در دولت قبل آمارهای قابل اطمینان نبود اما مردم اکنون باید اعتماد کنند/ مسعود نیلی: رشد اقتصادی به معنای رونق اقتصادی نیست!

به گزارش گروه اقتصادی پایگاه 598، اعلام ارقام مختلف و قابل تامل درباره نرخ رشداقتصادی کشور در بهار سال 93 از سوی منابع رسمی کشور و همچنین سکوت مرکز امار آیران در این خصوص موجب گردیده ابهامات گوناگونی مطرح شود.

همچنین مسئولین دولتی در پاسخ به منتقدین آنان را به لزوم اعتماد به آمار رسمی کشور فرا می خوانند که این امر به علت ایجاد فضای بی اعتمادی به آمار دولتی توسط جریان منتقد دولت نهم و دهم با انتقادات و تاملات فراوانی از سوی کارشناسان و عموم مردم روبرو می باشد.

عادل پیغامی از اساتید اقتصاد دانشگاه در این خصوص اظهار می دارد: عموم مردم با تکیه بر اینکه اگر نرخ رشد اقتصادی بهار امسال 4.6 درصد بوده پس چرا این نرخ بر زندگی و معیشت مردم اثر نداشته است به انتقاد از بانک مرکزی پرداختند.

غلامرضا مصباحی مقدم در نشست علنی هفته گذشته مجلس شورای اسلامی، در نطق میان دستور خود  با بیان اینکه نرخ رشد 4.6 درصد اعلام شده که در مطبوعات ذکر شده به شدت غلط و غلط انداز است تصریح کرد: مگرمی شود نرخ رشد منفی 5.8 سال گذشته در سه ماهه اول سال 93 به 4.6 درصد رسیده باشد؟ این به افسانه شبیه تر است.

در همین خصوص مسعود نیلی یکشنبه شب در برنامه "پایش" با اشاره به اینکه شیوه محاسبه نرخ رشد اقتصادی در ایران مطابق استانداردهای جهانی بوده و در این روش در سایر کشورها نیز رایج است، گفت: بین نرخ رشد اقتصادی و نرخ بیکاری در بلندمدت رابطه وجود دارد ولی در دوره رکود این رابطه لزوما وجود ندارد. یعنی بنگاه‌های اقتصادی در شرایط رکود به دلیل وجود قانون کار نیروی کار خود را تعدیل نمی‌کنند و بنابراین بعد از به وجود آمدن رونق اقتصادی نیز تا مدتی شاهد کاهش نرخ بیکاری نخواهیم بود. در عوض نرخ مشارکت اقتصادی افزایش پیدا می‌کند که باعث می‌شود در همین حال نرخ بیکاری در کشور حتی با وجود رونق اقتصادی افزایش یابد.

وی افزود: در فصل تابستان تولید ناخالص ملی بیشتر است ولی اگر پاییز را با تابستان مقایسه کنیم ممکن است به نرخ رشد اقتصادی منفی دست پیدا کنیم. بین سرعت و دقت ارتباط مستقیمی وجود دارد اگر بگذاریم سال تمام شود دیگر فرصت برنامه ریزی و سیاست گذاری نداریم و اعلام رشد اقتصادی برای برنامه ریزی و سیاست گذاری های صحیح به کار برده می شود.

نیلی گفت : بین نرخ رشد اقتصادی و میزان اشتغالزایی در بلند مدت رابطه برقرار است. در دوره خروج از رکود تولید کاهش پیدا می کند اما تعداد نیروهای کار کاهش پیدا نمی کنند به عنوان مثال کارخانه ای که میزان تولید آن کاهش پیدا کرده امکان تعدیل نیرو را ندارد. در نتیجه هنگامی که اقتصاد از رکود خارج می شود به میزان لازم اشتغالزایی نمی شود. برای تعریف ارتباط نرخ بیکاری با میزان اشتغالزایی مفهوم دیگری به نام مشارکت نیز سهیم است.

وی ادامه داد : برای بررسی دقیق تر این موضوع می توان گفت که چه تعداد کسانی بودند که در سال 92 وارد بازار کار نمی شدند و چه تعداد کسانی در سال جاری با وجود وضعیت خوب اقتصادی و در شرایط رو به رشد وارد کار شدند. روشن است که هنگامی که اقتصاد کشور با رکود مواجه است امید به اشتغال و مشارکت افراد بسیار کم است ولی هنگام رشد اقتصادی و خروج از رکود همه امید به اشتغال داشته و انگیزه افراد چند برابر می شود به همین علت است که وقتی نرخ مشارکت افزایش پیدا می کند نرخ بیکاری نیز بالا می رود.

وی درباره اختلافات آماری به وجود آمده درباره نرخ رشد اقتصادی کشور گفت: عددی که به عنوان 2.5 درصد از سوی موسسه پژوهشی اعلام شد صرفا یک نرخ برآوردی بود نه قطعی. چهار و 6 دهم به عنوان نرخ رشد اقتصادی امسال از سوی بانک مرکزی اعلام شد. این بانک بر اساس مسئولیت خود با مرکز آمار که مراجع رسمی تولید آمار و اطلاعات هستند نرخ رشد اقتصادی را اعلام کرد.

