بولتن نیوز: تحولات اخیر در خاورمیانه به پرسش های بسیاری منجر شده که بازیگران اصلی در این ناآرامی های گسترده کیستند. در کنار مساله بازیگران اصلی، ترکیه خود را در محور بحث بر سر نفوذ و اهمال نفوذ می یابد و اینکه آیا ساختار حکومتی آن کشور الگویی برای بقیه منطقه است یا خیر. در حالی که ترکیه از لحاظ داخلی درگیر مسائل مهمی همچون مساله کردها و کشف توطئه های کودتا علیه حکومت اسلامگرای آن است، از لحاظ خارجی تا کنون از درگیری با کشورهای هماسایه خویش پرهیز کرده است. آنچه توجه بسیاری از تحلیلگران را جلب کرده، این است که چگونه ارکیه به هر یک از خیزش ها در منطقه خاورمیانه واکنشی متفاوت نشان می دهد. واکنش متناقض ترکیه به هر کشور، فضا را برای یک سیاست خارجی ابهام آلود می گشاید و درک اینکه نقش واقعی ترکیه در این منطقه پرتنش چیست را دشوار می سازد.چگونگی واکنش ترکیه نسبت به هر کشور و ناآرامی بعدی در آنجحا کلید درک برنامه های این کشور برای داشتن نقش میانجی در این منطقه در کنار برنامه های اقتصادی بلند پروازانه اش است.ترسیم منحنی مواضع و عملکرد رهبران ترکیه در این مدت آشکارا تناقضی در رفتار سیاسی این کشور زا به نمایش می گذارد که با حضور پیشین آن در موضوعات منطقه‌ای متفاوت است.براین اساس با اورهان سالی خبرنگار خبرگزاری(IHA) ترکیه(سومین خبرگزاری برتر دنیا) به گفتگو نشستیم.
مشکل جمهوری اسلامی ایران با ترکیه از تحولات سوریه آغاز شد. چرا ترکیه در برابر سوریه اینچنین موضع گیری کرد؟
به نظر شما؟
به نظر ما تحولات سوریه صهیونیستی آمریکایی بود ولی چرا ترکیه که علی الظاهر موضع ضد اسرائیلی دارد این موضع را درقبال سوریه گرفت؟
اولا به این توجه داشته باشید که همه دنیا حول محور اسرائیل حرکت نمی کند.نمی توانیم دنیا را به دو قسمت تقسیم کنیم یا کنار اسرائیل یا مقابل اسرائیل. سیاست ترکیه این نیست که چون اسرائیل چنین حرکتی انجام داد، ما مخالفش را انجام دهیم.ترکیه به منافع ملی خودش نگاه می کند.
ما تا یکسال پیش روابط بسیار نزدیکی با سوریه داشتیم حتی رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه برای شام شب به خانه بشار اسد رئیس جمهور سئوریه می رفت و اسد هم همینطور. این نشان از روابط نزدیک فی ما بین داشت. اما منافع تغییر می کند و انسانها نیز تغییر می کنند.شما می گوئید اسرائیل مسبب این اتفاقات شده است.
موضع ایران در برابر انقلابهای منطقه حمایت از انقلابهای مردمی، اسلامی و ضد اسرائیلی آمریکایی بود.در مورد سوریه هم با همین مولفه ها ایران از معترضان حمایتی نکرد. اما چرا ترکیه از معترضان حمایت کرد؟
اسرائیل از فرصت استفاده می کند.سیاست اسرائیل مشخص است. معلوم است که از شورشهای سوریه حمایت می کند چونکه میخواهد از آب گل آلود ماهی بگیرد.
خبرهایی شنیده شد که از مرز ترکیه سلاح وارد خاک سوریه می شود
همچین چیزی نیست. اصلا مرز کاملا بسته است و تمام سربازهای سوریه مرز را بسته اند. پرنده به سختی می تواند در مرز پرواز کند، چه برسد به سلاح وارد شدن.مطمئن باشید اگر ما سلاح می دادیم تا الان اسد رفته بود.
