بمناسبت یادواره سیامین سرداران و فرماندهان شهدای استان قم؛
به گزارش پایگاه 598 به نقل از دنیای اقتصاد ؛ عرضه نفت خام به‌صورت ریالی در رینگ صادراتی بورس انرژی را می‌توان انقلابی
در فروش و صادرات نفت خام کشورمان دانست. در صورت موفقیت این عرضه،
می‌توان افق جدیدی را در برابر صادرات نفت خام ایران تصور کرد که بخش خصوصی
واقعی و تجار داخلی و خارجی فعالان اصلی این شیوه معامله را تشکیل خواهند
داد. کوچک‌ترین خروجی این رخداد را می‌توان سهولت انتقال مالی فروش نفت و
تسویه ریالی آن در داخل دانست که حجم بزرگی از مشکلات را برای دولت تسهیل
خواهد کرد.
شفافیت هر چه بیشتر معاملات، امکان استفاده از شیوه‌های مختلف قرارداد، کاهش هزینه و زمان مبادله، تغییر جایگیری فعالان اصلی در صادرات نفت خام از دولت به بخش خصوصی واقعی را که به معنای اعتماد به بخش خصوصی است می‌توان دیگر نقطه قوت این اقدام دانست. با توجه به جایگاه ایران در تولید و صادرات نفت خام همچنین بخش خصوصی توانمند در کنار برخی محدودیت‌های بین‌المللی به نظر می‌رسد عرضه نفت خام صادراتی ایران بتواند نقطه قوتی برای ایجاد بورس منطقه‌ای نفت خام باشد که امید است مورد توجه خریداران بین‌المللی واقع شود. تجربه نشان داده است که همیشه بورس‌های قدرتمند در مناطق و بازارهای مصرف ایجاد شده، بنابراین باید شرایطی برای حضور فعالان بین‌المللی فراهم ساخت زیرا انتقال ریال به جای دلار به بانک‌های داخلی فرآیند دشواری برای یک تاجر با تجربه نخواهد بود. حمل و نقل، استانداردهای تحویل و مبادله، بیمه، زمان، مکان و شرایط تحویل و همچنین اعتبارسنجی مشتریان هم موارد دیگری هستند که نیاز به توجه و بررسی دارند.
گفت‌وگوی «شانا» را در این رابطه با محسن قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت در ادامه می‌خوانید:
وزیر نفت در صبحانه کاری اتاق بازرگانی ایران از عرضه روزانه ١٠٠ هزار بشکه نفت خام از اواخر مهرماه در بورس انرژی خبر داد،حال این سوال پیش می‌آید که این ١٠٠ هزار بشکه چه تفاوتی با عرضه‌هایی که پیش از این انجام شد، دارد؟
چیزی که تاکنون در بورس انرژی عرضه شده، برای مصارف داخلی و محل تحویل آن در داخل کشور بوده است، اما آن چیزی که آقای وزیر اعلام کردند صادراتی است، یعنی تحویل آن در مناطق صادراتی خواهد بود به این معنی که خریدار پس از خرید این نفت، آن را نمی‌تواند وارد کشور کند. چیزی که تاکنون در بورس انرژی عرضه شده به این ترتیب بوده که خریدار، حق صادرات آن را نداشته است.
خریدار یا بخش خصوصی، نفت خام را پس از خرید از بورس چگونه حمل می‌کند؟
خریدار باید در موقع تحویل نفت خام، کشتی‌های خود را به بنادر صادراتی بیاورد و آن را تحویل بگیرد.
آیا استقبال نکردن از چیزی که تاکنون عرضه شده، سبب این تصمیم شده است؟
سیاست عرضه این دو در بورس کاملا متفاوت است.
اما استقبال از آن چیزی که پیش از این در بورس عرضه شده بسیار کمتر بوده و در حال حاضر می‌توان به جرات گفت همین مقدار هم دیگر عرضه نمی‌شود؟
خیر، همچنان در بورس عرضه می‌شود و تابلو آن هم هنوز هست اما مقدارش خیلی کم است. چون این میزان برای پالایشگاه‌های کوچک داخلی است که مصرف آنها کم است. ضمن اینکه پالایشگاه‌های کوچک داخلی معمولا میعانات گازی بیشتر مصرف می‌کنند. هم‌اکنون هم نفت خام در بورس انرژی عرضه می‌شود و هر شرکت کوچک داخلی اگر بخواهد همچنان می‌تواند آن را خریداری کند که این دو نافی هم نیستند.اما میزانی که هم‌اکنون در هر نوبت عرضه می‌شود، بسیار محدود است به این‌خاطر که مصارف داخلی بیشتر از این نیست.