وی در واکنش به این سوال مجری که چرا نرخ رشد اعلامی در بخشنامه بودجه یک درصد بوده و اختلاف زیادی با نرخ بانک مرکزی دارد گفت: این یک درصدی که شما می گویید را تا کنون ندیده ام و تردید دارم که واقعا یک درصد باشد ولی در نهایت نرخ اعلامی در بخشنامه بوده تنها پیش بینی رشد هر سال است و وقتی که صادر شد بر اساس پیش بینی رشد اقتصادی سال 94 بودجه را اعلام کردند.

مشاور اقتصادی رئیس جمهور تصریح کرد : یکی از موسسات پژوهشی نیز برآورد نرخ رشد را با بررسی بخش های مختلف به عنوان مثال با نظارت بر 200 شرکت بورسی بخش صنعت نرخ رشد این بخش را محاسبه کرد و در نهایت نرخ رشد کلی را دو درصد اعلام کرد.سخنگوی دولت نیز این نرخ رشد را نیم درصد اعلام کرده است که قطعا این اعلام زمانی صورت گرفته که هنوز هیچ کاری انجام نشده بود.

نیلی با بیان اینکه ما در دوره ای زندگی می کردیم که آمارهای اقتصادی بعضا با تاخیر دو ساله اعلام می شدند، افزود: علت عدم اعلام آمار از سوی مرکز آمار را نمی دانم. اما همه باید بدانند که در گذشته بعد از سه سال آمار اعلام می شد ولی اکنون وضعیت بسیار متفاوت و بهتر شده و دولت نرخ رشد اقتصادی بهار را در شهریور اعلام کرد.

وی با اشاره به اینکه قبلا حساسیت راجع به نرخ رشد اقتصادی وجود نداشت گفت: یکی از مسائل مهم اعتماد به دولت است. وقتی دولت اعلام می کند بعد از هشت فصل نرخ رشد اقتصادی کشور مثبت شده اگر اعتماد وجود داشته باشد قطعا این نرخ اعلام قابل قبول می شود. اگر دولت مقبولیت و اعتباری داشته باشد که اعلام کند می توانم رشد اقتصادی را به صورت مثبت همچنان استمرار دهم آن وقت سرمایه گذاران اقدام به سرمایه گذاری می کنند چون رشد را با افزایش تقاضا همراه می دانند.

مشاور اقتصادی رئیس جمهوری گفت: در دولت قبل بعضا آمارهایی ارائه می شد که ما آن آمارها را در اطلاعات بانک مرکزی و مرکز آمار ایران مشاهده نمی کردیم.

وی با بیان اینکه در گزارشی که دولت منتشر کرد چهار تنگنا مانند تحریم و سرمایه گذاری برای خروج از رکود اعلام شد گفت : اگر از فصل اول سال 91 را بررسی کنیم متوجه می شویم که طی هشت فصل نرخ رشد اقتصادی در کشور منفی بوده است.چهار و 6 دهمی که از سوی دولت اعلام شد با مقایسه بهار سال گذشته که بدترین فصل اقتصادی در دوره رکود بوده به دست آمده است.اگر کل عدد تولید ناخالص داخلی را به قیمت سال 83 بگیریم معنی آن این است که از زمستان سال 90 روند نزولی را طی کردیم و در زمستان امسال به حداقل خودش می رسد.

نیلی افزود: بسیاری از تولید کننده ها در سال 90 در رقم های بالا تولید می کردند ولی هنوز وضعیت بدی دارند.مثبت شدن رشد اقتصادی با تفکر در تحول اقتصاد کشور بحث جداگانه ای دارد. موضوع خروج از رکود و رونق اقتصادی نیز دو موضوع متفاوت از یکدیگر هستند.

مشاور اقتصادی رئیس جمهوری گفت: تشخیص ما برای خروج از رکود راه افتادن پیشران های اقتصادی است. نفت از زمستان سال 90 رشد منفی داشته که این رشد منفی تا زمستان سال 93 ادامه داشته است. بعد از آن صنعت و بعد خدمات نیز رشد اقتصادی منفی پیدا می کنند.زمستان و بهار سال های 90 و 91 دوره ورود اقتصاد به رکود و زمستان و بهار 92 و 93 نیز دوره خروج اقتصاد از رکود است.ساز و کار بخش نفت در اقتصاد ما به گونه است که وقتی نفت کاهش پیدا می کند (مانند تابستان سال 91 که کاهش 50 درصدی را تجربه کرد) وزنی که در تولید ناخالص ملی دارد میزان تولید، درآمد ارزی و امکان واردات را کاهش می دهد.

وی گفت: بخش کشاورزی با قاعده طبیعت کار می کند و رفتار خاصی را می طلبد. سهم کشاورزی در تولید ناخالص ملی خیلی کاهش پیدا کرده است.در فصل زمستان سال 92 رشد اقتصادی بخش نفت مثبت شده و درآمد ارزی کشور افزایش پیدا کرد که به دنبال آن صنعت نیز از رکود خارج شده و رشد داشت.در حقیقت همانطور که وارد رکود شدیم در حال خروج از آن نیز هستیم.