ایران براساس گفتمان ضد استکباری اش در برابر انقلابهای منطقه موضع گرفت و شما اظهار داشتید که براساس منافعتان موضع می گیرید. آیا منافع شما در حمایت از معترضان سوری بود؟
ما هیچ منفعتی از سوریه نمی بریم و زمین ازشان نمی خواهیم.ما اصلا پیش از این چیزی به نام مرز نداشتیم می توانستیم برویم و بیاییم .مشکل نرکیه کسانی هستند که دارند حکومت می کنند.مردم با هم مشکلی ندارند .تو مصر مبارک رفت ولی مردم زندگی می کنند.مصریها همان مصری ها هستند این هم همین است دولت می رود و مردم می مانند.
یکی از تناقضهای ترکیه در بحث بحرین بود. رادوغان ابتدا با موضع گیری تندی گفت ما نمی خواهیم عاشورایی دیگر در بحرین تکرار شود. ولی چند ماه بعد پادشاه ترکیه به ترکیه رفت و دیگر از موضع گیری در برابر حکومت بحرین خبری نبود و در عوض ترکیه محتوای رسانه ای اش را به سمت سوریه برد؟ آیا این تناقض نیست؟
ترکیه باید چه کند؟ در تمام منطقه ما آزادی مردم را می خواهیم.همانطور که به شیعه های بحرین ظلم می کنند در سوریه هم دارند ظلم می کنند. شما بروید از وهابی ها سوال کنید که چرا به بحرین نیرو بردند نه از ما.
در این ماجرا موضع ترکیه از همه داغتر بود اما این داغی یکهو فروکش کرد. بسیاری بر این نظرند که ترکیه مواضعش رسانه ای است و در پشت پرده ارتباطها را حفظ می کند.
مثلا؟
مثلا در اجلاس داووس 2010 موضع اردوغان در برابر شیمون پرز فقط رسانه ای بود و هنوز هم ارتباط بین دو کشور از مبادلات اقتصادی تا روابط سیاسی برقرار است.سیاستهای جلوی دوربیت با پشت پرده ترکیه متفاوت است. چرا؟
من با نخست وزیر اردوغان خیلی سفر رفتم. خیلی دفعات در هواپیمایی بودم که ایشان در آن بودند. وقتی که اردوغان داشت با پرز دعوا می کرد من در همان سالن بودم. واقعا بازی نمی کرد. بیست سال است اردوغان را می شناسم از زمانی که شهردار بود. خط مشی نخست وزیر صاف است واگر آنجور نبود سفیر اسرائیل را اخراج نمی کرد.اسرائیل در تمام منطقه سفارت دارد اما در ترکیه ندارد.این به نظر شما صمیمیت نشان نمی دهد؟
اما سپر دفاعی خیلی چیزهای دیگری را نشان داد.این سپر اگر برای دفاع از اسرائیل نیست چرا باید در ترکیه نصب شود؟
کشورهایی که عضور ناتو هستند را شما می شناسید وترکیه هم عضو ناتو است. فقط ترکیه نیست. تمام کشورهای ناتو سیستم راداری دارند.اسرائیل عضور ناتو نیست.پس اسرائیل نمی تواند از آن استفاده کند.بعضی غربی ها از این استفاده می کنند که بخواهند رابطه بین ایران و ترکیه را خراب کنند. نباید وارد این بازی شویم.ترکیه تنها کشور مسلمان در ناتو است.
ترکیه چرا در مصر مدل لائیک را پیشنهاد کرد؟
چون سیستم ترکیه لائیک است. و این هم یک پیشنهاد است.چون در کشور ما حکومت لایئک هست کسی نمی گوید چرا نماز می خوانی و آزادی وجود دارد.