آیا می‌توان قیمت آن را تعدیل کرد؟
نمی‌شود، چون قانون کف قیمت را مشخص کرده است.
آیا قیمت ١٠٠ هزار بشکه که قرار است از اواخر مهرماه عرضه شود، مشخص شده است؟
هنوز مشخص نشده، ولی چون صادراتی است طبیعی است که به قیمت صادراتی عرضه خواهد شد. یعنی فروش در بورس به قیمت صادراتی به ارز ریالی ولی به روش فوب، یعنی تحویل در مبدا است.
خارجی‌ها هم می‌توانند نفت خام عرضه شده در بورس (١٠٠ هزار بشکه) را خریداری کنند؟
محدودیت داخلی و خارجی وجود ندارد. منتها چون عنوان شده ریالی، شاید استنباط این باشد که تنها شرکت‌های داخلی می‌توانند آن را خریداری کنند.
آیا شرکت‌های داخلی و بخش خصوصی این ظرفیت را دارند که خریداری کنند؟
آزمایش می‌شود؛ چون مجموعه‌های داخلی و شرکت‌های خصوصی مدعی‌اند که این ظرفیت را دارند. بنابراین نمی‌توان گفت ظرفیت ندارند، ان‌شاء‌الله که داشته باشند. باید تا زمان عرضه آن صبر کرد، اما امیدواریم این ظرفیت وجود داشته و این عملیات بتواند موفق باشد.
آیا مذاکره‌ای با بخش خصوصی در این زمینه داشته‌اید؟
مذاکره به آن مفهوم نه. منتها بخش خصوصی ادعا می‌کند این ظرفیت را دارد و می‌تواند این کار را انجام دهد. وزارت نفت این کار را شروع می‌کند. نظر شخصی من این است که اگر بخش خصوصی در این زمینه موفق باشد و این حجم از نفت بتواند در بورس عملیاتی شود، شاید بتوان این حجم را افزایش داد.
استنباط من این است؛ با این روش و فروش نفت توسط بخش خصوصی فروشنده‌های نفت متفاوت می‌شوند و در واقع فروش نفت دیگر در امور بین‌الملل متمرکز نخواهد بود.
بسیاری عنوان می‌کنند وزارت نفت به دلیل تحریم تصمیم گرفت نفت را در بورس عرضه کند تا شاید از این طریق بهتر به فروش برسد، آیا درست است؟
اینگونه نیست، چون همانطور که بارها گفته‌ام و از شما هم می‌خواهم یک بار دیگر آن را پررنگ کنید این است که هیچگاه فروشنده‌های نفت ایران تحریم نبوده‌اند و آمریکا پالایشگرها را تحت فشار قرار داده که از ایران نفت نخرند چون نفت ایران با مشخصات شناخته شده و دی.ان.ای خاصش تحریم است.
آقای قمصری، قانون بورس در دنیا به این صورت است که اگر برای قیمت داده شده خریداری وجود نداشته باشد باید در قیمت تجدیدنظر شود، اما در ایران اینگونه نیست، اگر کسی خرید هم نکرد اشکال ندارد در حالی که این مساله هیچ جای دنیا مرسوم نیست.
اگر بورس فیزیکی باشد با آن چیزی که در بورس مصطلح است فرق می‌کند. چون بورس‌هایی که هم‌اکنون عملیات انجام می‌دهند بورس‌های کاغذی هستند، یعنی چندصد برابر عرضه فیزیکی نفت خام در بورس‌های دنیا کاغذ خرید و فروش می‌شود که در واقع چیزی را نمی‌خواهند تحویل دهند یا تحویل بگیرند. در واقع معاملات کاغذی است که در بازار انجام می‌شود. در معاملات فیزیکی بعضی از بورس‌ها «حراج» وجود دارد که به این صورت است که در حراج‌ها یک قیمت کف تعیین می‌شود که اگر قیمت کف را بتوانند به فروش برسانند، عرضه می‌کنند و اگر کسی بیشتر بخواهد، بیشتر ارائه می‌دهند و از قیمت کف معمولا پایین نمی‌آید. بنابراین چیزی که در بورس ایران تاکنون عمل شده آکشن یا حراج بوده است و بورس به آن معنا که کشف قیمت شده، وجود نداشته است.
