نمایشگاه مطبوعات از سال 72 تاکنون

در سال های اخیر، که پدیده اینترنت و سایت ها و خبرگزاری ها حضور بیشتری در فضای سایبری داشته اند، توجه جشنواره و نمایشگاه مطبوعات به سمت فضای مجازی وسایت ها وخبرگزاری ها نیز جلب شده است و نام نمایشگاه و جشنواره از مطبوعات به مطبوعات و خبرگزاری ها تغییر نام داده است.

از آن جا که تیراژ و مخاطبان برخی سایت های اینترنتی حتی از روزنامه های پر تیراژ مانند ایران، همشهری و جام جم  و اعتماد وشرق بیشتر شده است، در نتیجه جشنواره مطبوعات و خبرگزاری ها وفعالیت معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد نیز تحت تاثیر سایت ها وخبرگزاری های اینترنتی بیشتر شده است و علاوه بر نشریات مکتوب و  کاغذی، سایت های اینترنتی و پایگاه های خبری و تحلیلی در فضای سایبری نیز حضور فعال در جشنواره ها و نمایشگاه های مطبوعات و خبرگزار ها دارند.

در سال 1372 که اولین جشنواره مطبوعات برگزار شد، روزنامه های محدودی درکنار مجلات و هفته نامه ها فعال بودند. در آن زمان تنها خبرگزاری ایرنا یا جمهوری اسلامی فعالیت می کرد و روزنامه های کیهان، اطلاعات، همشهری، رسالت، جهان اسلام، سلام و... مهمترین روزنامه های حاضر در جشنواره مطبوعات بودند.

اگر چه در آن سال ها نیز به خاطر توجه کارشناسان و مخاطبان مطبوعات به فضای سیاسی و اقتصادی کشور، استقبال از جشنواره مطبوعات زیاد بود و حضور دانشجویان و علاقه مندان به سیاست و مسائل اجتماعی و اقتصادی در غرفه های مطبوعات زیاد بود و نویسندگان و روزنامه نگاران محبوب و شناخته شده در غرفه های روزنامه ها با مردم دیدار می کردند، اما این استقبال در سال های 76 تا 79 به اوج خود رسید.

براین اساس، می توان گفت که جشنواره و نمایشگاه مطبوعات در سال های 1376 تا 1379 و در دوره اول دولت خاتمی، از شور وحال زیادی برخوردار بود و حضور مردم در نمایشگاه، آثار خبرنگاران وروزنامه نگاران در جشنواره، و اخبار جشنواره و نمایشگاه در روزنامه ها بسیار پررنگ بود.

هر سال بسیاری از روزنامه نگاران، چند ماه قبل از برگزاری نمایشگاه، آثار خود را به دبیرخانه مربوطه می فرستادند و وزارت ارشاد با همکاری انجمن صنفی روزنامه نگاران، با تعیین هیات داوران و روزنامه نگاران با سابقه و برجسته، تعدادی از روزنامه نگاران را به عنوان نامزد و همچنین دو نفرتا چهار نفر را به عنوان روزنامه نگار برتر در هر رشته معرفی می کردند.

بقیه افراد که امتیاز کمتری داشتند در روزنامه ها به عنوان نامزد انتخاب می شدند.

بزرگترین اشکال جشنواره مطبوعات این بود که با وجود دائمی بودن دبیرخانه جشنواره، مسوولین برگزاری تنها از بین آثار ارسال شده برای آنها، اقدام به ارزش گذاری و داوری می کردند و نام آنها را انتخاب می کردند.

در حالی که روزنامه نگار بزرگ و صاحب قلمی در کشور داریم که  اقدام به ارسال آثار خود نمی کنند و با پای خود حاضر نیستند به دبیرخانه بروند یا گزارش خود را پست کنند، در نتیجه معمولا بیشتر جوایز به جوان ها و تازه وارد جشنواره می رسید.

