روزنامه شرق نوشت:
پرونده هستهاي ايران نه تنها به سرانجام نرسيد،
بلكه يك نگران جدي پيدا كرد؛ روسيه. روسها اين روزها نگران هستند؛ نگران
همزماني تلاشها براي از سرگيري مذاكرات هستهاي ايران با گروه 1+5 و
برگزاري نشست فصلي شوراي حكام آژانس بينالمللي انرژي اتمي و نگران گزارش
يوكيا آمانو، مدير كل آژانس درباره برنامه هستهاي ايران و تاثير آن بر
تلاشهاي تازه براي متقاعد كردن ايران براي بازگشت به ميز مذاكرات هستهاي.
بر پايه همين نگراني بود كه وزارت امور خارجه روسيه در نامهاي
خطاب به مدير كل آژانس بينالمللي انرژي اتمي، هشدار داد كه انتشار گزارش
تازه آژانس درباره برنامه اتمي جمهوري اسلامي، به مذاكرات هستهاي قدرتهاي
جهاني با ايران براي حل مناقشه هستهاي اين كشور صدمه ميزند. نگراني
روسها از تاثير نامطلوب گزارش مدير كل آژانس بر مذاكرات آتي هستهاي از
آنجا نشأت گرفته است كه با وجود آنكه كمتر از 20 روز به انتشار گزارش آمانو
درباره برنامه هستهاي ايران باقي مانده است، ديپلماتهاي غربي پيشبيني
كردهاند كه اين گزارش نسبت به گزارشهاي پيشين متفاوتتر و داراي لحني
صريحتر خواهد بود.
از اين رو براساس آنچه كه ديپلماتهاي غربي مدعي
شدهاند، نشست شوراي حكام آژانس بينالمللي انرژي اتمي بار ديگر قرار است
به نشستي براي بازنگري پروندهاي تبديل شود كه از نظر ايران مختومه شده
است؛ پرونده مطالعات ادعايي يا ابعاد احتمالي نظامي برنامه هستهاي ايران؛
پروندهاي كه مفتوحشدن دوباره آن در نشست فصل بهار شوراي حكام، منجر به
بروز تنش در روابط تهران و آژانس بينالمللي انرژي شد و ادامه اين روند در
نشست آتي شوراي حكام احتمال ارجاع پرونده هستهاي ايران به شوراي امنيت
سازمان ملل متحد را افزايش خواهد داد.
در شرايطي جمهوري اسلامي
حاضر به پاسخگويي به طرح اين ادعاها نشده كه آژانس بينالمللي انرژي اتمي
در هر دو نشست اخير شوراي حكام، ابعاد تازهاي از پرونده ابعاد احتمالي
نظامي برنامه هستهاي ايران را منتشر ميكند. در همين حال رويترز به نقل از
ديپلماتهاي غربي در آژانس بينالمللي انرژي اتمي، مدعي شد كه احتمالا در
نشست ماه آينده شوراي حكام، ۱۷ و ۱۸ نوامبر (26 و 27 آبان) جزييات بيشتري
از ابعاد احتمالي نظامي برنامه هستهاي ايران منتشر خواهد شد.
ديپلماتهاي
غربي كه همچون گذشته خيلي زودتر از كانالهاي رسمي، به جزييات گزارش آتي
آژانس درباره برنامه هستهاي ايران دست يافته اند، مدعي شدهاند كه قرار
است يوكيا آمانو، مديركل آژانس بينالمللي انرژي اتمي در نشست آتي شوراي
حكام، گزارش تازهاي از برنامه هستهاي ايران ارايه كند كه حاوي جزييات
بيشتري از ابعاد احتمالي نظامي برنامه هستهاي است و با انتشار آن فشار بر
تهران افزايش خواهد يافت و حتي بار ديگر پرونده هستهاي ايران را به سوي
شوراي امنيت سازمان ملل متحد رهنمون كند و احتمالا اعمال تحريمهاي بيشتر
عليه جمهوري اسلامي فزوني خواهد گرفت.
از اين رو، وزارت امور خارجه
روسيه در نامه خود به مدير كل آژانس اعلام كرد: «گزارش آژانس كه قرار است
ماه آينده منتشر شود، ميتواند شانس گفتوگوهاي جدي را از بين
ببرد.»درخواست روسها براي مراعات آمانو در نگرش گزارش خود در پي ارسال
نامه مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا به دبير شورايعالي امنيت ملي ايران
مطرح شده است. كاترين اشتون در ۲۹ مهر در نامهاي به سعيد جليلي، ضمن دعوت
تهران به مذاكرات هستهاي تاكيد كرد كه اگر تهران براي گفتوگوهاي «جدي» و
«مفيد» آماده باشد، گروه 1+5 مذاكرات هستهاي با جمهوري اسلامي را از سر
خواهد گرفت. بر همين اساس روسيه خواستار آن شده است كه آژانس در انتشار
گزارش سهماهه خود درباره برنامه هستهاي ايران و همچنين انتقاد از اين
كشور ظرافت بيشتري به خرج دهد.
وزارت امور خارجه روسيه در
بيانيهاي اعلام كرده است: «اين (گزارش) بدون ترديد ميتواند به فضا آسيب
زده و احتمالا مانع شروع مذاكرات جدي شود.» اين بيانيه اضافه كرده است: اين
موضوع حساس مستلزم بيطرفي، ظرافت و هدايت مسوولانه است و با توجه به
تحركات تبليغاتي كه پيش از انتشار اين گزارش شروع شده است، تحقق اين امور
سخت به نظر ميرسد. بر پايه همين نگراني روسها در آستانه گزارش تازه آژانس
بينالمللي انرژي اتمي در خصوص برنامه هستهاي ايران نيز برخي ديپلماتهاي
اروپايي در بروكسل اعلام كردند كه با توجه به تشديد فشارها عليه ايران به
نظر نميرسد شرايط براي گفتوگوي سازنده با جمهوري اسلامي فراهم شود.
با
اين حال رامين مهمانپرست، سخنگوي وزارت امور خارجه ايران در نخستين واكنش
تهران به نامه اخير كاترين اشتون تاكيد كرد: «ما هم براي گفتوگوي مفيد
آمادگي داريم و فكر ميكنيم مبناي مفيد بودن مذاكرات گفتوگو در خصوص
همكاري حول نقاط مشترك ميتواند باشد.»