ترکیه حمایت آمریکا را دارد و با این حمایت غرب تلاش می کند که مدل حکومتی لائیک را در کشورهای منطقه ترویج کند تا ایران را منزوی نشان دهد.آیا شما این را رد می کنید؟
اولین باری است که من این حرف را می شنوم
ترکیه از زمان مقابله با اسرائیل مطرح شد.این هم در سطح حرف بود و نهایت تا اخراج سفیر پیش رفت. ایا این تلاشها برای ایننیست که محوریت را از ایران بگیرد؟
ترکیه کشوری مسلمان است. ترکیه با سیاستهای کشور دیگری حرکت نمی کند.ترکیه این را می داند که در دنیای اسلام بدون ترکیه و ایران نمی شود. این دو، کشورهای قدرتمندی هستند که همدیگر را تکمیل می کنند.کسی سعی نکند بین این دو کشور را خراب کند. چون اگر این کار را بکند، ضربات سختی به اسلام می زند.
مشکل جمهوری اسلامی ایران با ترکیه از تحولات سوریه آغاز شد. چرا ترکیه در برابر سوریه اینچنین موضع گیری کرد؟
به نظر شما؟
به نظر ما تحولات سوریه صهیونیستی آمریکایی بود ولی چرا ترکیه که علی الظاهر موضع ضد اسرائیلی دارد این موضع را درقبال سوریه گرفت؟
اولا به این توجه داشته باشید که همه دنیا حول محور اسرائیل حرکت نمی کند.نمی توانیم دنیا را به دو قسمت تقسیم کنیم یا کنار اسرائیل یا مقابل اسرائیل. سیاست ترکیه این نیست که چون اسرائیل چنین حرکتی انجام داد، ما مخالفش را انجام دهیم.ترکیه به منافع ملی خودش نگاه می کند.
ما تا یکسال پیش روابط بسیار نزدیکی با سوریه داشتیم حتی رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه برای شام شب به خانه بشار اسد رئیس جمهور سئوریه می رفت و اسد هم همینطور. این نشان از روابط نزدیک فی ما بین داشت. اما منافع تغییر می کند و انسانها نیز تغییر می کنند.شما می گوئید اسرائیل مسبب این اتفاقات شده است.
موضع ایران در برابر انقلابهای منطقه حمایت از انقلابهای مردمی، اسلامی و ضد اسرائیلی آمریکایی بود.در مورد سوریه هم با همین مولفه ها ایران از معترضان حمایتی نکرد. اما چرا ترکیه از معترضان حمایت کرد؟
اسرائیل از فرصت استفاده می کند.سیاست اسرائیل مشخص است. معلوم است که از شورشهای سوریه حمایت می کند چونکه میخواهد از آب گل آلود ماهی بگیرد.
خبرهایی شنیده شد که از مرز ترکیه سلاح وارد خاک سوریه می شود
همچین چیزی نیست. اصلا مرز کاملا بسته است و تمام سربازهای سوریه مرز را بسته اند. پرنده به سختی می تواند در مرز پرواز کند، چه برسد به سلاح وارد شدن.مطمئن باشید اگر ما سلاح می دادیم تا الان اسد رفته بود.
ایران براساس گفتمان ضد استکباری اش در برابر انقلابهای منطقه موضع گرفت و شما اظهار داشتید که براساس منافعتان موضع می گیرید. آیا منافع شما در حمایت از معترضان سوری بود؟
ما هیچ منفعتی از سوریه نمی بریم و زمین ازشان نمی خواهیم.ما اصلا پیش از این چیزی به نام مرز نداشتیم می توانستیم برویم و بیاییم .مشکل نرکیه کسانی هستند که دارند حکومت می کنند.مردم با هم مشکلی ندارند .تو مصر مبارک رفت ولی مردم زندگی می کنند.مصریها همان مصری ها هستند این هم همین است دولت می رود و مردم می مانند.