اشکالات جشنواره مطبوعات

مشکل دیگر این بوده است که هر سال به نام های جدید جایزه داده می شود و کسانی که در سال های قبل جایزه دریافت کرده اند به ندرت به عنوان روزنامه نگار برتر انتخاب می شوند، این موضوع با هدف ایجاد انگیزه در طیف گسترده روزنامه نویسان انجام می شود و کار خوبی است اما باعث می شود که عده ای از افراد که موضوع را می دانند انگیزه شرکت در جشنواره برای سال های بعد را از دست می دهند.

 به عنوان مثال کسی که در یک سال در بخش مقالات اقتصادی انتخاب شد، برای سال بعد در بخش گزارش تحلیلی بیشترین نمره را از هیات داوران گرفت و در لیست نامزدها بود اما نفر سوم از نظر نمره به عنوان نفر اول برگزیده شد.

ایراد دیگری که در زمان اصلاحات، جشنواره ها با آن مواجه بودند این نقص اساسی بود که بیشتر افراد برگزیده از بین مسوولان انجمن صنفی روزنامه نگاران و افراد شناخته شده در روزنامه های اصلاح طلب انتخاب می شدند.

علاوه بر مشکلاتی که در جشنواره مطبوعات در دوره اصلاحات مشاهده می شد، در سال های دولت احمدی نژاد نیز با وجود مشارکت عده ای از روزنامه نگاران، رویه انتخاب نامزدها و برندگان تغییر کرد و مشخص نبود که چه تعداد از روزنامه نگاران از نظر هیات داوران به عنوان نامزد و با نمره قابل قبول مواجه شده اند و چند نفر در یک رشته،  حایز شاخص های مربوطه بوده و در نتیجه تنها نام چند روزنامه نگار به عنوان برنده جایزه معرفی می شد.

گاهی جوایز با حضور رئیس جمهور محمود احمدی نژاد به چند روزنامه نگار ارائه شد و در موارد دیگر، دعوت از شرکت کنندگان در جشنواره انجام نمی شد. در حالی که حضور همه روزنامه نگارانی که مشارکت کرده اند باعث شور وحال واثر گذاری بیشتری می شود. اما برگزاری جشنواره در یک محیط رسمی باعث می شود که حضور روزنامه نگاران در جشنواره کم رنگ باشد.

در دوره اصلاحات، چند جشنواره مطبوعات،  در روز خبرنگار یعنی 17 مرداد برگزار شد اما در سال های اخیر، جشنواره و انتخاب روزنامه نگاران برتر در روزهایی غیر از روز خبرنگار انجام شده است. در حالی که برگزاری جشنواره می تواند چند ماه قبل از روز خبرنگار با ارسال آثار شروع شود و روز خبرنگار از تعدادی از خبرنگاران تجلیل شود.

همچنین دبیرخانه نباید تنها به آثار ارسالی اکتفا کند بلکه باید از بین آثار اثر گذار و تحلیل های قوی یک سال گذشته، چند اثر ناب را انتخاب و از نویسندگان آنها به عنوان برندگان وِیژه یاد کند و از آنها دعوت نماید تا قدر کسانی که بدون دریافت حقوق و بدون آن که جویای نام باشند را بدانیم.

نکته دیگری که کمبود آن در 17 جشنواره قبلی به خوبی احساس شده، بی توجهی به کسانی است که صاحب فکر وتحلیل و قلم کم نظیری هستند اما به هر دلیل نتوانسته اند ادامه تحصیل دهند و رتبه علمی و تحصیلات خود را در رشته تخصصی خود افزایش دهند و به خاطر مشغله و کار نتوانسته اند دنبال کنکور و قبولی در دانشگاه باشند. در حالی که وزارت ارشاد می تواند با هماهنگی و تصویب هیات دولت، وزارت علوم و چند دانشگاه، سهمیه ای را برای عده ای از روزنامه نگاران صاحب اندیشه و مطالعه در نظر بگیرد و در کنار سکه طلا، سفر حج و... به جایگاه شامخ علمی آنها احترام بگذارد و بورسیه یا سهمیه ای برای روزنامه نگاران در دانشگاه ها در نظر بگیرد و به خصوص در رشته های جامعه شناسی، روزنامه نگاری، اقتصاد و... امکان ادامه تحصیل تعدادی از روزنامه نگاران با سابقه و پر تلاش را فراهم کند. همچنین تامین وام مسکن  و همکاری با اسپانسرهای مالی مانند خودروسازان نیز می تواند در مواردی، به حل مشکل مسکن و خودروی تعدادی از روزنامه نگاران کمک کند و یا مشکل بیمه تامین اجتماعی دیگر را حل کند و....