یعنی کاری که در ایران انجام می‌شود کشف قیمت یا معامله کاغذی نیست؟
درست است؛ به این دلیل که بخش کوچکی از تولیدها در بورس فروخته می‌شود، بنابراین نمی‌توان پابه‌پای بازار حرکت کرد و هرچه قیمت در بازار پایین آمد آن را با قیمت کمتر در بورس عرضه کرد، چون در این صورت، کل صادرات متاثر می‌شود، در واقع این یک حراج است با یک قیمت کف.
بنابراین اگر ظرفیت بازار محدود باشد قاعدتا خریدار، نفت را در قیمت کف خریداری می‌کند، اما اگر بازار محدود نبوده و توان رقابت وجود داشته باشد، این احتمال که در واقع کالا به بهترین و بالاترین قیمت فروخته شود، دور از انتظار نیست. بنابراین، تصور از این عملیات، کشف قیمت نبوده و انتظار این نیست که اگر بازار آن را خریداری نکند قیمت پایین آورده شود. قیمت بر اساس قیمت‌های رسمی و صادراتی است و با کف قیمت عرضه خواهد شد.
آقای قمصری؛ بسیاری عنوان می‌کنند شخص آقای وزیر موافق عرضه نفت خام در بورس است اما بدنه وزارت نفت با آن مخالفت می‌کند. از نگاه شما دلیل این استدلال‌ها چیست؟
این مساله تصوراتی است که بعضی از دوستان در ذهن خود دارند؛ کار بدنه نفت و تشکیلات امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران فروش نفت به بهترین قیمت است. در واقع، فروش نفت به بهترین قیمت، حداکثرسازی فروش و انتقال وجوه حاصل از فروش به بانک مرکزی و خزانه، سه وظیفه اصلی امور بین‌الملل است. بنابراین خیلی برای ما فرق نمی‌کند که نفت خام از طریق بورس به فروش برسد یا از راه‌های دیگر. اصل این است به هر روشی که فروخته می‌شود باید این سه شاخص را داشته باشد. فروش از طریق بورس در واقع یک روش است و هدف نیست. در واقع هدف این نیست که نفت حتما از طریق بورس به فروش برسد یا مستقیم به پالایشگرها فروخته شود. فروش از طریق پالایشگاه و بورس تنها یک وسیله است، هدف سه موردی است که عنوان شد. بنابراین اگر بورس بتواند منافع کشور را تامین کند ما از آن استقبال می‌کنیم. کسانی که می‌گویند وزیر نفت موافق است و بدنه مخالف یا بر عکس آن را عنوان می‌کنند، تصورات خودشان است و این موضوع صحت ندارد.
شفافیت هر چه بیشتر معاملات، امکان استفاده از شیوه‌های مختلف قرارداد، کاهش هزینه و زمان مبادله، تغییر جایگیری فعالان اصلی در صادرات نفت خام از دولت به بخش خصوصی واقعی را که به معنای اعتماد به بخش خصوصی است می‌توان دیگر نقطه قوت این اقدام دانست. با توجه به جایگاه ایران در تولید و صادرات نفت خام همچنین بخش خصوصی توانمند در کنار برخی محدودیت‌های بین‌المللی به نظر می‌رسد عرضه نفت خام صادراتی ایران بتواند نقطه قوتی برای ایجاد بورس منطقه‌ای نفت خام باشد که امید است مورد توجه خریداران بین‌المللی واقع شود. تجربه نشان داده است که همیشه بورس‌های قدرتمند در مناطق و بازارهای مصرف ایجاد شده، بنابراین باید شرایطی برای حضور فعالان بین‌المللی فراهم ساخت زیرا انتقال ریال به جای دلار به بانک‌های داخلی فرآیند دشواری برای یک تاجر با تجربه نخواهد بود. حمل و نقل، استانداردهای تحویل و مبادله، بیمه، زمان، مکان و شرایط تحویل و همچنین اعتبارسنجی مشتریان هم موارد دیگری هستند که نیاز به توجه و بررسی دارند.
گفت‌وگوی «شانا» را در این رابطه با محسن قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت در ادامه می‌خوانید:
وزیر نفت در صبحانه کاری اتاق بازرگانی ایران از عرضه روزانه ١٠٠ هزار بشکه نفت خام از اواخر مهرماه در بورس انرژی خبر داد،حال این سوال پیش می‌آید که این ١٠٠ هزار بشکه چه تفاوتی با عرضه‌هایی که پیش از این انجام شد، دارد؟
چیزی که تاکنون در بورس انرژی عرضه شده، برای مصارف داخلی و محل تحویل آن در داخل کشور بوده است، اما آن چیزی که آقای وزیر اعلام کردند صادراتی است، یعنی تحویل آن در مناطق صادراتی خواهد بود به این معنی که خریدار پس از خرید این نفت، آن را نمی‌تواند وارد کشور کند. چیزی که تاکنون در بورس انرژی عرضه شده به این ترتیب بوده که خریدار، حق صادرات آن را نداشته است.
