور توزیع می‌‌شده است، از سوی دیگر بنزین وارد شده به کشور فاقد استاندارد یورو 4 بوده است.

 سرطانزا بودن بنزین رد شد

وی تأکید کرد:‌ براساس نظر کارشناسی وزارت بهداشت و گروه‌های دانشگاهی مستقل اظهارنظر درباره افزایش میزان بیماری‌ها بویژه سرطان در تهران و ارتباط مستقیم آن با سوخت از نظر علمی نیاز به مطالعه جامع‌تر و بررسی همه عوامل تأثیرگذار در آلودگی هوا دارد، حتی درباره تأثیر بنزین عرضه شده در کلانشهرها بر افزایش آلودگی هوای این شهرها گزارش مستند علمی در وزارت نفت و سازمان حفاظت از محیط زیست تهیه نشده است. این نماینده مجلس با اشاره به اهمیت مطالعه دقیق و جامع درباره عوامل مؤثر بر آلایندگی هوای تهران گفت: ظاهراً توزیع بنزین یورو 4 پالایشگاه‌های اراک و تهران در شهرهای تهران، کرج و اراک و جایگزینی گازوئیل غیر استاندارد که 10 هزار ppm گوگرد داشته است با گازوئیل با کیفیت بسیار بالاتر و توزیع گاز طبیعی در نیروگاه‌ها و صنایع سنگین به جای سوخت مایع در بهبود نسبی هوای تهران در چند ماه اخیر تأثیر قابل توجهی داشته است. وی در پایان گفت: کمیسیون بهداشت در این گزارش پیشنهاداتی از جمله تسریع در بهره‌برداری از طرح‌‌های پالایشگاهی، الزام خودروسازان به بهبود کیفیت محصولات خود و واگذاری نظارت بر استاندارد بنزین وارداتی از وزارت نفت به سازمان استاندارد ارائه کرده و خواستار حفظ ظرفیت تولید ریفرمیت در پتروشیمی‌ها البته تا جای ممکن با نگاه صادراتی شده است.
 

کمیسیون انرژی هم سرطانزا بودن بنزین داخلی را محرز ندانست

یک عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به بررسی‌های این کمیسیون اعلام کرد: نمی‌توان ادعا کرد بنزین تولید داخل سرطانزاست، زیرا کمیسیون انرژی در نشست‌های خود هیچگاه به این نتیجه نرسید که عوامل آلایندگی هوای پایتخت، مربوط به ریفرمیت بنزین پتروشیمی‌هاست. ابراهیم کارخانه‌ای در گفت‌وگو با نسیم، افزود: استاندارد بنزن موجود در بنزین‌ها در دهه 90 نزدیک به 10 درصد، در سال 2000 زیر 5 درصد و در حال حاضر نیز زیر یک درصد است. کارخانه‌ای، استفاده از پتانسیل پتروشیمی‌ها را با هدف تامین سوخت در زمان تشدید تحریم‌ها بیان کرد و افزود: در آن ایام با تکیه بر توان داخلی و تولید سوخت مورد نیاز، با تحریم‌ها مقابله شد. به گفته این نماینده مجلس، در یک‌سال استفاده از محصولات پتروشیمی برای تامین سوخت، 5/3 میلیون لیتر بنزین تولیدی روزانه دارای بنزن بین نیم تا 2 درصد بوده است.

عضو کمیسیون انرژی مجلس ادامه داد: در 5/2 میلیون لیتر بنزین تولیدی روزانه، در پتروشیمی‌ها، میزان بنزن موجود زیر 5 درصد بوده است. کارخانه‌ای با بیان اینکه در همان ایام، بنزین یورو 2 وارد کشور می‌شد، تصریح کرد: 5/3 میلیون لیتر بنزین تولید روزانه در قیاس با بنزین یورو 2 وارداتی از کیفیت به مراتب بهتری برخوردار بوده است. به گفته وی، میزان کیفیت یورو 2 وارداتی با بنزین تولید داخل برابری کرده، بنابراین نمی‌توان ادعا کرد بنزین تولید داخل سرطانزا بوده است. کارخانه‌ای با بیان اینکه بنزن موجود در بنزین یورو 2 وارداتی بین نیم تا 2 درصد بوده، گفت: فقط بنزن 5/2 میلیون لیتر بنزین تولیدی روزانه پتروشیمی‌ها از بنزین یورو 2 وارداتی بیشتر بوده است.

وی، میزان بنزن موجود در بنزین یورو 4 وارداتی را زیر یک درصد عنوان کرد و افزود: بنزن بنزین تولید داخل در پالایشگاه شازند هم با بنزین یورو 4 وارداتی برابری کرده و زیر یک درصد است. به گفته این نماینده مجلس، بنزن موجود در 8 پالایشگاه فعال در کشور بین نیم تا 2 درصد بوده ولی بیشتر بنزین تولید داخل، دارای بنزن نیم درصدی است. کارخانه‌ای، بنزن را برگرفته از حلقه آروماتیک و در نتیجه سرطانزا برشمرد و افزود: این ماده سرطانزا در همه بنزین‌ها وجود داشته و هر چه میزان بنزن بنزین‌ها کمتر باشد به مراتب میزان سرطانزایی آن نیز کاهش خواهد یافت. وی، استاندارد کنونی بنزن در سوخت‌ها را زیر یک درصد بیان کرد. عضو کمیسیون انرژی مجلس در ادامه گفت‌وگوی خود با نسیم، با اشاره به طرح موضوع سرطانزا بودن بنزین تولید پتروشیمی، زمان واردات بنزین یورو 4 را از 5 ماه قبل دانست و تاکید کرد کمیسیون انرژی در نشست‌های خود هیچگاه به این نتیجه نرسید که عوامل آلایندگی هوای پایتخت، مربوط به ریفرمیت بنزین پتروشیمی‌هاست.

این نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به تامین سوخت پایتخت از بنزین تولید پالایشگاه شازند تاکید کرد: از زمان بهره‌گیری از سوخت تولیدی با کیفیت این پالایشگاه، هوای پایتخت به مراتب کمتر دچار آلایندگی شده است. با توجه به گزارش کمیسیون‌های تخصصی مجلس که قاطعانه ادعاهای یک سال اخیر علیه بنزین پتروشیمی را رد می‌کند، این انتظار وجود دارد مسؤولانی که در این مدت با اغراض سیاسی به یکی از مصادیق اقتصاد مقاومتی هجمه کردند، با پذیرش واقعیات از ملت بابت خدشه نادرست به اعتماد عمومی، عذرخواهی کنند. ضمنا تاخیر مجلس در قرائت گزارش کمیسیون بهداشت قابل تامل است و احتمالا ناشی از برداشت نامناسب از ضرورت تعامل با دولت است.