امسال، مانند چند سال گذشته، هجدهمین نمایشگاه بین المللی مطبوعات و خبرگزاری ها، سوم تا دهم آبان ماه امسال در مصلای امام خمینی (ره) تهران برگزار می شود و عظمت معنوی و اطلاع رسانی کشور با حضور صدها روزنامه ، سایت و خبرگزاری  و هفته نامه و نشریه را نشان خواهد داد

'محمد جعفر محمد زاده' معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نشست خبری هجدهمین جشنواره و نمایشگاه بین‌المللی مطبوعات و خبرگزاری‌ها در سرای روزنامه‌نگاران ایران افزود: جشنواره مطبوعات و خبرگزاری‌ها نیز دست كم دو ماه پس از این نمایشگاه برگزار خواهد شد .

براین اساس، انتظار این است که امسال، هم در دعوت از روزنامه نگاران و داوری و اعلام اسامی نامزدها و هم دعوت از همه کسانی که مقاله و گزارش به دبیرخانه ارسال کرده اند تا در مراسم رسمی جشنواره مطبوعات حاضر شوند، دقت شود و ضمن این که جایزه ها باید از تنوع برخوردار باشد، نام روزنامه نگارانی که سال هاست قلم می زنند و کار پر زحمت تحلیل اخبار را انجام می دهند در لیست حمایت های وزارت ارشاد و وزارت علوم قرار گیرد.

وزارت ارشاد با انتخاب تعدادی از روزنامه نگاران با سابقه کشور می تواند پیام ارزشمندی به حدود 5تا 10 هزار نفر روزنامه نگار، وبلاگ نویس بدهد که دولت در کنار مخاطبان رسانه ها، از روزنامه نگاران حمایت مادی و معنوی می کند.

معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد اعلام کرده است که  توسعه كیفی مطبوعات از جمله اهدافی است كه در برنامه های خود مورد توجه قرار داده ایم و روزبروز به فكر رسیدن به این هدف هستیم .  نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاریها یك رویداد بزرگ فرهنگی است كه به اعتقاد ما در سالهای گذشته كاركرد واقعی خود را از دست داده بود و در حالیكه باید نمایشگاه نمایندگی مطبوعات كشور بود ولی در حالت خوشبینانه در قالب یك دكه و كلوپ برای ارایه برخی مطبوعات بود .

براین اساس، انتظار این است که تجلیل از روزنامه نگاران،  اهداف حقیقی جشنواره را تحقق بخشد و از نظر شکلی همه تجلیل ها در یک تقدیرنامه و جایزه یکسان خلاصه نشود بلکه به مسائل تعدادی از روزنامه نگاران صاحب نام که به منافع ملی کشور کمک کرده اند توجه شود.

نمایشگاه هجدهم

انتظار این است که سالن نمایشگاه  امسال رویدادی بزرگ از طیف گسترده رسانه ها و روزنامه نگاران باشد و به جمع شدن تعدادی از دست اندرکاران و مخاطبان به صورت بی هدف محدود نباشد بلکه آینده رسانه ها و فضای عمومی روزنامه نگاری و مطبوعات کشور به خوبی بررسی شود.

همان طور که معاون مطبوعاتی اعلام کرده است: همه ساله برای حضور در این نمایشگاه از مطبوعات و رسانه های سراسر كشور دعوت می شد ولی نشریات متمول جایگاههای خوب و ممتاز را می گرفتند و متاسفانه دیگر نشریات در یك فضای كوچك و محقر مجبور به ارایه می شدند . این روند برگزاری باعث شده بود تا بازدیدكنندگان چیزی از توانایی مطبوعات كشور درك نكنند، ولی امسال تدابیری اتخاذ كرده ایم تا نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاریها از یك كیفیت خوب برخوردار باشد.

