به گزارش پایگاه 598 به نقل از قدس آنلاین: تربیت فعال به این معناست که در راستای پرورش فرزندان، ابتکار عمل به دست خود ما باشد و آنها را از کودکی به گونه ای پرورش دهیم که در سنین جوانی فرزندانمان مطابق میل ما رفتار نمایند، نزدیک به ما فکر کنند و برای آرمانهایی که ما ارزش قائل بودیم ارزش قائل شوند؛
یکی از پدیده هایی که در جامعه امروز
میبینیم این است که فرزندان خانواده ها از لحاظ فکری و فرهنگی با پدران و
مادران خود اختلافات فاحشی دارند. به عنوان مثال امروزه شاهد مادران محجبه
ای هستیم که در خیابانها مجبورند در کنار دختران بی حجاب خود راه بروند و
از نوع پوشش آنها در انظار عمومی زجری درآور را بکشند؛ آنها هیچگاه
گمان نمیکردند که روزی دچار مشکلی شوند، که سالها بعضی از افراد جامعه
را به خاطر آن سرزنش میکردند. این تفاوت در بسیاری از موارد دیگر نیز
مشاهده میشود و همین باعث یک دوگانگی شدید بین نسل گذشته و نسل جدید شده
است و خود منشاء بسیاری از تنش ها گردیده است .
در یک علت یابی و آسیب شناسی دقیق پیرامون این موضوع به یک کلید واژه مهم
میرسیم؛ کلید واژه ای که به کار بستن آن باعث حذف فاصلههای فکری بین
نسلها و پایبندی به اصول آرمانی ملی و مذهبی خواهد شد؛ کلید واژه مهمی به
اسم "تربیت فعال” .
تربیت فعال به این معناست که در راستای پرورش فرزندان، ابتکار عمل به دست
خود ما باشد و آنها را از کودکی به گونه ای پرورش دهیم که در سنین جوانی
فرزندانمان مطابق میل ما رفتار نمایند، نزدیک به ما فکر کنند و برای
آرمانهایی که ما ارزش قائل بودیم ارزش قائل شوند؛ تربیت فعال در مقابل
تربیت منفعل قرار دارد؛ تربیتی که ابتکار عمل در آن به دست دیگران از جمله
جو غالب جامعه و رسانه ها قرار دارد.
متاسفانه امروز نوع تربیت شایع در جامع ما تربیت منفعل است و به همین علت
اکثر قریب به اتفاق خانواده ها در سطوح مختلف با فرزندان خود دچار مشکل
هستند .
سه عامل اصلی در تربیت فعال
۱٫ دعا
یکی از اصلی ترین مؤلفه ها برای تربیت فعال دعا کردن و استمداد از قدرت لا
یتناهی خداوند است . متاسفانه اینگونه واژه ها امروزه برای بسیاری از افراد
تبدیل به شعار شده است؛ اما باید بدانیم که دعا اثر حقیقی دارد و کسی که
قائل است که غیر از خدا هیچ اثر گذاری در عالم نیست(لا مؤثر فی الوجود الا
الله) یقینا دست به دامن خدا خواهد شد. امروزه با پیشرفت رسانه های ارتباط
جمعی و انتقال سریع فرهنگ ها و اعتقادها در بسیاری از موارد دست خانواده ها
در تربیت فرزند بسته است و محافظت رحمانی خداوند ضامن سلامت فکری و
اعتقادی فرزندان خواهد بود .
هر کدام از ما اگر عالم به تمام امور تربیتی باشیم!! یقینا از امام
سجاد(علیهالسلام) عالم تر نخواهیم بود؛ امام سجاد(علیهالسلام) با همه
علمی که در باب تربیت داشتند، در دعای ۲۵ صحیفه سجادیه از خدا چنین
میخواهند: "اللّهم أعنى على تربیتهم و تأدیبهم و برّهم. ترجمه: خدایا مرا
در تربیت و ادب نمودن فرزندانم و نیکو کار کردن آنها یاری فرما” و یا امام
صادق(علیهالسلام) هرشب دو رکعت نماز برای رستگاری فرزندان خود
میخواندند.
زمانی یکی از روانشناسان مطرح کشور را دیدم که خود با فرزندان خود مشکلات
زیادی دارد. ازاین روانشناس مطرح که از خطبای غیر حوزوی مباحث خانواده
میباشد سوال کردم شما با همه علمی که در باب تربیت فرزند دارید چرا
فرزندان خود را کنترل نمیکنید وقتی جوابی نداشت، به او گفتم چون فقط به
علم خود اکتفا کردی و نقش خدا و قدرت او را نادیده گرفتی . البته کسی منکر
علوم تربیتی نیست ولی این علوم بدون خدا ابزاریست که توانی برای تاثیر
ندارد .
۲٫ صبر
دومیّن مؤلّفه در بحث تربیت فعال صبر است . انسان زمانی میتواند با
ابزارهای ظریف کار کند که صبر لازم را داشته باشد؛ وگرنه در استفاده از آن
ابزارها ناکام خواهد ماند و در نهایت باعث تباهی میشود . ظریف ترین موجود
در عالم انسان است و زمانی که کسی میخواهد مربی یک انسان باشد باید صبری
چون صبر پیامبران داشته باشد . مشغله های کاری امروز باعث شده است تا
خانواده ها برای فرار از مسئولیت تربیت، ترجیح دهند فرزندان خود را با
تلوزیون و کامپیوتر سرگرم نمایند. این بی صبری ما را به جایی رسانده است که
امروز سرانه تکلم افراد خانواده با یکدیگر در ایران به کمتر از یک ساعت
رسیده است و این یعنی خطر .
۳تدبیر
سومین نیاز برای رسیدن به تربیت فعال تدبیر است . کسی که میخواهد بر روی
فرزندان خود تاثیر مثبت داشته باشد باید تدبیر لازم را داشته باشد؛ و لازمه
تدبیر شناخت از شرایط و خصوصیات فرزندان در سنین مختلف است. کسی که شناخت
نداشته باشد نمیتواند تاثیر لازم را داشته باشد. در یک تفحص ساده به بیش
از ۴۰۰۰ روایت شریف در خصوص مسائل تربیتی میرسیم، که در هرکدام نکته ای
ناب را بیان فرموده اند که این نکته ها یا به صورت کلی در مورد فرزندان است
و یا گروه خاصی مثل کودک نوجوان جوان دختر یا پسر را مورد توجه قرار داده
است . این نشان میدهد که اهل بیت(علیهمالسلام) در خصوص شناساندن روحیات
فرزندان برای اصحاب اهمیت قائل بوده اند و این را از پایه های تربیت
میدانستند.
ما اگر بخواهیم فرزندانمان مطابق آرمانهای ارزشیمان تربیت شوند، باید شیوه تربیتیمان را عوض کنیم. امروز انفعال در تربیت در یک خانواده با سه فرزند باعث شده است که در یک بستر سه تربیت مختلف وجود داشته باشد و این یعنی فاصله و فاصله آغاز از هم کسستگی خانواده و تبعات بعد از آن است.