یکی از تناقضهای ترکیه در بحث بحرین بود. رادوغان ابتدا با موضع گیری تندی گفت ما نمی خواهیم عاشورایی دیگر در بحرین تکرار شود. ولی چند ماه بعد پادشاه ترکیه به ترکیه رفت و دیگر از موضع گیری در برابر حکومت بحرین خبری نبود و در عوض ترکیه محتوای رسانه ای اش را به سمت سوریه برد؟ آیا این تناقض نیست؟
ترکیه باید چه کند؟ در تمام منطقه ما آزادی مردم را می خواهیم.همانطور که به شیعه های بحرین ظلم می کنند در سوریه هم دارند ظلم می کنند. شما بروید از وهابی ها سوال کنید که چرا به بحرین نیرو بردند نه از ما.
در این ماجرا موضع ترکیه از همه داغتر بود اما این داغی یکهو فروکش کرد. بسیاری بر این نظرند که ترکیه مواضعش رسانه ای است و در پشت پرده ارتباطها را حفظ می کند.
مثلا؟
مثلا در اجلاس داووس 2010 موضع اردوغان در برابر شیمون پرز فقط رسانه ای بود و هنوز هم ارتباط بین دو کشور از مبادلات اقتصادی تا روابط سیاسی برقرار است.سیاستهای جلوی دوربیت با پشت پرده ترکیه متفاوت است. چرا؟
من با نخست وزیر اردوغان خیلی سفر رفتم. خیلی دفعات در هواپیمایی بودم که ایشان در آن بودند. وقتی که اردوغان داشت با پرز دعوا می کرد من در همان سالن بودم. واقعا بازی نمی کرد. بیست سال است اردوغان را می شناسم از زمانی که شهردار بود. خط مشی نخست وزیر صاف است واگر آنجور نبود سفیر اسرائیل را اخراج نمی کرد.اسرائیل در تمام منطقه سفارت دارد اما در ترکیه ندارد.این به نظر شما صمیمیت نشان نمی دهد؟
اما سپر دفاعی خیلی چیزهای دیگری را نشان داد.این سپر اگر برای دفاع از اسرائیل نیست چرا باید در ترکیه نصب شود؟
کشورهایی که عضور ناتو هستند را شما می شناسید وترکیه هم عضو ناتو است. فقط ترکیه نیست. تمام کشورهای ناتو سیستم راداری دارند.اسرائیل عضور ناتو نیست.پس اسرائیل نمی تواند از آن استفاده کند.بعضی غربی ها از این استفاده می کنند که بخواهند رابطه بین ایران و ترکیه را خراب کنند. نباید وارد این بازی شویم.ترکیه تنها کشور مسلمان در ناتو است.
ترکیه چرا در مصر مدل لائیک را پیشنهاد کرد؟
چون سیستم ترکیه لائیک است. و این هم یک پیشنهاد است.چون در کشور ما حکومت لایئک هست کسی نمی گوید چرا نماز می خوانی و آزادی وجود دارد.
ترکیه حمایت آمریکا را دارد و با این حمایت غرب تلاش می کند که مدل حکومتی لائیک را در کشورهای منطقه ترویج کند تا ایران را منزوی نشان دهد.آیا شما این را رد می کنید؟
اولین باری است که من این حرف را می شنوم
ترکیه از زمان مقابله با اسرائیل مطرح شد.این هم در سطح حرف بود و نهایت تا اخراج سفیر پیش رفت. ایا این تلاشها برای ایننیست که محوریت را از ایران بگیرد؟
ترکیه کشوری مسلمان است. ترکیه با سیاستهای کشور دیگری حرکت نمی کند.ترکیه این را می داند که در دنیای اسلام بدون ترکیه و ایران نمی شود. این دو، کشورهای قدرتمندی هستند که همدیگر را تکمیل می کنند.کسی سعی نکند بین این دو کشور را خراب کند. چون اگر این کار را بکند، ضربات سختی به اسلام می زند.
اخبار ویژه
پیامهای مغرضانه، خطرات تحلیلگرانه!
روایت صحیح از نحوه مدیریت انرژی در دولت شهید رئیسی؛
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