محمدزاده تصریح كرد: وجود غرفه ها و سالن های تخصصی و برگزاری نشست ها و كارگاههای مناسب از جمله اقداماتی است كه در نمایشگاه امسال برای ارایه توانمندی مطبوعات در نمایشگاه هجدهم در نظر گرفته شده است.

وی افزود: در كنار نمایشگاه اصلی امسال برنامه ریزی كرده ایم تا نمایشگاههای تخصصی مطبوعات را نیز برگزار كنیم، با توجه به اینكه مطبوعات كشور در 10 تا 15 حوزه تخصصی قابل تفكیك هستند، می توان برای هر حوزه یك نمایشگاه تخصصی برپا كرد . بعد از برگزاری نمایشگاه هجدهم تا پایان سال جاری برنامه ریزی خواهیم كرد تا چند عنوان نمایشگاه تخصصی مطبوعات را برگزار كنیم.

محمدزاده افزود: شركت كنندگان در جشنواره مطبوعات و خبرگزاریها در سال جاری می توانند آثار خود را به صورت اینترنتی، پستی و یا حضوری به دبیرخانه جشنواره ارایه دهند و یا ازطریق سایت جشنواره آثار خود را ارسال كنند

.

وی تاكید كرد: نیازی نیست برای ارایه آثار در جشنواره امسال فقط خود صاحب آثار اقدام به ارسال و ارایه آثارش به دبیرخانه جشنواره كند.

نمایشگاه بین‌المللی مطبوعات و خبرگزاری‌ها به عنوان بزرگ‌ترین رویكرد رسانه‌یی كشور امسال برای نخستین بار از جشنواره جدا خواهد شد تا دستاوردهای رسانه‌ای كشور به صورت مجزا طی دو مسیر مستقل ارایه شود.

جوایز جشنواره مطبوعات 6 برابر می‌شود

 معاون مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از مدیران‌ خبرگزاری‌ها و مطبوعات خواست که برای حفظ حقوق خبرنگاران خود به یک اطلاع‌رسانی محدود در رسانه‌ خود اکتفا نکنند و تک‌تک آثار خبرنگاران خود را به جشنواره مطبوعات و خبرگزاری‌ها ارسال کنند .

5 بخش ویژه

محمدزاده یادآور شد: حدود 120 رسانه، نشریه و روزنامه خارجی در ایران دفتر نمایندگی دارند و فعالیت خبری می كنند كه امسال برای آنها نیز یك جشنواره اختصاصی در نظر گرفته ایم .  در بخش ویژه این جشنواره پنج موضوع تبیین نقش مطبوعات در سال جهاد اقتصادی، رسالت مطبوعاتی، طرح تحول اقتصادی، فرهنگ اسلامی و بیداری ملت های مسلمان در نظر گرفته شده است.

محمدزاده با بیان اینکه هجدهمین جشنواره مطبوعات و خبرگزاری‌ها در 6 بخش مجزا برگزار می‌شود، خاطرنشان کرد: بخش‌های مطبوعات سراسری، خبرگزاری‌ها، مطبوعات استانی، پایگاه‌های اطلاع‌رسانی اینترنتی، بخش ویژه و بخش رسانه‌های خارجی بخش‌های مختلف جشنواره امسال است.

در بخش ویژه هجدهمین جشنواره مطبوعات و خبرگزاری‌ها آثاری که از فروردین ماه 89 تا پایان مهر 90 تولید شوند، می‌‌توانند به دبیرخانه جشنواره ارسال شوند و در بخش مطبوعات و خبرگزاری‌ها نیز آثاری که از فروردین 89 تا پایان اسفند 89 تولید شده باشند، می‌‌توانند تا 30 مهر ماه به این جشنواره ارسال شوند