خریدار یا بخش خصوصی، نفت خام را پس از خرید از بورس چگونه حمل می‌کند؟
خریدار باید در موقع تحویل نفت خام، کشتی‌های خود را به بنادر صادراتی بیاورد و آن را تحویل بگیرد.
آیا استقبال نکردن از چیزی که تاکنون عرضه شده، سبب این تصمیم شده است؟
سیاست عرضه این دو در بورس کاملا متفاوت است.
اما استقبال از آن چیزی که پیش از این در بورس عرضه شده بسیار کمتر بوده و در حال حاضر می‌توان به جرات گفت همین مقدار هم دیگر عرضه نمی‌شود؟
خیر، همچنان در بورس عرضه می‌شود و تابلو آن هم هنوز هست اما مقدارش خیلی کم است. چون این میزان برای پالایشگاه‌های کوچک داخلی است که مصرف آنها کم است. ضمن اینکه پالایشگاه‌های کوچک داخلی معمولا میعانات گازی بیشتر مصرف می‌کنند. هم‌اکنون هم نفت خام در بورس انرژی عرضه می‌شود و هر شرکت کوچک داخلی اگر بخواهد همچنان می‌تواند آن را خریداری کند که این دو نافی هم نیستند.اما میزانی که هم‌اکنون در هر نوبت عرضه می‌شود، بسیار محدود است به این‌خاطر که مصارف داخلی بیشتر از این نیست.
آیا می‌توان قیمت آن را تعدیل کرد؟
نمی‌شود، چون قانون کف قیمت را مشخص کرده است.
آیا قیمت ١٠٠ هزار بشکه که قرار است از اواخر مهرماه عرضه شود، مشخص شده است؟
هنوز مشخص نشده، ولی چون صادراتی است طبیعی است که به قیمت صادراتی عرضه خواهد شد. یعنی فروش در بورس به قیمت صادراتی به ارز ریالی ولی به روش فوب، یعنی تحویل در مبدا است.
خارجی‌ها هم می‌توانند نفت خام عرضه شده در بورس (١٠٠ هزار بشکه) را خریداری کنند؟
محدودیت داخلی و خارجی وجود ندارد. منتها چون عنوان شده ریالی، شاید استنباط این باشد که تنها شرکت‌های داخلی می‌توانند آن را خریداری کنند.
آیا شرکت‌های داخلی و بخش خصوصی این ظرفیت را دارند که خریداری کنند؟
آزمایش می‌شود؛ چون مجموعه‌های داخلی و شرکت‌های خصوصی مدعی‌اند که این ظرفیت را دارند. بنابراین نمی‌توان گفت ظرفیت ندارند، ان‌شاء‌الله که داشته باشند. باید تا زمان عرضه آن صبر کرد، اما امیدواریم این ظرفیت وجود داشته و این عملیات بتواند موفق باشد.
آیا مذاکره‌ای با بخش خصوصی در این زمینه داشته‌اید؟
مذاکره به آن مفهوم نه. منتها بخش خصوصی ادعا می‌کند این ظرفیت را دارد و می‌تواند این کار را انجام دهد. وزارت نفت این کار را شروع می‌کند. نظر شخصی من این است که اگر بخش خصوصی در این زمینه موفق باشد و این حجم از نفت بتواند در بورس عملیاتی شود، شاید بتوان این حجم را افزایش داد.
استنباط من این است؛ با این روش و فروش نفت توسط بخش خصوصی فروشنده‌های نفت متفاوت می‌شوند و در واقع فروش نفت دیگر در امور بین‌الملل متمرکز نخواهد بود.
بسیاری عنوان می‌کنند وزارت نفت به دلیل تحریم تصمیم گرفت نفت را در بورس عرضه کند تا شاید از این طریق بهتر به فروش برسد، آیا درست است؟
اینگونه نیست، چون همانطور که بارها گفته‌ام و از شما هم می‌خواهم یک بار دیگر آن را پررنگ کنید این است که هیچگاه فروشنده‌های نفت ایران تحریم نبوده‌اند و آمریکا پالایشگرها را تحت فشار قرار داده که از ایران نفت نخرند چون نفت ایران با مشخصات شناخته شده و دی.ان.ای خاصش تحریم است.
آقای قمصری، قانون بورس در دنیا به این صورت است که اگر برای قیمت داده شده خریداری وجود نداشته باشد باید در قیمت تجدیدنظر شود، اما در ایران اینگونه نیست، اگر کسی خرید هم نکرد اشکال ندارد در حالی که این مساله هیچ جای دنیا مرسوم نیست.
اگر بورس فیزیکی باشد با آن چیزی که در بورس مصطلح است فرق می‌کند. چون بورس‌هایی که هم‌اکنون عملیات انجام می‌دهند بورس‌های کاغذی هستند، یعنی چندصد برابر عرضه فیزیکی نفت خام در بورس‌های دنیا کاغذ خرید و فروش می‌شود که در واقع چیزی را نمی‌خواهند تحویل دهند یا تحویل بگیرند. در واقع معاملات کاغذی است که در بازار انجام می‌شود. در معاملات فیزیکی بعضی از بورس‌ها «حراج» وجود دارد که به این صورت است که در حراج‌ها یک قیمت کف تعیین می‌شود که اگر قیمت کف را بتوانند به فروش برسانند، عرضه می‌کنند و اگر کسی بیشتر بخواهد، بیشتر ارائه می‌دهند و از قیمت کف معمولا پایین نمی‌آید. بنابراین چیزی که در بورس ایران تاکنون عمل شده آکشن یا حراج بوده است و بورس به آن معنا که کشف قیمت شده، وجود نداشته است.
یعنی کاری که در ایران انجام می‌شود کشف قیمت یا معامله کاغذی نیست؟
درست است؛ به این دلیل که بخش کوچکی از تولیدها در بورس فروخته می‌شود، بنابراین نمی‌توان پابه‌پای بازار حرکت کرد و هرچه قیمت در بازار پایین آمد آن را با قیمت کمتر در بورس عرضه کرد، چون در این صورت، کل صادرات متاثر می‌شود، در واقع این یک حراج است با یک قیمت کف.
بنابراین اگر ظرفیت بازار محدود باشد قاعدتا خریدار، نفت را در قیمت کف خریداری می‌کند، اما اگر بازار محدود نبوده و توان رقابت وجود داشته باشد، این احتمال که در واقع کالا به بهترین و بالاترین قیمت فروخته شود، دور از انتظار نیست. بنابراین، تصور از این عملیات، کشف قیمت نبوده و انتظار این نیست که اگر بازار آن را خریداری نکند قیمت پایین آورده شود. قیمت بر اساس قیمت‌های رسمی و صادراتی است و با کف قیمت عرضه خواهد شد.
آقای قمصری؛ بسیاری عنوان می‌کنند شخص آقای وزیر موافق عرضه نفت خام در بورس است اما بدنه وزارت نفت با آن مخالفت می‌کند. از نگاه شما دلیل این استدلال‌ها چیست؟
این مساله تصوراتی است که بعضی از دوستان در ذهن خود دارند؛ کار بدنه نفت و تشکیلات امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران فروش نفت به بهترین قیمت است. در واقع، فروش نفت به بهترین قیمت، حداکثرسازی فروش و انتقال وجوه حاصل از فروش به بانک مرکزی و خزانه، سه وظیفه اصلی امور بین‌الملل است. بنابراین خیلی برای ما فرق نمی‌کند که نفت خام از طریق بورس به فروش برسد یا از راه‌های دیگر. اصل این است به هر روشی که فروخته می‌شود باید این سه شاخص را داشته باشد. فروش از طریق بورس در واقع یک روش است و هدف نیست. در واقع هدف این نیست که نفت حتما از طریق بورس به فروش برسد یا مستقیم به پالایشگرها فروخته شود. فروش از طریق پالایشگاه و بورس تنها یک وسیله است، هدف سه موردی است که عنوان شد. بنابراین اگر بورس بتواند منافع کشور را تامین کند ما از آن استقبال می‌کنیم. کسانی که می‌گویند وزیر نفت موافق است و بدنه مخالف یا بر عکس آن را عنوان می‌کنند، تصورات خودشان است و این موضوع صحت ندارد.
اخبار ویژه
از ایران تا لبنان، صدای همدلی و کمکرسانی
تحلیل استراتژیهای محور مقاومت و غرب در تنشهای منطقه‌ای؛
نظرات بینندگان
فیلم و عکس
جدیدترین اخبار پربازدید ها
